HISTORY OF CI AM AND TEAM 10
Journal Name:
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi
Keywords (Original Language):
Author Name |
---|
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
20. yüzyılın birinci yarısındaki mimarlık ve kentsel planlama eylemlerine damgasını
vuran CIAM, dönemin ünlü mimar ya da mimar kökenli kent plancılarının, özellikle
batı dünyasındaki sorunları tartıştığı bir toplantılar dizisidir. Mimarlık alanında
19. yüzyılın tarihsel mimari biçemleri canlandırma çabalanna, kentleşme alanında
ise sanayi toplumunun yarattığı hızlı kentleşme, sağlıksız konut çevreleri, kirlenme
ve yığılmalara bir tepki olarak doğmuştur.
Yeni teknoloji, yapım yöntemleri ve mekân anlayışına ilişkin olarak gelişmekte
olan evrensel nitelikteki modern mimarlık biçemi tartışmaların mimarlık yönünü
oluştururken; kenti meydana getiren işlevler "konut, dinlence, iş ve ulaşım" olarak
tanımlanmış ve bunların ayrımına dayanan bir kentsel arazi kullanım deseni
önerilmiştir. Bu yeni kent anlayışı içinde egemen yapı türü çok katlıdır ve kentsel
bütünlüğü sağlayacak öge yeşil alanlardır.
1950'lerde ise bizzat CIAM hareketinin içinde filizlenen yeni görüşler, bir yandan yöresel özellikleri dışladığı için evrensel nitelikli mimariyi, diğer yandan de
kentlerdeki karmaşık yapıyı dört işleve indirgeyerek ayrıştırdığı için CIAM
ideolojisini eleştirmeye başlamıştır. Günümüzdeki birçok mimarlık ve kentsel
tasarım akımının öncülüğünü yapan Team 10, mimarlıkta "identity" (kimlik)
ve kentsel mekânların düzenlenmesinde "association" (birliktelik) kavramlarına
dayanan yeni görüşlerin savunuculuğunu üstlenmiştir. Bu bağlamda işlevsel
Örgütlenmenin yerine insanların birlikteliği, kentsel bütünleşmede yeşil dokunun
yerine sokak öğesinin Ön plana çıkarılması yeni tasarım anlayışlarının temelini
oluşturmuştur.
CIAM ve Team 10 arasındaki diyalektik bağın incelenmesi sırasında özgün olarak
Françoise Choay tarafından geliştirilen ve temelde 19. yüzyıldaki kentsel tasarım
yaklaşımlarını tanımlayan "progressist" (ilerlemeci) ve "culturalist" (kültüralist)
kavramları kullanılmıştır.
İlerlemeci akımlar toplumsal gelişmeye paralel olarak geleceğe yönelmekte; evrensel
mimari, işlevlerin ayırımı, yeşil dokunun sürekliliği, dik açılar, geometrik düzen,
standardizasyon ilkelerini benimsemekte ve sonuçta mekanik bir kent yapısı ortaya
çıkmaktadır. Buna karşılık kültüralist akımlar geçmişe özlem duyan bir noktadan
yola çıkarak; yöresel mimari, işlevlerin bütünlüğü, kentsel mekânlar, kütlelerin
sürekliliği, farklı açıların kullanımı, çeşitlilik gibi ilkeler çerçevesinde tasarım
olayına yaklaşmakta, sonuçta sanayi öncesi kentine benzeşen daha organik bir
kent yapısı elde edilmeye çalışılmaktadır.
Bu çalışmada CIAM ilerlemeci, Team 10 ise kültüralist akımların temsilcisi olarak
değerlendirilmiştir. Toplumsal çalkantıların yüksek olduğu ve sosyal gelişmenin
hızlandığı dönemlerde ilerlemeci akımlar, durulma ve refah dönemlerinde ise
kültüralist akımlar serpilmektedir. Kentsel tasarım ve mimarlık modellerine Türkiye
açısından yaklaşıldığında, kentsel biçim öğesinin çok fazla tartışılmadığı
izlenmektedir. Hızlı bir sosyal değişim içinde bulunan ülkemizde, kentlerin yapısı,
konut bölgelerinin örgütlenmesi gibi konular Öncelik kazanmakta, biçim henüz
yeterli ilgiyi görmemektedir. Batı toplumlarında kentsel biçime yönelik
tartışmaların uzun bir geçmişi bulunmakta ve bu çalışmada açıklanmaya çalışılan
iki farklı yaklaşımın izleri gözlenmektedir, ülkemiz plancıları ve mimarlarının
ilerlemeci CIAM ile kültüralist Team 10 arasındaki bağı kavramaları kentsel biçime
dönük tartışmalara katkıda bulunacaktır.
FULL TEXT (PDF):
- 1
23-44