You are here

Home » Content

SOVYETLERDEKİ MÜSLÜMAN TÜRKLERİN SOSYAL YAPISI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Journal Name:

  • İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi

Publication Year:

  • 1993
Author Name
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Kapladığı alan, nüfus, askeri güç, ekonomik imkanlar, uluslararası alanda oynadığı rol, temsil ettiği siyasal güç vb. temel değişkenler itibariyle dünyanın en büyük ülkelerinden biri olan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, federal yapıda örgütlenmiş çok uluslu bir devlet olarak ortaya çıkmıştır (Sovyetler Birliği 1977 Anayasası. Madde:70). I. Dünya Savaşı'mn galipleri tarafından çizilen çok kutuplu uluslararası sistemin II. Dünya Savaşı ilen son bulmasından sonra yerine kurulan iki kutuplu sistemin bir kutbunda Amerika Birleşik Devletleri yer alırken, diğer kutbunda Sovyetler Birliği yer almış ve dünya bir bakıma bu iki süper gücün iktidar alanlarına bölünmüştür. Savaş yıllarında Hitler Nazizmine ve Mussolini Faşizmine karşı omuz omuza veren ABD ve SSCB'nin yollan savaştan sonra ayrılıyor ve tarihe "Soğuk Savaş" diye geçen bir çatışma dönemi başlıyordu. Sovyetler Birliği Batı Avrupa ile arasında güvenlikli bir tampon bölge oluşturmak amacıyla Doğu Avrupa'da sosyalist-kominist yönetimler kuruyor ve hızla askeri harcamalarını artırarak süper güç haline geliyordu. İçeride tartışmasız resmi ideolojiyi temsil eden ve her türlü iktidarı elinde tutan tek partiye, insan hayatının bütün alanlarına yaygın şekilde müdahale eden ve develet mülkiyetini her tarafa yayan totaliter bir siyasa) sisteme dayalı bir yapı kuran Sovyetler Birliği'nin siyasal, kurumsal ve ideolojik özelliklerin yanımda sosyal alanda en önemli niteliği çok uluslu (multinational) bir yapıda olması ve siyasal organizasyonunu bu sosyal özelliğe dayandırmış bulunmasıdır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_140014_24_pp_173-192.pdf
  • 1
173-192
  • Turkish

REFERENCES

References: 

1- Bk. Shirin Akiner, islamic Peoples of the Soviet Union, London 1986, s.16-18;
2- Bk. Yüz Uluslu Bir Halk, (Moskova) 1981
3- Akdes Nimet Kurat, "Bulgar", İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1979. Cilt: II. s781-786; Abdullah Battal Taymas, Kazan Türkleri İkinci bası. Ankara 1966.S. 17-18
4- Bk. M.Ali Kettani, Müslim Minoritlies in the World Today, London- New York 1986, s.57-59; A. Bennigsen- CLemercier-Queiguejay, L'IsIam en Union So-vietigue, Paris 1968, s. 13-26.
5- Jen-Paul Roux, L'lslam en Asia, Paris 1958, s.235; Sophy Bobrovnikoff, "Mus¬lims in Russia", The Muslim World, I, New York 1911, s.5-31.
6- Battal-Taymas, a,g,e,. s.99-101.
7- Bk. Nadir Devlet, "Islam in Tataristan", Journal Instiute of Muslim Minority Af¬fairs, V (2),London 1984, s.147-168.
8- A.Le Chatelier, "les Musulmanes Russes", Revue du Monde Müslüman, 1(2), Decembre 1907, s.147-168.
9- Bk. M.S.Rybakov, "Statistika Mousoulman w Rossii", Mir Islama, No: XI, 1913'den anan R. Majerczak, "Une Nouvelle Statistique de la Populatian Musluma-ne en Russie"Revue du Monde Müslüman, XXVIII, Paris 1914, s.269-271.

10- R.Majerczak, "Une Nouvelle Statistique de la Population Muslumane en Rus¬sie" Revue du Monde Müslüman, XXVIi, Paris 1914, s.269.
11- Bk. "Islam in Russia since The Revolution " Assian Affairs, V(3), Germany 1918,
12- Bu ülkelerin müslüman nüfusları ile ilgili olarak derlediğimiz en son sayılar şöyledir: Endonezya 140 milyon (1987), Bengaldeş 86.6 milyon (1985), Pakistan 97 milyon (1986), Hindistan 85 milyon (1986). Bk. The Far East and Australesia 1988,Londan 1987.
13- Bk. Akiner, a.g.e., s. 40-41.
14- Central Asia and Caucasus Chronicle, VIII(4), July 1989, s. 13-14.
15- Aynı yer.
16- 1986 yıhnda bir önceki yıla orana büyüme Tacik SSC'de % 3.4, Özbek SSC'nde %2.9, Türmen SSC'nde %2.8, Kngız SSC'nde %2.3 olarak gerçekleşmiştir. (Vestnik Statitsüki., NO:5,1987'den The Central Asia Newsletter,VI(5).. Oct. 1987, s. 12)
18- Bk. United Nations, 1982 Demographic Yearbook, Nev York 1982, s.170-171

19- Bk. Türkkaya Ataöv, "Sovyetler'de İslam ve Milliyetçilik Üzerine", (Konuşan: Harun Aydın), İslam, Şubat 1990, s.22-24,
20- Bk. A.Bennigsen- CLemercier Quelquejay, L'İslam en Union Sovietique, Pa¬ris 1968, s. 170-1973.
21- Bk. Akiner. a.g.e.,s.41.
20- Sopy Borovnikoff, "Muslim in Russia", The Muslim World, I, Nw York 1911,s.5-31.
22- R. Majerczak, "-Une Nouvelle Statistique...", Revue du Monde Muslulan,
XXVIU, P aris 1914, s.269- 271; Bsennigsen- Le mercier- Quelgquejay, L'Islam en Uni¬on...,^ 179.
23- Fazlur Rahman, "Evolution of Soviet Policy Toward Muslims in Russia: 1917-1965", Journal Institute of Muslim Minority Affairs, 11(1), London 1980, s.28-46.
24- Sparavochnik Propagandinsta 1 Agitatore (Moscow 1966), s.!45'den The Central Asian Newsletter, Vi(5), Oct. 1987, S.5.
25- Sovietik Kırgıztan, 11 mayıs 1988'den The Central Asia Newsletter, VII(4), Nov. 1988, s.7.
26- The Central Asia Newsletter, VI(5)), Oct. 1987, s.5-6.
27- Bk. The Central Asia Newsletter. VIII(4), Aug. 1989, s.5.
28- The Central Asia Newsletter. Vili(4), Aug. 1989, s.6.
29- Zaman, 10 Mayıs 1990
30- Bk. Faazlur Rahman, a.g.rn., s.40; Akiner, a.g.e., s.36-37; Kettani, a.g.e., s.69
31- Bk. Grace Hallsell, "Islam in A Communist State", Aramcao World, Jan, Feb. 1990,s.34-42.
32- Central Aisa and Caucasus Chronicle, VII(3), July 1989, s.19.
33- Milliyet, 21 Nisan 1990.
34- Bk. Akiner, a.g.e., s.30.
35- Times, March 12,1990, s.29.
36- Bk. Fzlur Rahman, a.g.m, s.40.
37- Jumma-Nazar Bazarbaev'in Özbekistandaki Karakalpaklar hakkında yaptığı araştırmada, deneklerin %21.5'i kendilerin dinsiz, %20.6'sı müsiiiman olmayıp yakınları¬nın baskısı ile bazı dinsel törelere riayet ettiklerini, % 18.5'i ise esasa taalluk etmeyen dinsel törelere riayet ettiklerini açıklamışlardır. i.A.Makatov'un Kuzey Kafkasya'da ger¬

çekleşlirdigi bir araştırmada da denek grubunun %13.6'si din konusunda mütereddit sını¬fına yerleştirilmiş olup bunlar dine inanmamaktatırlar. (Bk. Bennigsen-Lemercier Quel-quejay, Sufi ve koniser, Trc. Osman Tütrer İstanbul 1988, s.70-72).
38- Bk. Jean-Paul Roux, a.g.e., s.244-245; Bennigsen-Lemercier Quelquejay, L'İsla m en..., S. 158-170; Aynı yazarlar, Sufi ve Komiser, s.32-35; Akiner. a.g.e., s.33-36.
39- S.Enders Wimbush, "Soviet Muslims in the 1980", Journal Instiute of Muslim Minority Affairs, VI(1), London 1985 si52-166.
40- Central Asia and Caucasus Chronicle, VIII(3), July 1989, s.1.8.
41- Timur Kocaoğlu, "Islam in the Soviet Union: Atheistic Propaganda and 'Unofficial' Religious Activities", Journal Institute of Muslim Minority Affairs, V(l), London 1983, s.1455-152.
42- Bertold Spuler, "1942'den Beri Rusya'daki Müslümanların Durumu", (Tercü¬me: Eşref Bengi Özbilen), Türk Dünyası Araştırmaları, (63), Aralık 1989, s.207-211.
43- John Lawton, "Crescent and Star", Aramco World, Jan,Feb. 1990, s.3.
44- Bk. Bennigsen-Lemercier Quelquejay, Sufi ve..., s.77-103.
45- Bk. Aynı eser, S.141-145.
46- V.G. Pivovarov, "Problemy Blta, Natsional'nykh tradistsii i verovanii v Chec-heno-Ingushoi ASSR Sotsiologicheskie issledovnaniia", Voprosy nauchnogo ateizma, 1975, XVII, s. 136'dan Bennigsen lemercier Quelquejay, Sufi ve .. .s. 160.
47- Bennigsen-Lemercier Quelquejay, Sufi ve s.160.
48- I.A.Makatov, "Osslablenie religiosnosti sovremennogo musul'mannina na ma-terialakh sotsiologicheskikh issledovanii v respublikakh Daghestane i Checheno-îngus-hetii", Materialj nauchnoi konferensii: "Modemizatsiia Islama 1 aktual'nyevopros nauch¬nogo ateizma", Moskova 1968, s.96'dan Bennigsen- Lemercier Quelquejay, Sufi ve..., s.164.
49- Aynı eser. s.164.
50- .N.Bazarbaev, Sekuliarizatsiia Sostsialisticheskoi Karakapakii, Nukus 1973. Araştırmayı tanıtan ve verilerden haber veren Bennigsen-Lemercier Quelquejay, Sufi ve..., s. 165 vd.
51- Aynı eser. S.67-71
52- Aynı eser. s. 166.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com