Buradasınız

Anasayfa » Content

TÜRK SİVİL MİMARİSİNİN EN ESKİ YAPILARINDAN AMCAZADE HÜSEYİN PAŞA YALISI'NIN TARİHÎ SERÜVENİ

THE HISTORICAL ADVENTURE OF THE YALI OF AMCAZADE HÜSEYİN PASHA, ONE OF THE OLDEST STRUCTURES IN TURKSIH CIVIL ARCHITECTURE

Journal Name:

  • Türkiyat Mecmuası

Publication Year:

  • 2011

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
The Yali of Amcazade Hüseyin Pasha was built in the vicinity of Anadoluhisarı in 1699 or an earlier date by Grand Vizier Amcazade Hüseyin Pasha. This Yali, which also called as the Stipulated Yali, the Red Yali, the Columned Yali, the Köprülü Yali, is one of the oldest structures of the Ottoman period on the Bosphorus. The yali, according to the information in the Amcazade's charter of waqf, was built with many structure groups in which was mentioned above, is one of an unique sample of our classical civil architecture. Having been entertained numerous native and foreigner statesmen in yali shows that the yali was also an important place politically at the proper time. The yali was repaired many times in the historical period and today only its divanhane, kitchen, little basin and two baths remain standing. The restoration of yali has begun again in our time.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı, 1699 veya daha önceki bir tarihte, Veziriazam Amcazade Hüseyin Paşa tarafından Anadoluhisarı civarında inşa ettirilmiştir. Meşruta Yalı, Kırmızı Yalı, Direkli Yalı, Köprülü Yalısı olarak da anılan bu yalı, Boğaziçi'ndeki en eski Osmanlı dönemi yapılarından birisidir. Amcazade'nin vakfiyesinin verdiği bilgiye göre bahsedilen yerde birçok yapı grubuyla birlikte inşa edilen yalı, klasik sivil mimarimizin eşsiz örneklerinden birisidir. Vaktiyle yalıda birçok yerli ve yabancı devlet adamlarının ağırlanmış olması, yapının siyasî olarak da önemli bir mekân olduğunu göstermektedir. Tarihî süreç içerisinde birçok tamir gören yalının sadece divanhanesi, havuzu, mutfağı ve iki hamamı ayakta kalabilmiştir. Günümüzde yalının restorasyon çalışmalarına yeniden başlanmıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-turk-sivil-mimarisinin-en-eski-yapilarindan-amcazade-huseyin-pasa-yalisinin-tarihi-seruveni.pdf
  • 1
395
433
  • Turkish

REFERENCES

References: 

1. Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
Bab-ı Defteri Haremeyn Muhasebesi Kalemi Defterleri (D.HMH.d), nr. 21641, 279-A, 21672/A.
Bab-ı Defteri Teşrifat Kalemi Evrakı (D.TŞF), nr. 1/79. Cevdet Bahriye (C.BH), nr. 1634, 3712.
Cevdet Evkaf (C.EV), nr. 1045, 659, 10186, 6527, 7719, 30551. Evkaf Defterleri (EV.d), nr. 26210, 36334, Evkaf Haremeyn Muhasebesi Defterleri (EV.HMH.d), nr. 5411. Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi Evrakı (HR.MKT), nr. 115/1. Maliyeden Müdevver Defterler (MAD), nr. 5362.
Mühimme Defterleri (MD), nr. 31, 39, 73, 33, 35, 36, 39, 42, 43, 51, 52, 61, 64, 67, 73. Sadaret Mektubi Kalemi Nezaret ve Deva'ir Evrakı (A.MKT.NZD), nr. 48/41.
Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA)
Amcazade Hüseyin Paşa Vakfiyesi (AHPV), nr. 502, (20-29 Ocak 1702/Evâhır-ı Şaban 1113) s. 1-17/16-32.
2. Araştırma ve İncelemeler
ALİKILIÇ, Dündar, "Osmanlı Saray Teşrifâtı ve Törenleri", Türkler, IX, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002.
ALSAÇ, Üstün, Türkiyede Restorasyon, İletişim Yayınları, İstanbul 1992.
Anonim Osmanlı Tarihi (1099-1116/1688-1704), haz. Abdülkadir Özcan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
ASLANAPA, Oktay, Osmanlı Devri Mimarîsi, İnkılap Yayınevi, İstanbul 2004.
BAKKÂLZÂDE DEFTERDÂR SARI MEHMED PAŞA, Zübde-i Vekayiât, haz. Abdülkadir Özcan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1995.
BALCI, Perihan, Eski İstanbul Evleri ve Boğaziçi Yalıları, Doğan Kardeş Yayınları, İstanbul 1975.
BİROL, İnci A., "Sivil Mimarimizin İncilerinden Amcazade Hüseyin Paşa Yalısının Bezemeleri", Vakıflar Dergisi, XXIX, 2005, s. 451-462.
Bostancıbaşı-nâme, Süleymaniye Kütüphanesi, Süheyl Ünver Koleksiyonu, nr. 63.
Türkiyat Mecmuası, C. 21/Bahar, 2011
426
BOYAR, Sami, "The Yalı of Amcazade Hüseyin Paşa", Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, 33/312, 1972, s. 28-32.
ÇAL, Halil, "Bürokrasimiz ve Eski Eserlerimiz", Türk Dünyası Araştırmaları, 51, 1987, s. 183-192.
D.A.S. "Amca Hüseyin Paşa Yalısı", Milli Mecmua, VI-68, 1926, s. 1098-1101.
, "Türk Evi Mimarisi Hakkında Birkaç Söz", Şehremaneti Mecmuası, 36, 1927,
s. 733-737.
Dîvân-ı Belâğat-Unvân-ı Nazîm, Takvimhane-i Amire, İstanbul 1257.
ELDEM, Sedad Hakkı, Köşkler ve Kasırlar, II, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, İstanbul 1974.
, Türk Evi, Osmanlılar Dönemi, Turkish Houses Ottoman Period, Türkiye Anıt
Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı Yayınları, İstanbul 1986.
, Boğaziçi Yalıları II-Anadolu Yakası, The Yalis of The Bosphorus Anatolian
Side, Vehbi Koç Vakfı, İstanbul 1994.
, "Boğaziçi Anıları", İstanbul Armağanı 2: Boğaziçi Medeniyeti, haz. Mustafa
Armağan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul 1996.
ERDENEN, Orhan, Boğaziçi Sahilhaneleri I: Anadolu Yakası, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, İstanbul 2006.
, Boğaziçi Kendini Anlatıyor, Kitabistanbul, İstanbul 2007.
EVRANOS, Kâmuran, "Tarihî Meşruta Yalısı Onarılıyor", Son Saat Gazetesi (05.12.1947).
EYİCE, Semavi, "Amcazâde Hüseyin Paşa Yalısı", Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, III, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1991, s. 11-13.
GİRAY, Muhteşem, "Köprülüzade Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı Restorasyonu", Yapı, 260, 2003, s. 85-88.
HAMMER, Baron Joseph Von Purgstall, Büyük Osmanlı Tarihi, haz. Mümin Çevik, Erol Kılıç, Vecdi Bürün, VII, Üçdal Neşriyat, İstanbul 1991.
HİSAR, Abdülhak Şinasi Hisar, "Anadoluhisarı'nda Köprülüler Yalısı", Hayat Mecmuası, 27, 1954, s. 8-9.
, "Boğaziçi Yalılarına Dair", İstanbul Enstitüsü Dergisi, 4, 1958, s. 33-37.
İstanbul Ahkâm Defterleri, İstanbul'da Sosyal Hayat, I-II, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul 1998.
Türkiyat Mecmuası, C. 21/Bahar, 2011
427
KOÇU, Reşad Ekrem, "Bostancıbaşı Defterleri", İstanbul Enstitüsü Dergisi, 4, 1958, s. 39-90.
, "Bostancıbaşı Defterleri", İstanbul Ansiklopedisi, VI, Reşat Ekrem Koçu ve
Mehmet Ali Akbay Yayını, İstanbul 1963, s. 2979-2995.
KÖPRÜLÜ, Orhan, Makaleler, Akçağ Yayınları, Ankara 2006.
KURUYAZICI, Hasan, "Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı Kendi Gidiyor, Adı Kalacak", Yapı (Mimarlık, Tasarım, Kültür, Sanat), 258, 2003, s. 258, 70-76.
MEELLING, M., Voyage Pittoresque de
Constantinople et des Rives du Bosphore, Istanbul 'da ve Boğaziçi 'nde Resimlerle Bir Gezinti (Tıpkı basım), Tifdruk Matbaacılık-Doğan Kardeş Matbaacılık İstanbul 1969.
MERCANLIGİL, Muharrem, Ebced Hesabı, Doğuş Matbaası, Ankara 1960.
Nâbî Dîvânı, I, haz. Ali Fuat Bilkan, MEB Yayınları, Ankara 1997.
ÖZCAN, Abdülkadir, "Karlofça Antlaşması", Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XXIV, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2001, s. 504-507.
ÖZKAN, Selim Hilmi, Amcazâde Hüseyin Paşa'nın Hayatı ve Faaliyetleri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2006, s. (Doktora Tezi).
PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, II, MEB Yayınevi, İstanbul 1983.
RADO, Şevket Rado, "Bostancıbaşı Defterleri Hakkında", Hayat Tarih Mecmuası, I-6, 1972, s. 3-32.
SALADİN, MM.H. - MESGUİCH,
René, Le Yali des Keupruli a Anatoli Hissar Asiatique du Bosphore, Société des Amis de Stambol, Paris 1915.
, "Anadolu Hisarı'ndaki Köprülü Yalısı", çev. Elif Gökteke, P Dünya Sanatı
Dergisi, 19, 2000, s. 130-139.
SERTEL,Vuslat, Defter-i Bostancı (Anadolu ve Rumeli Sevahilinde Bulunan Binalara Dair Defter: 4967 No.lu Defter), İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, İstanbul 1950-1951, s. (Bitirme Tezi, nr. 1892).
SİLÂHDAR FINDIKLILI MEHMED AĞA, Nusretnâme (1106-1133/1695-1721), Tahlil ve Metin, haz. Mehmet Topal, İstanbul 2001, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü (Doktora Tezi).
ŞEHSUVAROĞLU, Halûk Y. Şehsuvaroğlu, Boğaziçi'ne Dair, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul 1986.
ŞİMŞEK, Mehmet, Yahyâ Nazîm Dîvânı (III. Dîvân), (İnceleme-Metin), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensititüsü, Kayseri 2007 (Yüksek Lisans Tezi).
Türkiyat Mecmuası, C. 21/Bahar, 2011
428
TAMER, Cahide, "Kanlıca'daki Amcazâde Hüseyin Paşa Yalısı ve Yapılan Onarım", Arkitekt, 11-12, 1947, s. 248-251, 292.
, "Kanlıca'daki Amcazâde Hüseyin Paşa Yalısı", Tarih Hazinesi, 4, 1951, s.
201-202.
, "Kanlıca'da Amca Hüseyin Paşa Yalısı", Abidelerimiz, 2, 1954, s. 227-229.
, "Anadoluhisarında Meşrûta Yalı, Amucazâde Hüseyin Paşa Yalısı", İstanbul
Ansiklopedisi, II, Reşat Ekrem Koçu ve Mehmet Ali Akbay Yayını, İstanbul 1959, s. 823-827.
, "Bir Tanığın Seyir Defterinden: Cahide Tamer'in Uzun Yolculuğu",
İstanbul'dan Göreme'ye Kültür Mirasımız, Milliyet Yayını, 9. Fasikül, 02.02.1984, s. 69.
, Amcazâde Yalısı ve Manzumesi Onarımları, Türkiye Turing ve Otomobil
Kurumu, İstanbul 2001.
Târîh-i Râşid, II, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1282.
TUNÇER, Beyhan, Bostancıbaşı Defterinin İstinsahı ve İndeksi (8866 Numaralı Defter), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, İstanbul 1949¬1950, (Bitirme Tezi, nr. 1967).
UZEL, Nezih, "Köprülüler Yalısı", Hayat Tarih Mecmuası, II-8, 1965, s. 89-90.
ÜNVER, Süheyl - ELDEM, Sedad Hakkı, Amucazade Hüseyin Paşa Yalısı, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul 1970.
ÜNVER, Süheyl, "Boğaziçi'nde Güzellerin Güzeli", Milliyet Gazetesi (22.08.1952).
YEDİYILDIZ, Bahaeddin, "XVIII. Asır Türk Vakıflarının İktisadî Boyutu", Vakıflar Dergisi, 18, 1984, s. 7-41.
YILDIZ, Murat, "Osmanlı Devleti'nde Topun Savaş Dışında Bazı Kullanım Alanları", Türk Dünyası Araştırmaları, 180, Mayıs-Haziran 2009, s. 181-194.
YÜCEL, Erdem, "Değerli Bir Vezir'den Kalabilen Eserler: Amcazade Hüseyin Paşa ve Mimari Eserleri", Tarih Konuşuyor, VI-34, 1966, s. 2830-2833.
, "Türk Mimarisinin Günümüze Kadar Ulaşan Bir Şaheseri: Amcazade Hüseyin
Paşa Yalısı", Tercüman Gazetesi (03.10.1968).
, "Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı", Turizm, XII-95, 1969, s. 20-21.
ZİYAOĞLU, Rakım, Yorumlu İstanbul Kütüğü, Yenilik Basımevi, İstanbul 1985.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com