You are here

ERZİNCAN AĞZINDA GÖRÜLEN "-(y)Ağln" EKİ HAKKINDA

ON "-(y)AğIn" AFFIX SEEN IN ERZİNCAN LOCAL DIALECT

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
When the historical development process of Turkish Literary Language is analysed , it has been observed that there are specific standards and a certain number of types of subjunctive mood inflection dating back the first use of script until today. This has become more apparent thanks to certain dialects and accents of Turkish language and formation of different literary languages correspondingly. In this study, phonetically formation of the subjunctive mood and context characteristics of -"(y)AğIn"- which is seen in Erzincan dialect having a privileged place in East Group Dialects that belongs to Anatolian Turkish Language based on Turkey Turkish Language- has been analysed in terms of dialect which refers to richness of the language and, respectively "+k" affix which has later gained person affix, " /+n/" enriching affix, added to" -A" subjunctive mood -also seen in other Anatolian dialects- has lexicalised "geleğin, istiyeğin, alağın,vurağın etc." word structures.
Abstract (Original Language): 
Türk yazı dilinin tarihî gelişimi incelendiğinde, yazının ilk kullanımından günümüze kadar istek kipinin çekiminde belirli standartlarla birlikte birtakım farklı şekillere de rastlandığı müşahede edilmiştir. Türk dilinin farklı nedenlerden ötürü bazı lehçe ve şivelere ayrılması, böylelikle değişik yazı dillerinin oluşması, bu durumu daha da belirgin hale getirmiştir. Bu çalışmada, dilin zenginliğinin bir göstergesi olan diyalektler içerisinde kökeni Türkiye Türkçesine dayanan ve Anadolu Türkçesi içerisinde Doğu Grubu Ağızları bünyesinde yer alan Erzincan ağzında görülen "-(y)AğIn" istek ekinin fonetik olarak oluşumu ve cümle kurgusu içerisinde, bağlam niteliği dikkate alınmak kaydıyla kullanımı ele alınıp incelenmiş, Türkiye Türkçesi içerisindeki mevcut diğer ağızlarda da görülen "-A" istek kip ekine getirilen sonradan şahıs eki özelliği kazanmış "+k" ekinden sonra dahil olan /+n/ kuvvetlendirme ekiyle "geleğin, istiyeğin, alağın, vurağın vs. sonucuna ulaşılmıştır.
79-87

REFERENCES

References: 

ALPTEKİN Ahmet Zeki, Türkî Dillerin Güneybatı Grubunda İstek ve Gereklik Anlatan Fiil Kipleri 1. Bölüm: İstek Kipi, Gaziosman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (basılmamış yüksek lisans tezi), Tokat 2005.
ffl BANGUOĞLU Tahsin, Türkçenin Grameri, TDK Yayınları, Ankara 2007
ffl BURAN Ahmet, ALKAYA Ercan, Çağdaş Türk Lehçeleri, Akçağ Yayınları, Ankara 2004
Eû , Keban, Baskil ve Ağın Yöresi Ağızları, TDK Yayınları, Ankara 1997
ffl ÇANKAYA Metin, TEMİZ Mustafa, Erzincan Ağzı ve Örneklemeler, ERTEM Yayınları,
Ankara 1995.
Eû DAŞDEMİR Muharrem, "Anadolu Ağızlarında Çekimli Yapılarda Ortaya Çıkan /+En/ Eki ve Buna Bağlı Ses Değişmeleri" A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 36, Erzurum 2008.
Eû ERCİLASUN Ahmet Bican, Başlangıcından Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 2009.
Eû , Doğu Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, TKA, Prof. Dr. İbrahim
Kafesoğlu Hatırasına Armağan, Ankara 1985.
E ERDEM Mehmet Dursun, KİRİK Esra, Kahramanmaraş ve Yöresi Ağızları: Giriş-İnceleme-Metinler, Kahramanmaraş Valiliği Yayınları: 11, Öncü Basımevi, Ankara 2011.
E ERTEN Münir, Diyarbakır Ağzı: İnceleme-Metinler-Sözlük, TDK Yayınları, Ankara 1994.
Eû GABAIN A. Von, Eski Türkçenin Grameri, (Çev.: Mehmet Akalın), TDK Yayınları,
Ankara 2007.
E GEMALMAZ Efrasiyap, Erzurum İli Ağızları: İnceleme-Metinler-Sözlük ve Dizinler, C.
1,
TD
K Yayınları, Ankara 1995.
E GÜLSEVİN Gürer, "Eski Türkiye Türkçesinde İstek Kipi Üzerine", İlmi Araştırmalar, Cilt XIII. İstanbul 2002.
E HACIEMİNOĞLU Necmettin, Türk Dilinde Yapı Bakımından Fiiller, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1991.
ffl http://tdkterim.gov.tr/bts/ (E.T: 02.01.2012)
E KARAHAN Leyla, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, TDK Yayınları, Ankara 1996.
Eû KORKMAZ Zeynep, "-sa/-se Dilek-Şart Kipi Eklerinde Bir Yapı Birliği var mıdır?" Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C. 1, TDK Yayınları, Ankara 2005.
Eû , Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, TDK Yayınları, Ankara 2009.
Eû ÖZÇELİK Sadettin, Urfa Merkez Ağzı: İnceleme-Metinler-Sözlük , TDK Yayınları,
Ankara 1997.
E SAĞIR Mukim, Erzincan ve Yöresi Ağızları: İnceleme-Metinler-Sözlük, TDK Yayınları,
Ankara 1995.
ffl SERTKAYA Osman Fikri, "-An/-En Ekli Yeni Şekiller ve Örnekler Üzerine", TDAY (Belleten)-1989, TDK Yayınları., Ankara, 1994.

Erzincan Ağzında Görülen "-(y)Ağın" Eki Hakkında
YAZ SUMMER 2012 • SAYI NUMBER 4 E
ŞAHİN Hatice, Eski Anadolu Türkçesi, Akçağ Yayınları, Ankara 2009. ffl URFALI Kemal Edip, Urfa Ağzı, TDK Yayınları, Ankara 1991.
E ÜÇOK Necip, Genel Dilbilim, Multilingual Yayınları, İstanbul 2004.
E VARDAR Berke, Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Multilingual Yayınları, İstanbul
2001.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com