You are here

DIVAN ŞİİRİNİN SEVİMLİ YÜZLERİ OSMANLI ŞİİRİNDE BERBERLER

CUTE FACES OF DIVAN POETRY BARBERS IN OTTOMAN POETRY

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3524

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
It is known in Ottomans that the barbers do not only cut or shave hair, they also carry out works such as circumcising, cupping and dentistry works. The workplace of barbers which is one of the important members of society in this aspect appears in center of social life as places where people from all walks of life enter and exit, share their secrets, make gossips and keep finger on the pulse of society. In this regard, barbers who are important cultural element and bearers of the society they live in become subject of many genres from poems to stories, novels to theater, tales to rhymes in almost every period with the tradition of literary works. The barbers and elements regarding barbers have found a place in the world of metaphors of divan poetry like all other elements of social life, and have appeared in poems in couplets or as a whole. In this study, in light of some examples, barbers themselves, apprentices, customers, workplaces, mirrors, combs, razors, scissors, basins, ewers, towels and shaving form elements will be discussed as an element in the use of simile poems. Our study includes examples from divan, şehrengiz, masnavi texts in different centuries. During the search activity we made, the couplets regarding barbers have been categorized, these categories have been grouped, and scope and sections of our study has been determined from resulting groups. We strive to choose examples in our study in same categorical groups by explaining subject in best way from most striking couplets.
Abstract (Original Language): 
Osmanlıda berberlerin sadece saç kesen ya da tıraş yapan kişiler olmadıkları, aynı zamanda sünnetçilik, hacamatçılık, dişçilik gibi işler de yaptıkları bilinmektedir. Bu yönleriyle toplumun önemli simalarından biri olan berberlerin dükkânları da her kesimden insanın girip çıktığı, sırların paylaşıldığı, dedikoduların yapıldığı ve böylelikle halkın nabzının tutulduğu mekânlar olarak toplumsal yaşamın merkezinde yer almıştır. Bu bakımdan içinde yaşadıkları toplumun önemli kültür ögelerinden ve taşıyıcılarından olan berberler, hemen her dönemde ve gelenekte edebî eserlerin önemli figürlerinden olagelmiş, şiirlerden hikâyelere, romanlardan tiyatrolara, masallardan tekerlemelere kadar birçok türe konu olmuştur. Sosyal hayatın diğer bütün unsurları gibi berberler ve berberlikle ilgili unsurlar da divan şiiri geleneğinin mecazlar dünyası içerisinde kendine yer bulmuş ve beyitlerde ya da bir bütün olarak şiirlerde işlenmiştir. Bu çalışmada, kimi örnekler ışığında, berberlerin bizzat kendilerinin, çıraklarının, müşterilerinin, dükkânlarının, ayna, tarak, ustura, makas, leğen, ibrik, havlu gibi berberlikle ilgili unsurların ve tıraş biçiminin şiirlerde teşbih unsuru olarak kullanımı ele alınacaktır. Çalışmamıza esas olan örnekler, değişik yüzyıllara ait divan, şehrengiz ve mesnevi metinlerinden seçilmiştir. Yaptığımız tarama faaliyeti sırasında berberlikle ilgili beyitler fişlenmiş, bu fişler gruplandırılmış ve ortaya çıkan gruplardan hareketle çalışmamızın kapsamı ve bölümleri belirlenmiştir. Çalışmamızda yer verdiğimiz örneklerin aynı fiş grubu içerisinde konuyu en iyi şekilde açıklayan, en dikkat çekici beyitlerden seçilmesine çalışılmıştır.
233-255

REFERENCES

References: 

AKSOYAK İ. Hakkı (2006). Gelibolulu Mustafa Âlî'nin Divanları (I-II-III),
Harvar
d University, The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Sources of Oriental Languages and Literatures 72-73-74.
AKSU F. A. (1996). Geleneksel Erkek Berberliği, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
ALİŞ Şehnaz (2004). "Berberlik ve Sosyal Hiciv" Saç Kitabı, (Ed.) Emine Gürsoy Naskali. İstanbul: Kitabevi. 373-395.
AMİCİS E. (1981). İstanbul (1874), Çev. Beynun Akyavaş. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
ARSLAN Mehmet (2002). Şeref Hanım Divanı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
ATALAY Besim (1992). Divan-ı Lügat-it Tercümesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
ATİK GÜRBÜZ İncinur (2011). Mecmû'a-i Letâ'if, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
AYDEMİR Yaşar (2007). "Ravzî'nin Edincik Şehrengizi", Gazi Türkiyat, S. 1, s. 97-126.
AYDEMİR Yaşar (2009). Ravzî Divanı, http://ekitap.kulturturizm. gov.tr/dosya/1-213618/h/metin.pdf, (ET: 20.11.2011).
AZAR Birol (2005). Türâbî Divanı (İnceleme-Metin), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÇAVUŞOĞLU Mehmet-TANYERİ M. Ali (1981). Hayretî Divanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
DEMİREL H. Gamze (2005). 18. Yüzyıl Şairlerinden Belîg Mehmed Emin Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin-Tahlil), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DERDİYOK İ. Çetin (2005). Hâlet Efendi Divançesi (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım), Adana: Karahan Kitabevi.
EKİCİ Hatice (2006). Sahhâf Rüşdî ve Divanının Tenkitli Metni, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ERDURAN Zeynep (2006). Evliya Çelebi Seyahatnamesi'ne Göre İstanbul'da Esnaf, Zanaat ve Ticaret - Açıklamalı Metin, Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ERSOY Mehmet Akif (1966). Safahat, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
ERÜNSAL İsmail (1983). The Life and Works of Tacizâde Cafer Çelebi With a Critical Edition of His Divan, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
GÖNEL Hüseyin (2010). 15-16. Yüzyıl Divanlarına Göre Divan Şiirinde Sevgili,
Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
GÜRGENDERELİ Müberra (2000). Hasan Ziyâ'î, Hayatı-Eserleri-Sanatı ve Divanı (İnceleme-Metin), http://ekitap.kuiturturizm. gov.tr/dosya/1-213637/h/giris.pdf, (ET: 25.11.2011).
HARMANCI M. Esat (t.y.). Süheylî-Ahmed bin Hemdem Kethudâ-Divan, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215254/h/girismetin. pdf, (ET: 25.11.2011).
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 7/3, Summer, 2012
254
Incinur ATIK GÜRBÜZ
İPEKTEN Haluk (1990). Nâilî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
KARACAN Turgut (1990). "Bosnalı Sâbit'in Berbernâme 'si", Çevren, S. 76, s. 37-44
KARAKÖSE Saadet (t.y.). Nev'i-zâde Atâyî Divanı.
http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-275469/h/nevi-zade-atayi. pdf, (ET: 15.11.2011).
KAYA B. Ali (2003). Azmî-zâde Hâletî Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni I-II (The Divan Of Azmi-zade Haleti: Introduction and Critical Edit.), Harvard University, The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Sources of Oriental Languages and Literatures.
KOÇ KESKİN Neslihan (2009). Sosyal Hayatın 17. Yüzyıl Divan Şiirine Yansımları ve Anlam Çerçeveleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
KILIÇ Atabey (2004). Mîrzâ-zâde Ahmed Neyli ve Divanı (Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği),
İstanbul: Kitabevi Yayınları.
KOÇU Reşat Ekrem (1974). "Eski İstanbulda Berberler", Hayat Tarih Mecmuası, S. X(5), s. 30¬37.
KURNAZ Cemal (1996). Hayâlî Bey Divanı'nın Tahlili, İstanbul: MEB Yayınları.
KURNAZ Cemal (1997). "Çizgi Dışı Güzeller", Türküden Gazele Halk ve Divan Şiirinin Müşterekleri Üzerine Denemeler, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 456-479.
KURNAZ Cemal-TATCI Mustafa (2001). Ümmî Divan Şairleri ve Enverî Divanı, Ankara: MEB Yayınları.
KUTLAR F. Sabiha (2004). Arpaemîni-zâde Mustafa Sâmî, Dîvân, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-275459/h/arpaeminizade-sami.pdf, (ET: 15.11.2011).
KÜÇÜK Sabahattin (1994). Bâkî Divanı, Ankara: TDK Yayınları.
MACİT Muhsin (1997). Nedîm Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
ÖZKAN Ömer (2007). Divan Şiirinin Penceresinden Osmanlı Toplum Hayatı, İstanbul: Kitabevi.
ÖZKAT Mustafa (2005). Kara Fazlî'nin Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
REFİK İbrahim (2007). "Kolay Değildir Osmanlıda Berber Olmak", Sohbet Tadında Tarih, İstanbul: Albatros Yayınları, s. 22-23.
SARAÇ M.A. Yekta (2004). Emrî Divanı, İstanbul: Eren Yayınları.
SARI Şeyma (2009). Hâtif Ali Efendi Hayatı, Edebî Kişiliği Divanı'nın Tenkitli Metni(132b-203a) ve Nesre Çevirisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
SEFERCİOĞLU M. Nejat (2004). "Divan Şiirinde Tarak ve Ayna" Saç Kitabı, (Ed. Emine Gürsoy
Naskali), İstanbul: Kitabevi. 203-239.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 7/3, Summer, 2012
Divan
Şiirinin Sevimli Yüzleri Osmanlı Şiirinde Berberler
255
SİNAN Betül (2004). Bâlî Çelebi Divanı (2b-35a) İnceleme-Metin, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Sultanların Aynaları, (1998). İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
TARLAN Ali Nihat (1948). Şiir Mecmualarında 16. ve 17. Asır Divan Şiiri, Rahmî ve Fevrî, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
TARLAN Ali Nihat (1987). Zâtî Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon) Gazeller Kısmı: III. Cild. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
TARLAN Ali Nihat (1992). Ahmed Paşa Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
TARLAN Ali Nihat (1992). Hayâlî Bey Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
TIĞLI Fatih (2006). Bursalı Rahmî Çelebi ve Divanı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TULUM Mertol-TANYERİ M. Ali (1977). Nev'î Divanı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
YAKAR, Halil İbrahim (2002). Gelibolulu Sun'î Dîvânı ve Tahlili, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
YILDIRIM Ali (1995). Kâmî, Hayatı, Sanatı, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni,
Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
YILMAZ Kadriye (2001). İbrahim Tırsî Divanı İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük,
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com