You are here

23 Ekim 2011 Tabanlı-Van Depreminin SismikJeomorfolojisi ve Doğu Anadolu’daki Aktif Tektonik Yapılarla Olan İlişkisi

Seismic Geomorphology of October 23, 2011 Tabanlı-Van Earthquake and Its Relation to Active Tectonics of East Anatolia

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (2. Language): 
This study aims to explore the origin and location of the October 23, 2011 Tabanlı-Van earthquake within active tectonic framework of Van city and its surroundings. Field-based studies have been done just after the Tabanlı-Van earthquake, and then geometry and typeof observed deformational structures were evaluated and integrated with the results of previous active tectonic studies in the region. The observed structures can, based on seismic geomorphological indicators, be grouped into two main categories: (1) seismotectonic landforms related to tectonic stress, and (2) seismogravitational landforms related to seismic shaking and earth’s gravity. Seismotectonic landforms are common within a 10-km-long deformation zone located between Van Lake and Erçek Lake. These occurs as N50–70°E trending synclines and anticlines, most commonly in the area between Bardakçıand Topaktaşvillages. Seismogravitational landforms are common in water-saturated sediments of Lake Van, particularly along its eastern margin; they are mostly liquefaction-induced features and are expressed in the form of lateral spreading, ground subsidence, and mass movement. Reverse fault planes deforming and displacing Upper Pliocene-Pleistocene sediments form the other group of common structures in the region. They trend in N50–70°E direction direction and dip at 45-50° to the north; they are oblique structures with sinistral strike-slip components. Similar active faults were mapped by Özkaymak (2003) at three locations to the north of Van city center: north of Beyüzümü village, near the main gate of the Yüzüncü Yıl University Zeve Campus and southern part of the Aşıt village. Evaluation of previously mapped fault segments and recent observations in the deformation zone are consistent with an approximately 10 km wide active thrust fault zone that comprises, at least, five N50–70°E striking and north-diping (ca. 47°) fault segments. Kinematics of these faults is consistent with fault plane solutions of 23 October, 2011 Tabanlı-Van earthquake. We suggest that newly formed and/or reactived fault segments in this fault zone were the source of the 23 October, 2011 Tabanlı-Van earthquake. The absence of surface rupture(s) is attributed to the geometry of a blind thrust. According to geological mapping andkinematic analyses, the active tectonics of the region is the manifestation of, in addition to ENE-WSW-striking thrust faulting, NNW-SSE-directed compression as expressed by NE-SW-trending sinistral strike-slip faulting, NW-SE-trending dextral strike-slip faulting and N-S-trending normal faulting
Abstract (Original Language): 
Bu çalışma, 23 Ekim 2011 tarihindemeydana gelen Tabanlı-Van (M = 7.2) depreminin bölgenin aktif tektoniği içerisindeki konumunu açıklamayıamaçlamaktadır. Bu bağlamda Tabanlı-Van depreminden sonra arazi çalışmalarıyapılmış, depremle ilişkili deformasyon yapılarıincelenmişve arazi gözlemlerinden elde edilen veriler ile Van ili ve çevresiyle ilgili olarak daha önce yapılmışaktif tektonik çalışmaları karşılaştırılarak değerlendirmeye gidilmiştir. Deprem sırasında veya hemen sonrasında yeryüzünde/yeryüzüne yakın kesimlerde meydana gelen deformasyonlar (sismik jeomorfolojik belirteçler) iki ana sınıfta toplanmıştır: (1) tektonik gerilmelere bağlısismotektonik yüzey deformasyonlarıve (2) sismik sarsılma ve yerçekimiyle ilgili sismogravitasyonal yüzey deformasyonları. Sismotektonik yüzey deformasyonları, Van Gölü ile Erçek Gölü arasında 10 km genişliğindeki kuşak boyunca gözlenir. Bu yapılar, genel uzanımlarıK50-70ºD olan senklinal ve antiklinal geometrili çöküntü ve sırtlar şeklindedir ve genellikle Bardakçıile Topaktaşköyleri arasındaki asfalt yollarda gelişmiştir. Sismogavitasyonal yüzey deformasyonlarıyanal yayılma, oturma ve kütle hareketleri şeklinde gelişmiştir. Bu yapılar, Van Gölü doğu kenarıboyunca yüzlek veren eski Van Gölü çökelleri ve güncel alüvyonlarda yaygın olarak gelişmiştir. Tabanlı-Van depremi nedeniyle gelişen sismotektonik yüzey deformasyonlarının yanısıra, deformasyon kuşağıiçerisinde ters faylanmalar da gözlenmiştir. Bu lokasyonlarda Üst Pliyosen-Pleyistosen birimleri K50–70°D doğrultulu ve 45-50° kuzeybatıya eğimli sol yanal bileşenli ters faylarla kesilip ötelenmektedir. Benzer aktif fay hatlarıönceki çalışmalarda (Özkaymak, 2003), Van il merkezinin kuzeyinde yer alan Beyüzümü köyü kuzeyinde, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Zeve Kampüsü girişinde ve Aşıt köyü güneyinde haritalanmıştır. Birbirinden bağımsız olarak haritalanan bu fay segmentleri birlikte değerlendirildiğinde, Çitören ile Beyüzümü köyleri arasında, yaklaşık 10 km genişliğinde, ortalama K50-70°D doğrultulu ve 47° kuzeybatıya eğimli, birbirine paralel en az beşfay segmenti içeren aktif bir bindirme zonunun varlığıortaya çıkar. Söz konusu fayların kinematik verileri 23 Ekim 2011 Tabanlı-Van depremini oluşturan ters fayın odak mekanizma çözümüyle uyumludur. Dolayısıyla, Pleyistosen-Holosen birimlerini kesen fay zonunun, 23 ekim Tabanlı-Van depreminde yeniden aktif hale geçerek yeni fay kollarıoluşturduğu anlaşılmaktadır. Deprem sırasında oluşan fay koluna ait sıkışma kökenli yüzey deformasyonlarının belirgin bir yüzey kırığıoluşturacak şekilde gelişmemişolması, yeni oluşan fayın geometrisi nedeniyle henüz yüzeye ulaşmadığıve dolayısıyla gömülü fay niteliği taşıdığınıgöstermektedir. Jeolojik haritalama ve kinematik analiz verilerine göre, KKB-GGD eksenli sıkışma kuvvetleri etkisinde şekil değiştiren bölge; Tabanlı-Van depremini oluşturan DKD-BGB doğrultulu bindirme fay zonunun yanı sıra, KD-GB uzanımlısol yönlü doğrultu atımlıfaylar, KB-GD uzanımlısağyönlü doğrultu atımlıfaylar ve yaklaşık K-G doğrultulu normal faylarla simgelenen aktif tektonik bir yapıya sahiptir. Van ilinin depremselliği söz konusu aktif fay mekanizmasıiçinde değerlendirilmelidir.
175-200

REFERENCES

References: 

Acarlar, M., Bilgin, Z. A., Erkal, T., Güner, E., Şen,
A. M., Umut, M., Elibol, E., Gedik, İ.,
Hakyemez, Y., Uğuz, M.F., 1991. Van Gölü
Doğu ve Kuzeyinin jeoloji. M.T.A. Raporu, No:
9469 (yayımlanmamış).
AFAD, 2011. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum
Yönetimi Başkanlığıweb sitesi,
http://www.afad.gov.tr/haber/haber_detay.asp?h
aberID=578
Aksoy, E., 1988. Van İli Doğu-Kuzeydoğu Yöresinin
Stratigrafisi ve Tektoniği (Doktora Tezi,
yayınlanmamış). F.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,
Elazığ.
Alan, H., Bozkurt, E., Çağlan, D., Dirik, K.,
Özkaymak, Ç., Sözbilir, H., Topal, T., 2011.
Van depremleri (Tabanlı-Edremit) raporu,
Jeoloji Mühendisleri Odası, Yayın No. 10.
Ambraseys, N. N., 1988. Engineering seismology.
Earthquake Engineering and Structural
Dynamics 17, 1–105.
Ambraseys, N. N., Finkel, C. F., 1995. The seismicity
of Turkey and adjacent Areas: A historical
review, 1500–1800. İstanbul: Eren publishing
and booktrade.
Atkinson, G., 1984. Simple computation of
liquefaction probability for seismic hazard
applications. Earthquake Spectra, 1, 107–123.
Audemard, F. A., De Santis, F., 1991. Survey of
liquefaction structures induced by recent
moderate earthquakes. Bulletin of the
International Association of Engineering
Geology, 44, 5-16.
Aydar, E., Gourgaud, A., Ulusoy, İ., Digonnet, F.,
Labazuy, P., Şen, E., Bayhan, H., Kurttaş, Y.,
Tolluoğlu, Ü., 2003. Morphological analysis of
active Mount Nemrut stratovolcano, eastern
Turkey: evidences and possible impact areas of
future eruption. Journal of Volcanology and
Geothermal Research 123, 301–312.
AZUR, 2011. Nice Üniversitesi, GeoAzur
Laboratuvarıweb sayfası,
https://geoazur.oca.eu/, Geosciences Azur
(University of Nice, France).
Dewey, J. F., Hempton, M. R., Kidd, W. S. F.,
Şaroğlu, F., Şengör, A. M. C., 1986. Shortening
of Continental Lithosphere: The Neotectonics of
Eastern Anatolia-A Young Collision Zone.
Geological Society Special Publication, 19, 3-37.
Dramis, F., Blumetti, A. M., 2005. Some
considerations concerning seismic
geomorphology and paleoseismology.
Tectonophysics, 408, 177-191.
EMSC, 2011. Avrupa Ortadoğu Sismoloji merkezi
web sayfası, http://www.emsc-csem.org; EMSC:
European-Mediterranean Seismological Centre.
ERD, 2011. Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem
Araştırma Dairesi web sayfası,
http://www.deprem.gov.tr;
Ergin, K., Güçlü, U., Uz, Z., 1967. Türkiye ve
Civarının Deprem Kataloğu (MS. 11-1964).
İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Maden
Fakültesi Arz Fiziği Enstitüsü yayınları, No 28.
Ersoy, O., Chinga, G., Aydar, E., Gourgaud, A.,
Çubukcu, H. E, Ulusoy, İ., 2006. Texture
discrimination of volcanic ashes from different
fragmentation mechanisms: A case study, Mount
Jeoloji Mühendisliği Dergisi 35 (2) 2011 197
Araştırma Makalesi / Research Article
Journal of Geological Engineering 35 (2) 2011
Nemrut stratovolcano, eastern Turkey.
Computers & Geosciences, 32, 936-946.
GFZ, 2011. Almanya Yerbilimleri Araştırma Merkezi
web sayfası, http://www.gfz-potsdam.de/portal/gfz/home; German Research
centre for Geoscience.
Göncüoğlu, M. C., Turhan, N., 1984. Geology of the
Bitlis metamorphic belt. In: Tekeli, O. ve
Göncüoğlu, M.C. (eds), Geology of Taurus Belt.
MTA Yayınları, 237-244.
Guidoboni, E., Comastri, A., Triana, G., 1994.
Catalogue of Ancient Earthquakes in the
Mediterranean Area up to the10th Century. Italy:
Istituto Nazionale di Geofisica.
Güner, Y., 1984. Nemrut yanardağının jeolojisi,
jeomorfolojisi ve volkanizmanın evrimi.
Jeomorfoloji Dergisi, 12, 23–65.
HARV, 2011. Harvard Üniversitesi CMT Kataloğu
web sayfası,
http://www.seismology.harvard.edu/; HARV:
Harvard Seismology Group Harvard University.
Helvaci, C., Griffin, W. L., 1984. Rb-Sr
geochronology of the Bitlis Massif, Avnik
(Bingöl) area, S.E. Turkey. In: Dixon, J.E. ve
Robertson, A.H.F. (eds), The Geological
Evolution of eastern Mediterranean. Geological
Society, London, Special Publications 17, 403-413.
Hempton M. R., 1987. Constraints on Arabian plate
motion and extensional history of the Red sea.
Tectonics, 6, 687-705.
INGV, 2011. İtalya Ulusal deprem izleme merkezi
web sayfası, http://ring.gm.ingv.it/; Instuto
Nazionale di Geofisica e Vulcanologia, Italy.
KANDİLLİ, 2004. Türkiye’de 1900 – 2004 yılları
arasında can kaybıve hasara neden olmuş
önemli depremler. B.Ü. Kandilli Rasathanesi ve
Deprem Araştırma Enstitüsü web sayfası,
http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/Depremler/t
Large2.htm
KANDİLLİ, 2011. B.Ü. Kandilli Rasathanesi ve
Deprem Araştırma Enstitüsü web sayfası,
http://www.koeri.boun.edu.tr/.
Karaoğlu, Ö., Özdemir, Y., Tolluoğlu, Ü.,
Karabıyıkoğlu, Ö., Köse, O., Froger, J. L., 2005.
Stratigraphy of the volcanic products Around
Nemrut caldera: implications for reconstruction
of the caldera formation. Turkish Journal of
Earth Sciences, 14, 123–143.
Ketin, İ., 1947. Kurzer Bericht über die letzten
Erdbeben in der Türkei. Geol. Rdsch., Bd. 35
Ketin, İ., 1977. Van Gölü ile İran SınırıArasındaki
Bölgede Yapılan Jeoloji Gözlemlerinin
SonuçlarıHakkında Kısa bir Açıklama. Türkiye
Jeoloji Kurumu Bülteni, 20-2, 79-85.
Koçyiğit A., Beyhan A., 1998. A New
Intracontinental Transcurrent Structure: The
Central Anatolian Fault Zone, Turkey.
Tectonophysics, 284, 317-336.
Koçyiğit, A., Yılmaz, A., Adamia, S., Kuloshvili, S.,
2001. Neotectonics of East Anotolian Plateau
(Turkey) and Lesser Caucasus: İmplication for
Transition From Thrusting to Strike-Slip
Faulting. Geodinamica Acta, 14, 177-195.
Koçyiğit, 2002. Doğu Anadolu’nun neotektonik
özellikleri ve depremselliği. Doğu Anadolu
Jeoloji Çalıştayı– 2002 (DAJEO-2002) bildiri
özleri kitabı, s. 2-4.
198 23 Ekim 2011 Tabanlı-Van Depreminin Sismik Jeomorfolojisi ve Doğu Anadolu'daki Aktif Tektonik Yapılarla Olan İlişkisi
Özkaymak, Sözbilir, Bozkurt, Dirik, Topal, Alan ve Çağlan
Köse, O., Özkaymak, Ç., 2002. Van Şehri Kuzeyi
Genç Göl Çökellerinde Aktif Tektonik Bulgular.
ATAG-6 (Aktif Tektonik Araştırma Grubu
AltıncıToplantısı), 21-22 Kasım 2002, Bildiri
Özleri Kitabı, s.64-65, MTA Genel Müdürlüğü,
Ankara.
Moretti, M., Alfaro, P., Caselles, O., Canas, J.A.,
1999. Modelling seismites with a digital shaking
table. Tectonophysics, 304, 369–383
MTA, 2002. 1:500 000 ölçekli Türkiye jeoloji
haritaları, Van paftası. MTA Genel Müdürlüğü,
Ankara.
Oberhänsli, R., Candan, O., Bousquet, R., Rimmele,
G., Okay, A.I., Goff, J., 2010. Alpine high
pressure evolution of the eastern Bitlis complex,
SE Turkey. In: Geological Society, London,
Special Publications 340, 461-483
Oswalt, F., 1912. Armenian. Handbuch der regionalen
Geologie. H. 10. Heidelberg.
Özdemir, Y., Karaoğlu, Ö., Tolluoğlu, Ü., Güleç, N.
2006. Volcanostratigraphy and petrogenesis of
the Nemrut stratovolcano (East Anatolian High
Plateau): the most recent postcollisional
volcanism in Turkey. Chemical Geology 226,
189-211.
Özdemir, Y., Blundy, J., Güleç, N. (2011) The
importance of fractional crystallization and
magma mixing in controlling chemical
differentiation at Süphan stratovolcano, eastern
Anatolia, Turkey. Contribution of Mineral
Petrology, 162, 573–597.
Özkaymak, Ç., Köse O., 2002. Van İli ve yakın civarı
aktif tektoniğine yönelik bulgular. 55. Türkiye
Jeoloji Kurultayı, 11-15 Mart 2002, Bildiri
Özleri Kitabı, s.226, TMMOB Jeoloji
Mühendisleri Odası, Ankara.
Özkaymak, Ç., 2003. Van Şehri ve Yakın Çevresinin
Aktif Tektonik Özellikleri. Yüzüncü Yıl
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek
Lisans Tezi, basılmamış), 76 s.
Özkaymak, Ç., Yürür, T., Köse., 2004a. An example
of intercontinental active collisional tectonics in
the Eastern Mediterranean region (Van, Eastern
Turkey). Fifth International Symposium on
Eastern Mediterranean Geology (5th ISEMG),
s153-156. 14-20 Nisan 2004, Selanik,
Yunanistan.
Özkaymak Ç., Sağlam A., Köse O., 2004b. Van Gölü
Doğusu Aktif Tektonik Özellikleri (Doğu
Anadolu, Türkiye). ATAG-7 Makaleler Kitabı,
54-60.
Parlak, O., Delaloye, M., Kozlu, H., Höck, V., Çelik,
Ö.F., 2000. Geochemistry and tectonic setting of
the Yüksekova ophiolite from the South-East
Anatolian Orogenic Belt. International Earth
Sciences Colloquium on the Aegean Region
(IESCA-2000), 25-29 Eylül, s. 240.
Parlak, O., Delaloye, M., Kozlu, H., Höck, V., Çelik,
Ö.F., 2001. Examination of an oceanic crust
generation in island arc tectonic setting:
evidence from the Yüksekova ophiolite. 4th
International Symposium on Eastern
Mediterranean Geology, 21-25 Mayıs 2001,
Isparta Turkey, s. 62.
REDPUMA, 2003. İsviçre Sismoloji Merkezi web
sayfası, http://seismo.ethz.ch/moment_tensor,
Swiss Seismological Service in Zurich,
Switzerland.
Rodriguez-Pascua, M. A., Calvo, J. P., De Vicente,
G., Gómez-Gras, D., 2000. Soft sediment
deformation structures interpreted as seismites in
Jeoloji Mühendisliği Dergisi 35 (2) 2011 199
Araştırma Makalesi / Research Article
Journal of Geological Engineering 35 (2) 2011
lacustrine sediments of the Prebetic Zone, SE
Spain, and their potential use as indicators of
earthquake magnitudes during the Late Miocene.
Sedimentary Geology, 135, 117-135.
Soysal, H., Sipahioğlu, S., Kolçak, D., Altınok, Y.,
1981. Türkiye ve Çevresinin Tarihsel Deprem
Kataloğu (2100 B.C.–1900 A.D.). TÜBİTAK
raporu, No. TBAG-341.
Şaroğlu, F., Yılmaz, Y., 1986. Doğu Anadolu’da
Neotektonik Dönemdeki Jeolojik Evrim ve
Havza Modelleri. MTA Genel Müdürlüğü,
Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara.
Şengör A. M. C., Kidd W. S. F., 1979. Post-collisional Tectonics of the Turkish Iranian
Plateau and a Comparison with Tibet.
Tectonophysics, 55, 361-376.
Şengör, A.M.C., Yılmaz, Y., 1983. Türkiye’de
Tetis’in Evrimi: Levha Tektoniği Açısından bir
Yaklaşım. Türkiye Jeoloji Kurumu Yerbilimleri
Özel Dizisi, no. 1, İstanbul.
Tan, O., Tapırdamaz, M.C., Yörük, A., 2008. The
Earthquakes Catalogues for Turkey. Turkish
Journal of Earth Science, 17, 405–418.
Ternek, Z., 1953. Van Gölü Güneydoğu Bölgesinin
Jeolojisi. Türkiye Jeoloji KurultayıBülteni, 4.
(2), 1-27.
TUBITAK, 2011. Türkiye Bilimsel ve Teknik
Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi
web sayfasıhttp://www.mam.gov.tr/.
USGS, 2011. Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik
Araştırma Dairesi web sayfası,
http://www.usgs.gov/; USGS: United States
Geological Survey.
Ustaömer, P. A., Ustömer, T., Collins, A.S.,
Robertson, A. H. F., 2009. Cadomian
(Ediacaran–Cambrian) arc magmatism in the
Bitlis Massif, SE Turkey: Magmatism along the
developing northern margin of Gondwana.
Tectonophysics, 473, 99-112.
Üner, S., 2003. Van Gölü Dogusu (Beyüzümü – Göllü
Dolayı), Pliyo – Kuvaterner YaslıKarasal
Çökellerin Sedimantolojisi (yüksek lisans tezi,
basılmamıs). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, Van. 78.
Üner, S., Yeşilova, Ç., Yakupoğlu, T., Üner, T. 2010.
Pekişmemişsedimanlarda depremlerle oluşan
deformasyon yapıları(sismitler): Van Gölü
Havzası, Doğu Anadolu. Yerbilimleri, 31, 53–
66.
Yılmaz, Y., Dilek, Y., Işık, H., 1981. Gevaş(Van)
Ofiyolitinin Jeolojisi ve Sinkinematik bir
Makaslama Zonu. Türkiye Jeoloji Kurumu
Bülteni, 24, 37-44.
Yılmaz Y., Şaroğlu F., Güner Y., 1987. Initiation of
the Neomagmatism in East Anatolia.
Tectonophysics, 134, 177-199.
Yılmaz, Y., 1990. Comparison of Young Volcanic
Associations of Western and Eastern Anatolia
Formed Under a Compressional Regime: a
Review. Journal of Volcanology and Geothermal
Research, 44, 69-87.
Yılmaz, Y., Yiğitbaş, E., Genç, Ş.C., 1993. Ophiolitic
and Metamorphic Assemblages of Southeast
Anatolia and Their Significance in the
Geological Evolution of the Orogenic Belt.
Tectonics,12 (5), 1280-1297.
Yılmaz,Y., Güner,Y., Şaroğlu, F., 1998. Geology of
the Quaternary Volcanic Centres of the East
Anatolia. Journal of Volcanology and
Geothermal Research 85, 173-210

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com