You are here

OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞUNDA DİNÎ ETKİ

RELIGION EFFECT AT THE ESTABLISHMENT OF OTTOMAN STATE

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Effect of religion in establishment of Ottoman state is a subject in the academic agenda and discussions on this subject have been started with Gibbons’s claim about establisment period of Otoman state. Gibbons argued that the Otoman founder component with local Rums. He claim that Osman Bey have not been Muslim when he had came to Anatolia and he was effected by his Muslim folk and he converted to İslam. Osman Bey adopted gaza’s ideology and than he started to attack his old feudal allies. We see that discussions have been continued on the three ways. First approach is that foundation of Ottoman connects to the religion completely. Gibbons and Wittek considered the first representatives of this idea. Second approach believes that establishment of Ottoman does not have any relationship with religion and advocates claim that there was no Gaza ideology in Ottomans. Third approach accepts the role of religion on the establishment of Ottoman State but not to be sufficient reason alone. The human as a social being has many aspects. In this point, naturally there are many different factors on the establishment of a state by human. On the establishment of a state, there may be economic reasons in addition to religion. It is not easy to say that there are certain lines separating them from each other. We also cannot say that all factors have the same effects. Literature clearly said that there was religious effect on the establishment of Ottoman State. Moreover, we can understand that there are other evidences supporting this idea. Primary evidence of this idea is explanatory text written on a foundation in 1324. Another evidence is information transferred by Ibn Batuta who travelled throughout Anatolia in time of Orhan. This article discusses the religious impacts on the establishment of Ottoman State.
Abstract (Original Language): 
Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda dinin etkisi gündemde olan bir konudur ve bunun tartışılmaya başlanması Herbert Adams Gibbons’un Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemiyle ilgili iddialarıyla olmuştur. O, Osmanlı Devleti’nin kurucu unsurunu yerli Rumlara bağlamaya çalışmış, Osman Bey’in Anadolu’ya geldiğinde Müslüman olmadığını, etrafında gördüğü ırktaşlarından etkilendiğini ve bu şekilde Müslüman olduğunu iddia etmiştir. İslam dinini kabul eden Osman Bey, hemen gaza ideolojisini benimsemiş ve daha önce iyi ilişkiler içerisinde olduğu tekfurlara saldırmaya başlamıştır. Temelde üç ana eksen üzerinde tartışmaların devam ettiğini görmekteyiz. Birincisi Osmanlı’nın kuruluşunu tamamen dine bağlayan anlayıştır. Batılı tarihçilerde Gibbons ve Wittek bu düşüncenin ilk temsilcileri sayılır. İkincisi Osmanlı’nın kuruluşunda dinin hiçbir şekilde etkisinin bulunmadığını hatta Osmanlı’da gaza anlayışının bile olmadığını ileri süren görüştür. Üçüncüsü ise beyliğin kuruluşunda dinî etkinin olduğunu kabul etmekle birlikte kuruluş için dinin tek başına yeterli bir sebep olmadığını iddia eden görüştür. Sosyal bir varlık olan insanın birçok yönünün olduğu inkar edilemez bir gerçekliktir. Bu kabulden hareketle onun eseri olan devletin kuruluşunda değişik etkenlerin olması doğaldır. Devletin kuruluşunda dinî etkinin yanında ekonomik sebepler de olabilmektedir. Bunları birbirinden ayıran kesin çizgilerin olduğunu söylemek kolay değildir. Ancak bütün unsurların aynı etkiye sahip olduğunu söylemek de güçtür. Osmanlı beyliğinin kuruluşunda dinî etkinin olduğunu kaynaklar açık bir şekilde söylemektedir. Ayrıca bu iddiayı destekleyen başka unsurların da olduğunu anlamaktayız. Bu kanıtların başında 1324 yılında düzenlenmiş olan vakfiye gelmektedir. Diğer bir kanıt ise Orhan Bey döneminde Anadolu’yu gezmiş olan İbni Batuta’nın aktarmış olduğu bilgilerdir. Makalede, söz konusu tartışmalar çerçevesinde Osmanlı Devleti’nin kuruluşundaki dinî etki ele alır.
263
286

REFERENCES

References: 

AHMEDÎ, Dasitan-ı Tevârih-i Mülük-i Âl-i Osman, Yayına Hazırlayan: Nihad Sami Banarlı, Burhaneddin Matbaası, İstanbul 1939.
ALDERSON, A. D. Osmanlı Hanedanının Yapısı, Çeviren: Şefaettin Severcan, İz Yayıncılık, İstanbul 1998.
ÂŞIKÎ, Derviş Ahmed, Aşıkpaşazâde Tarihi, Hazırlayan: Cemil Çiftçi, Mostar Yayınları, İstanbul 2008.
BALİVET, Michel, Bizans ve Osmanlı, Çeviren: Nedim Demirtaş, Alkım Yayınevi, İstanbul 2009.
CİDE, Ömer, 205/2 Numaralı Şanlıurfa Şer’iyye Sicili’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri 2007 (Basılmamış Yüksek Lisans tezi).
67 Cemal Kafadar, İki Cihan Aresinde, Birleşik Yayınları, Ankara 2010, s. 139.
68 İnalcık, Osmanlılar, Timaş Yayınları, İstanbul 2010, s. 52.
Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunda Dinî Etki
|285|
bilimname
düşünce platformu
XXVIII, 2015/1
DİVİTÇİOĞLU, Sencer, Osmanlı Beyliği’nin Kuruluşu, Eren Yayınları, İstanbul 2008.
DURSUN, Davut, Osmanlı Devletinde Siyaset ve Din, İşaret Yayınları, İstanbul 1992.
FAROQHI, Suraiya, Osmanlı tarihi Nasıl İncelenir, Çeviren: Zeynep Altok, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2011.
AHMET Bey, Feridün, Münşeât-ü Selatîn, Konya Elyazma Eserler Kütüphanesi, Kayıt no: 14075.
GIBBONS, Herbert Adams, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu, Çeviren: Ragıp Hulusi, 21. Yüzyıl Yayınları, Ankara 1998.
GIESE, Friedrich, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu Meselesi, Çeviren: Zehra Aksu Yılmazer, Söğüt’ten İstanbul’a Derleyen: Mehmet Öz, Oktay Özel, İmge Kitabevi, İstanbul 2005.
İBN BATUTA, İbn Batuta Seyahatnâmesi, Çeviren: A.Sait Aykut, Yapı Kredi Yayınları.
İBNÜ’L ESİR, El-Kamil Fi’t-Tarih, Çeviren: Ahmet Ağırakça, Beşir Eryarsoy, Zülfikar Tüccar, Abdulkerim Özaydın, Yunus Apaydın, Abdullah Köşe, Hikmet Neşriyat, İstanbul 2008.
İNALCIK, Halil, Osmanlılar, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.
……….Devlet-i ‘Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-1, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2011.
……….Kuruluş, Hayykitap Yayınları, İstanbul 2010.
JENNINGS, Ronald C., “Gazi Tezi Üzerine Bazı düşünceler”, Söğüt’ten İstanbul, Derleyen: Oktay Özel-Mehmet Öz, İmge Kitabevi, Ankara 2005.
KAFADAR, Cemal, İki Cihan Aresinde, Birleşik Yayınları, Ankara 2010.
KÖPRÜLÜ, M.Fuad, Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu, Akçağ Yayınları, Ankara 2009.
LINDNER, Rudi Paul, “İlk Dönem Osmanlı tarihinde İtici Güç ve Meşrutiyet”, Söğütten İstanbula, Derleyen: Mehmet Öz, Oktay Özel, İmge Kitabevi, İstanbul 2005.
NAGY, Gyula Kaldy, “Osmanlı İmparatorluğu’nun İlk Yüzyıllarında Kutsal Savaş”, Söğüt’ten İstanbul’a, Çeviren: Pınar Emiralioğlu, Derleyen: Mehmet Öz, Oktay Özel, İmge Kitabevi, İstanbul 2005.
NEŞRÎ, Mehmed, Kitâb-ı Cihan-nüma, Çeviren: F.Reşit Unat, M. A. Köymen, TTK Yayınları, Ankara 1995.
ORTAYLI, İlber, “Menkibe Efsaneler ve Gerçekler”, İmge Kitapevi, Ankara 2000.
Ömer CİDE
|286|
bilimname
düşünce platformu
XXVIII, 2015/1
ORUÇ b. Âdil el-kazzâz kâtibü’l-Edrenevî, Oruç Beğ Tarihi, Hazırlayan: Necdet Öztürk, Çamlıca Yayınları, İstanbul 2008.
PACHYMERES, Georges, Bizans Gözüyle Türkler, Çeviren: İlcan Bihter Barlas, İlgi Kültür Sanat Yayınlar, İstanbul 2009.
POŞ, Abdullah, “XIX. yüzyılın İkinci Yarısında Tarsus’ta Müslim-Gayrimüslim İlişkileri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Bursa 2008.
TİMUR, Taner, “Kurucu Efsaneler ve Devlet”, Efsaneler ve Gerçekler, İmge Kitapevi, Ankara 2000.
TOGAN, A. Zeki Velidî, Oğuz Destanı Reşidüddin Oğuznâmesi, Enderun Kitapevi, İstanbul 1982.
WITTEK, Paul, Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu, Çeviren: Fatmagül Berktay, Pencere Yayınları, İstanbul 2000.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com