KÜLTÜR VE EĞİTİM

Kültür; Latince kökenli bir kelime oîup "cultura'dan gelmektedir; "Ekin” anlamını taşımaktadır (Güvenç, insan ve Kültür, 1991, s.96 vd.). Nitekim Zıya Gökalp de Osmanlı Türkçesinde, kültür karşılığında, Arapça kökenli fakat yine aym anlama gelen "hars" kelimesini kullanmıştır. Kültür; İngilizce ve Fransızca’da "culture"; Alman dilinde de ’'kuîtur" olarak yer almış olup Türkçemize daha çok Fransızca okunuş şekliyle geçmiştir, denebilir. Ancak kültür, okunduğu şekilde yazılması dolayısıyla artık Türkün malı olmuştur. Bugün Türk toplumu nda artık kültürü tammayan ve bilmeyen kalmamıştır, denebilir. Kültür kelimesi tarih boyunca devamlı değişim ve gelişime tâbi olarak çok farklı anlamlarda kullanılmış, hatta 164'e varan mânâlar bile verilebilmiştir (Güvenç, 1991, s.109). Ancak biz burada kültür kelimesinin bilim âleminde yerleşmiş olan değişik açılardan birkaç anlamım hatırlatmakla yetineceğiz. Şöyle ki: 1- Genel anlamda: Bilgi demektir. Nitekim kültürlü insan, eşittir bilgili insan demektir. Ancak buradaki bilgi derinliğine (ihtisas) bilgisinden ziyâde genişliğine, yaygınlığına (yüzeysel veya branş dışı) bilgi demektir. Bu tür bilgiye toplumda daha çok "genel kültür" tâbir edilir. Branş içi bilgilere ise daha çok "özel kültür" ifâdesi kullanılır. Bu açıdan meselâ bir ders veya konferans veren bir kişinin ilim adamı mı, yoksa genel kültürü kuvvetli birisi mi olduğu dinleyiciler tarafından kolayca farkedilebilir. Yani kişi aldığı bir konuyu maddeler halinde ve derinlemesine anlatıyorsa ilim adamı olduğu; yok eğer daldan dala atlarcasma bir konudan değil de birden fazla konudan fakat yüzeysel bir şekilde anlatım içinde ise onun da rahatlıkla genel kültürü kuvvetli bir kimse olduğu anlaşılır.(**) 2* İlmî anlamda: Uygarlık demektir. Uygarlık ise türkçemizde medeniyet (maddî ve mânevî yükselme) anlamında kullanıldığı gibi, medeniyetin maddî (sanat ve teknikteki ilerleme) anlamında da kullanılabilmektedir (Erkal, s.6), Özellikle "Batı Medeniyeti" ifâdesinde daha çok bu anlam kastolunmaktadır. "Islâm Medeniyeti" tabirinde ise genellikle kelimenin tam anlamı kastolunur. Kısacası "uygarlık" terimi zamana, zemine ve kullanamn niyetine göre farklı anlamlar kazanabilmektedir.