You are here

Çıldır Çevresinden Soyut İnsan Heykeli Biçimli Mezar Taşları

Tombstones in the Shape of Abstract Human Sculpture from District of Çıldır

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In the rich Turkish Culture and History, tombstones have an important place. So, Turkish people believed in life after death even before the acceptance of Islam and accordingly they showed their respect for the souls and memories of deaths as they did when they were alive through making sepulchers and sepulcher monuments. This concept led Turkish People to form a very rooted and rich burial tradition, sepulcher and tombstone customs and develop from there on. Tombstones containing particularly sculpture forms of Gokturks and the qualifications of the death person’s life have become an inspiration for the tombstones in Anatolia. But this national tradition has been kept isolated by impersonation of Islam in Anatolia. Çıldır and its surroundings is one of the leading places where the tradition of ancient Turkish tombstones in the form of abstract sculpture in Anatolia is kept. In Çıldır and its surroundings with its rich history and culture, patterns with figurative content on sepulcher monuments of the term of Ottomans present considerable features in terms of Turkish Culture and History of Belief.
Abstract (Original Language): 
Zengin Türk kültürü ve tarihi içerisinde, mezar taşları da önemli bir yer tutmaktadır. Zira Türkler, İslamiyet’in kabulünden önce de, öldükten sonra hayatın devam ettiğine inanmış, bu doğrultuda mezar yapıları, mezar taşları yaparak, ölülerinin ruhuna ve hatırasına, hayatlarındaki kadar saygı göstermişlerdir. Bu anlayış Türkler’de çok köklü ve zengin bir ölü gömme adeti, mezar ve mezar taşı geleneğinin ortaya çıkmasını, gelişerek devam etmesini sağlamıştır. Özellikle Göktürkler’deki heykel formlu ve ölen kişinin hayattaki vasıflarını içeren motiflerle süslü mezar taşları, Anadolu’daki soyut insan heykeli formlu mezar taşlarına kaynak olmuştur. Ancak bu milli gelenek, Anadolu’da İslami kimliğe büründürülerek, daha soyutlanmış bir şekilde devam ettirilmiştir. Anadolu’daki soyut heykel formlu eski Türk mezar taşı geleneğinin devam ettirildiği yörelerin başında Çıldır ve çevresi gelmektedir. Zengin tarihi-kültürel geçmişi ile tanınan Çıldır ve çevresinde, Osmanlı döneminden kalma mezar taşlarında sembolik içerikli motifler, özellikle baş şahidelerinin soyut heykelsi formu, Türk kültür ve inanç tarihi bakımından dikkate değer özellikler sunmaktadır.
135
150

REFERENCES

References: 

Aktemur, A.M. (1999). Anadolu Selçuklu Devri Kayseri Yapılarında Taş Süslemeciliği.
(Y. Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aktemur, A.M. (2006). “Anadolu Selçuklu Devri Sivas Yapılarında Taş Süslemeciliği”.
Selçuklular Döneminde Sivas Sempozyumu, (29 Eylül-1 Ekim 2005), Sivas,
s.464-489.
Aktemur, A.M. (2007a). “Çıldır-Yıldırımtepe(Rabat) Köyündeki Mezar Taşları”. I. Uluslar
arası Ağrı Dağı ve Nuh’un Gemisi Sempozyumu (I. International Symposium
of Mount Ararat and Noah’s Ark). (7-11 Eylül 2005 Ağrı/Doğubayazıt).
İstanbul, ss. 568-577.
Aktemur, A.M. (2007b). “Tiflis’te ve Nahcivan’da Yer Alan Koç Heykeli Formlu İki Mezar
Taşı Hakkında”. Serhat Kültür, Yıl:5 (Mart-Nisan 2007), İstanbul, s.
24-30.
Çıldır Çevresinden Soyut İnsan Heykeli Biçimli Mezar Taşları 149
Aktemur, A.M. (2008).“Nahcivan Mümine Hatun Kümbeti Bahçesindeki Koç-Koyun
Heykeli Formlu Mezar Taşları”. III. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu
(III. International Symposium of Van Lake Region), (06-08 Haziran
2007 Hakkari), Ankara, s. 400-408.
Aktemur, A.M. (2009). “Ağrı ve Iğdır Çevrelerindeki Koç-Koyun Heykeli Formlu Mezar
Taşları”. II. Uluslararası Ağrı Dağı ve Nuh’un Gemisi Sempozyumu(II. International
Symposium of Mount Ararat and Noah’s Ark) (8-10 Ekim 2008
Ağrı/Doğubayazıt). İstanbul. s. 286-296.
Aktemur, A.M. (2012). Ardahan Çevresindeki Soyut İnsan Heykeli Formlu Mezar Taşları.
Erzurum.
Arslan, A.S, (2005). Kayseri Zamantı Irmağı Çevresindeki Bezemeli Mezar Taşları. Kayseri.
Barthold,W. (1968). Türklerde ve Moğollarda Defin Merasimi Meselesine Dair (A.İnan
çevirisi). Ankara.
Baykara, T. (1993). “Asya Türk Kültürünün Bir Unsuru Olarak Mezar Taşları”. Vakıf
Haftası, S. X, Ankara, ss. 118-132.
Belli, O. (2003). Kırgızistan’da Taş Balbal ve İnsan Biçimli Heykeller. İstanbul.
Berkli, Y. (2011).Türk Sanatında Avrasya Üslubunun Evreleri (Avrupa ve İslam Sanatına
Etkileri). Erzurum.
Çoruhlu,Y. (1995). “Türk Sanatında Koyun, Koç, Keçi Figürlerinin Sembolizmi”. Türk
Dünyası Tarih Dergisi, No:100, ss. 52-60.
Çoruhlu,Y. (1997). “Orta Asya’dan Anadolu’ya Çatma-Lahit ve ya Taş Sandukalarda Görülen
Hançer-Bıçak Tasvirlerinin Sembolizmi”. Eyüp Sultan Sempozyumu
Tebliğler I, İstanbul, ss. 48-65.
Çoruhlu,Y. (1998). Erken Devir Türk Sanatının ABC’si. İstanbul.
Çoruhlu,Y. (2007). Erken Devir Türk Sanatı. İstanbul.
Çulpan, C. (1961). Serviler. İstanbul.
Diyarbekirli, N. (1972). Hun Sanatı. İstanbul.
Esin, E.(2003). Orta Asya’dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler. İstanbul.
Güngör, H. (1996). “Kayseri ve Çevresinde Bazı Mezar Taşları”. Türk Dünyası Tarih
Dergisi, Ankara, ss.27-38.
Jısl, L. (1963). “Kül Tigin Anıtında 1958 ‘de Yapılan Arkeoloji Araştırmalarının Sonuçları”.
Belleten, C. XXXII, S. 107, Ankara, ss. 387-394.
Kırzıoğlu, M.F. (1993). “Azerbaycan ve Anadolu’da Türkistan’dan Gelen Eski Milli Gelenek:
Kabir Taşı Olarak Kullanılan Koyun ve At Heykelleri”. X. Vakıf
Haftası Kitabı, Ankara, ss. 133-160.
150 / Ali Murat AKTEMUR
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi 2012 16 (3): 135-150
Kırzıoğlu, M.F. (1995). “Khazarlar’ın Borçalı ve Kazak Boylarından Oluşan Karapapaklarda
Çağımızda İnsan Heykelli Kabir Taşı Yapma Geleneği”. Türk Kültürü
Araştırmaları, S. XXXI/1-2, Ankara, ss. 229-254.
Ögel, B. (1988). İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi (Orta Asya Kaynak ve Buluntularına
Göre) II. Baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
Örnek, S.V. (1979). Anadolu Folklorunda Ölüm. Ankara.
Özkan, H. (2000). “Erzincan ve Çevresinde Orta Asya Türk Geleneğini Sürdüren Bezemeli
Mezar Taşları”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.XV.,
Erzurum, ss.37-47.
Roux, J.P. ( 1999). Eski Çağ ve Orta Çağda Altay Türkleri’nde Ölüm. İstanbul.
Rudenko, S.I. (1971). Frozen Tombs of Siberia The Pazyryk Burials of Iron Age Horseman.
Londra.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com