BENLİK VE MESLEKİ BENLİK KAVRAMLARININ ÖĞRENİM YILLARI İLE İLİŞKİSİ

Birey için anlamlı ve birbirleriyle ilişkili olan benlik algılarının tümüdür, diye tanımlanan benlik kavramı bir süreç içinde gelişme özelliği göstermektedir. Birey yaşamı boyunca hem kendisinden hem de çevreden gelen tüm uyaranlara açıktır. Bu uyaranların sonucunda da bazı algılar birikir. Bu algılar ise bireyin benliğini oluşturmaktadır. Meslek seçimi ise kişinin yaşamı boyunca verdiği en önemli kararlardan biridir, çünkü meslek, kişinin ileriki hayatını belirleme, sosyo-ekonomik seviyeyi tespit etme. kimlerle ilişki içinde bulunulacağını belirleme hatta evleneceği kişiyi bile seçmesinde rol oynayan en önemli faktördür. Meslek denilince ilk akla gelen bireyin yaşamını devam ettireceği parayı kazanma olarak bilinmektedir. Oysaki meslek, kişinin toplumsal yerini tayin eden ve kendini gerçekleştirmesine yardımcı olan önemli bir etkendir. Rogers (1951) kendin i gerçekleştirmeyi gizli güçleri geliştirme ve tam olarak fonksiyonda bulunma diye tanımlamaktadır. Bireyin kendini gerçekleştirebilmesi ve tam olarak fonksiyonda bulunabilmesi için ise, sahip olduğu özelliklerle seçmiş olduğu mesleğin niteliklerinin bağdaşım içinde olması gerekmektedir. Hümanistik psikologlara göre; insan davranışlarını yöneten en önemli güdü "Kendini Gerçekleştirme" güdüsüdür. Psikologlar; beslenme, korunma, nesli sürdürme gibi fizyolojik ihtiyaçların önemini inkar etmemekte, hatta bunları temel saymakla birlikte, insanın insan olarak daha üst düzeyde bazı ihtiyaçlarının olduğunu ve bunları doyurmaya çalıştığını ileri sürürler. Bu üst düzeydeki ihtiyaçlar, saygı görmek, bilgi edinmek, güzellikten zevk almak gibi salt insana özgü ihtiyaçlardır (Kuzgun, 1987). Maslow tarafından "Gelişme İhtiyaçları" olarak adlandırılan bu yüksek seviyedeki ihtiyaçlar ancak temel ihtiyaçlar tatmin edildikten sonra ortaya çıkabilirler (Maslow. 1968). Birey tarafında n seçilip kullanılan, mesleki cümlelerden oluşan mesleki benlik kavramı, o kişinin benlik kavramının bir parçasıdır. Ancak, bazen mesleki benlik kavramı, psikolojik benlik kavramının parçalarını içermeyebilir. Bundan da öte benlik kavramıyla bağdaşmayan başka parçaları da içerebilir. Örneğin bir kimsenin kendisine doyum sağlamayan bir işe girmesi durumunda olduğu gibi (Öner, 1982).