You are here

SEMBOL, SEMBOLİK DİL VE BU BAĞLAMDA MESNEVI'NIN İLK 18 BEYTİNDEKİ SEMBOLİK UNSURLAR

SYMBOL, SYMBOLICAL LANGUAGE AND IN THIS SENSE SYMBOLICAL ELEMENTS IN THE FIRST 18 COUPLET OF MESNEVI

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3541

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
One of the issues which draw attraction in the studies that have been conducted on Mevlana's Mesnevi up to now is that quite rich symbolical language was used in Mesnevi. Mevlana was attracted by the smybolical narration included in various religious and literary works which had been written before him - being Koran in the first place - and tried to express many issues, notably narrations, through symbolical language.Symbolical language and narration is the kind of narration which can be found and referred to nearly at all religions and literature. Although such kind of discourse false/lacking understandings; expressing feelings and thoughts implicitly but not directly, in other words conveying them through some symbolical values enables expressions to be more attractiv and readers to think creatively. This paper is basically composed of three sections. In the first section, based on the meanings of terms such as symbol, allegory, metaphore and figure of speeches, their similarities and differences will be discussed; in the second section it will be expressed through examples that symbolical language or similar usages were used in various religious and literary texts before Mesnevi; in the third and last section some of the symbolical elements of the first 18 couplets of Turkish paraphrase of Mesnevi which were especially emphasized and explained by the commentators will be discussed.
Abstract (Original Language): 
Geçmişten günümüze Mevlânâ'nın Mesnevî'si üzerine yapılan çalışmalarda dikkat çekilen hususlardan biri de Mesnevî'de oldukça zengin bir sembolik dilin kullanılmış olmasıdır. Mevlânâ, başta Kur'ân-ı Kerîm olmak üzere, kendisinden önce kaleme alınmış birçok dinî ve edebî eserdeki sembolik anlatımı, kendisi de benimsemiş ve başta hikâyeler olmak üzere dile getirmeye çalıştığı birçok konuyu sembolik dil aracılığıyla ifade etmeye çalışmıştır. Sembolik dil veya anlatım, hemen hemen bütün dinlerde ve edebiyatlarda var olan ve başvurulan bir anlatım yöntemidir. Bu tür bir söylem her ne kadar yer yer yanlış/eksik anlamalara yol açsa da, yine de duygu ve düşüncelerin doğrudan değil de örtük bir biçimde, daha doğrusu birtakım sembolik değerler üzerinden dile getirilmesi anlatılanların daha ilgi çekici olmasına ve okuyucunun yaratıcı düşünmesine vesile olmaktadır. Bu makale ana hatlarıyla üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde sembol, alegori, metafor ve istiare/eğretileme gibi terimlerin anlamlarından yola çıkılarak birbirleriyle olan benzerlik ve farklılıkları üzerinde durulacak; ikinci bölümde sembolik dilin ya da benzeri bir kullanımın Mesnevî'den önce dinî ve edebî birçok metinde kullanıldığı örneklerle ortaya konulacak; üçüncü ve son bölümde ise Mesnevî'nin ilk 18 beytinin Türkçe şerhlerinde şârihlerin özellikle üzerinde durdukları ve açıklamaya çalıştıkları bazı sembolik unsurlardan bahsedilecektir.
915-947

REFERENCES

References: 

ATASAĞUN, Galip, İlâhî Dinlerde (Yahudilik, Hıristiyanlık Ve İslâm'da) Dinî Semboller, Konya, 2002
BAŞTÜRK, Orhan; Surûrî'nin Mesnevî Şerhi (Tanıtım-İndeks-Tenkitli Metin v.1b-40a) (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı Fars Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, Konya, 1997).
BEKTAŞ, Ömer; Rusûhî İsmâ'îl Efendi ve Mesnevî-i Şerif Şerhi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı Fars Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı Konya, 1993).
BİLGEGİL, Kaya; Edebiyat Bilgi ve Teorileri (Belâgat) Enderun Kitabevi, İstanbul,1980
BOZGÖZ, Faruk; Kur'an-ı Kerim ve Mecaz Kavramı, Basılmamış Doktora Tezi, Konya, 2000
BURCKHARDT, Titus; Aklın Aynası, Çev. Volkan Ersoy, İnsan Yayınları, İstanbul, 1995.
ÇAKMAKLIOĞLU, Mustafa; Muhyiddin İbnü'l-Arabi'ye Göre Dil-Hakikat İlişkisi Marifetin İfadesi Sorunu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri (Tasavvuf) Anabilim Dalı, Ankara, 2005
ÇELEBİOĞLU, Âmil; "Mesnevî'nin İlk Onsekiz Beytinin Manzum Tercümesi", Türk Edebiyatı, 1990, S.195.
ÇELEBİOĞLU, Âmil; "Muhtelif Şerhlere Göre Mesnevî'nin İlk Beytiyle İlgili Düşünceler", Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, Millî Eğitim Bakanlığı Yay. İstanbul 1998.
DEMİREL, Şener; "Mesnevî"nin Türkçe Şerhlerinde Ney Metaforu, Türk Kültürü, Edebiyatı ve Sanatında Mevlâna ve Mevlevîlik, 14-16 Aralık 2006, Konya.
DEMİREL, Şener: Dinle Neyden, Mesnevî'nin İlk 18 Beytinin Türkçe Şerhleri, İkinci Baskı,
Manas Yayınları, Elazığ 2009,
DEMİREL, Şener; "Eş-Şeyh Rızaeddîn Remzî er-Rifâî'nin Tasavvuf Dergisi'ndeki Mesnevî Şerhi", Tasavvuf Dergisi, S.14., Ocak-Haziran 2005.
DEVELLİOĞLU, Ferit; Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Yayına haz. Aydın Sami Günayçal, Ankara, 1982.
DİLÇİN, Cem; Yeni Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu, Ankara, 1983.
ESED, Muhammed; Kur'an'da Sembolizm ve Alegori, Kur'an Mesajı Meal-Tefsir C.III, Çev. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk, İşaret Yayınları İstanbul, 1996
DURAND, Gılbert, Sembolik İmgelem, Trc. Ayşe Meral,İnsan Yayınları, İstanbul, 1998.
GÖLPINARLI, Abdülbaki; Fîhi Mâ-Fîh, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1959.
HAMİDULLAH, Muhammed, "İslâm'da Sembolik Anlatım", Trc. Sadık Kılıç, İstanbul, 1995.
HÖKELEKLİ, Hayati, Din Psikolojisi, Ankara, 2005.
http://www.kuranakademisi.com/dinlerde-sembolik-
dilt288.html?s=2a67ef9b6c5b1b546ace2c88f5d0be5d&
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 7/3, Summer, 2012
Sembol, Sembolik Dil ve Bu Bağlamda Mesnevî'nin Ilk 18 Beytindeki Sembolik Unsurlar
947
http://www.ozemre.com/index.php?option=com_content&task=view&id=58&Itemi...
İsmâîl Hakkı Bursevî; Rûhu'l-Mesnevî I-II, Matba-i Âmîre İstanbul, H.1287/M.1870.
İsmâîl Hakkı Bursevi; Ruhu'l-Mesnevî, Haz. İsmail Güleç, İnsan Yay. İstanbul, 2004.
İsmâîl-i Ankaravî; Mecmu'atü'l-Letâif ve Metmûrâtü'l-Me'ârif: Şerhü'l-Mesnevî, İstanbul, H.1289/M.1872.
KONUK, Ahmed Avni; Mesnevi Şerhi, Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi, Nr. 4740. KILIÇ, Sadık, İslâm'da Sembolik Dil, İstanbul 1995.
KILIÇ, Sadık, Kur'an Sembolizmi (Renklerin Ve Şekillerin Dünyası), Ankara, 1991.
LAKOFF, George-Johnson,
Mark
; Metaforlar, Hayat, Anlam ve Dil, Terc.Gökhan Yavuz Demir, Paradigma Yay. İstanbul, 2005.
MAHMÛD, Zeki Necîb, İbni Arabî'de Sembolizm, İbni Arabî Anısına (Makaleler) Çev.Tahir Uluç. İnsan Yayınları, Ankara, 2002
Mustafa Şem'î Şem'ullah Efendi, Şerh-i Mesnevî, Süleymaniye Kütüphanesi, Halet Efendi No.
334.
Nasr, İnsan ve Tabiat, trc. Nabi Avcı, İstanbul: Yeryüzü Yayınları, İstanbul, 1982 ÖZÜNLÜ, Ünsal, Edebiyatta Dil kullanımları, Multilangual, İstanbul, 2001. Rûhu'l-Mesnevî, İsmâîl Hakkı Bursevî, Haz. Dr. İsmail Güleç, İnsan Yay. İstanbul, 2004. SAĞLAM, Bahaeddin, Kur'an'ın Evrenselliği ve Kur'an Sembollerinin Dili, İstanbul, 1997. Suyutî, Celalu'd-din Ebu'l-Fadl Abdurrahman es-Suyutî es-Safi'î, (V. 911/1505), el-İtkan fî
Ulumi'l-Kur'an, (I-II C.), Matbaat-i Mustafa el-Babî el-Halebî, III. Baskı, Mısır, 1951 (1370)
Şeyh Rızaeddîn Remzî er-Rifâî; Lübb-i Mesnevî, Tasavvuf Dergisi 27, 28, 29, 30, 31. sayılar
İstanbul, H.1327/M. 1911.
TDK Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1986
TILLICH, Paul; İmanın Dinamikleri, Çev. Fahrullah Terkan-Salih Özer, Ankara Okulu Yayınları,
Ankara, 2000: 45
UĞUR, Nizamettin, Anlambilim, Sözcüğün Anlam Açılımı, Ege Matbaacılık, Ankara, 2003
ULUÇ, Tahir, İbn Arabî'de Mistik Sembolizm, TASAVVUF: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, yıl: 7 [2006], sayı: 16, ss. 151-190.2009
VARDAR, Berke; Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual Yabancı Dil Yayınları,
1998
YAKIT, İsmail, Yunus Emre'de Sembolizm-Çıktım Erik Dalına, 2002 YAVUZ, Ömer Faruk, Kur'an'da Sembolik Dil, 2006
YILDIRIM, Ahmet; Tasavvufun Temel Öğretilerinin Hadislerdeki Dayanakları, Türkiye diyanet
Vakfı Yay. Ankara, 2000.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com