You are here

HİNT VE TÜRK MİTOLOJİLERİNDE BALIK MOTİFİ

FISH MYTH IN INDIAN AND TURKISH MYTHOLOGIES

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Joseph Campbell expressed in the introduction part of his work called Primitive Mytology that " studying the entire world mythologies comparatively forces us to handle with the cultural history of human beings as a whole." In fact, common myths belonging to different parts of the world can come along and reflect those communities' values put on the myths by that community and their features. This reflection can not only help us comment on their cultural, social and moral features but also those common myths can allow comparative studies of mythology to be done. In our study called "Fish Portrait in Indian and Turkish Mythology", we try to give information about fish myths in those cultures. Fish in Indian myth, same as Turkish myth, is related to the topics such as ceation and flood. In addition, fish is one of the avatar of Vishnu, holy God of the Hinduism, and it's called Matsya. There have been lots of legends in ancient works, written in Sanskrit and include a lot of elements belonging to Indian mythology. In Indian literature, For the first time fish figure was seen in the flood legend in Satapatha Brahmana (1,8:1). In this legend, the fish save the Manu VII, one of the ancestors of humankind. The legends about Matsya can also be seen in Bhagavata Purana,one of the later term works.Çoruhlu says the fish has an important place especially in Altay Creation epic, complied by Verbitskiy. Fish can b e regarded as the animal form of thunder in Turkish cosmogony. It's the symbol of rebirth, abundance, plentifulness, welfare and peace. In old myths, Ak Ana comes from deep water and creates three fish to be assigned to create the earth. In Uygurs, even though it passes to Turkish later, it can be come across that the world lay on a fish. Also, we can see the feds sitting on a fish or the gods carrying a fish on their hands. This situation can be regarded to Buddhism.
Abstract (Original Language): 
J. Campbell, İlkel Mitoloji başlığını taşıyan eserinin giriş bölümünde, "Bütün dünya mitolojilerinin karşılaştırmalı incelenmesi, bizi insanlığın kültürel tarihini bir bütün olarak ele almaya zorlamaktadır." der. Öyle ki dünyanın farklı bölgelerine ait ortak mitler, bazen aynı bazen de farklı özellikleri barındıran yapılarıyla karşımıza çıkmakta ve toplumların ilgili mitlere yükledikleri değerleri ve özellikleri bize yansıtmaktadır. Bu yansıma toplumların kültürel, sosyal ve manevi özellikleri hakkında yorumlar yapmamızı sağladığı gibi; bu ortak motifler, ortak figürler hakkındaki görüşler, karşılaştırmalı mitoloji çalışmalarına da katkı sağlamaktadır. Biz de "Hint ve Türk Mitolojilerinde Balık Motifi" başlığını taşıyan bu çalışmamızda, Hint ve Türk mitolojilerindeki Balık motifi, miti hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. Hint mitolojisinde balık, tıpkı Türk mitolojisinde olduğu gibi "yaratılış" ve "tufan" konularıyla ilişkilendirilir. Ayrıca Hinduların kutsal tanrısı Vişnu'nun da ünlü on avatarından biridir ve Matsya olarak adlandırılır. Hint mitolojisine ait unsurları barındıran ve Hint toplumunun Sanskrit diliyle yazılmış kadim eserlerinde de Matsya (balık) miti ile ilgili birçok efsane anlatılır. Hint edebiyatında balık miti, ilk olarak Şatapatha Brahmana'da ki (I, 8:1) tufan efsanesinde görünür. Bu anlatıda insan ırkının atalarından yedinci Manu'yu selden kurtarır. Daha sonraki dönem eserlerinden Puranalar'da da Matsya (balık) miti ile ilgili efsanelere rastlanılmaktadır. Çoruhlu, Türk mitolojisinde özellikle de Verbitskiy'in derlediği Altay yaratılış destanında balığın öne mli bir yer tuttuğunu ifade eder. Türk kozmolojisinde balık, gök gürültüsü unsurunun hayvan şeklindeki biçimi olarak görülür. Yeniden doğuş, yaratılış, bolluk, bereket, refah ve huzurun simgesidir. Eski Türk efsanelerinde Ak Ana derin sulardan çıkar ve yeryüzünün yaratılması için görevlendireceği üç balık yaratır. Uygurlar döneminde ise, Türk toplumlarına sonradan geçmiş olsa da, dünyanın bir balık üzerinde durması efsanesine rastlanılır. Ayrıca Budhizm'in etkisiyle oluşturulduğu düşünülen, balık üzerinde oturan ya da elinde balık taşıyan tanrı figürlerine de rastlanılmaktadır.
252
265

REFERENCES

References: 

Akçiçek, Eren.; Canyurt Mehmet Ali. (1993). "Anadolu'da Balık ile İlgili İnançlar ve Halk Hekimliği Uygulamaları, Doğu Anadolu Bölgesi I. Su Ürünleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Erzurum.
Boratav, Pertev Naili. (2012). Türk Mitolojisi Oğuzların-Anadolu, Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi, (Çev. Recep Özbay), Bilgesu Yayınları, Ankara.
Bayat, Fuzuli. (2007). Türk Mitolojik Sitemi 1-2, Ötüken Yayınları, Ankara.
Beydili, Celal. (2005). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Yurt Kitap Yayın, Ankara.
Campbell, Joseph. (2006). İlkel Mitoloji, Tanrıların Maskeleri, (Çev. Kudret Emiroğlu), İmge Kitabevi, Ankara.
Can, H. Derya. (2002). "Hint Ateş Tanrısı Agni", Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, Ankara.
Can, H. Derya. (2014). "Hint Mitolojisinde Tufan Efsanesi", Bilim ve Gelecek Dergisi, Sayı: 122, Ankara.
Çoruhlu, Yaşar. (2011). Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
Esin, Emal. (2004). Orta Asya'dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler, , Kabalcı Yayınları, İstanbul.
Kaya, Korhan. (2003). Hint Mitolojisi Sözlüğü, İmge Kitabevi, Ankara.
Leeming, David. (2001). A Dictionary of Asian Mythology, Oxford University Press, New York.
Mani, Vettam. (2010). Puranic Encyclopaedia, Motilal Banarsidass Press, New Delhi.
Pattanaik, Devdutt. (2016). Hint Mitolojisine Giriş Mit ve Mitya, (Çev. Çiğdem Erkal), Doğu Batı Yayınları, Ankara.
Ögel, Bahaeddin. (2010), Türk Mitolojisi 1-2, Türk Tarih Kurumu Yayınevi, Ankara.
Öztürk, Özhan. (2009). Folklor ve Mitoloji Sözlüğü, Phoenix Yayınları, Ankara.
Rosenberg, Donna. (2003).
Dünya
Mitolojisi, (Çev. Koray Akten, Erdal Cengiz vd.), İmge Kitabevi, Ankara.
Sakaoğlu, Saim. (2012). 101 Türk Efsanesi, Akçağ Yayınları, Ankara.
Stutley, Margaret and James. (2002). A Dictionary of Hinduism, Munshiram Manoharlal Publishers, New Delhi.
Suryakanta, Shastri. (1950). The Flood Legend in Sanskrit Litarature, S. Chand & Co.
Delhi.
264
AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ Sayı: 58 Kasım - Aralık 2016
Uluslararası
Hakeml
i Sosyal Bilimler E-Dergisi
ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası
Kırgız - Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat - KIRGIZİSTAN
http://www.akademikbakis.org
Wilkins, W. J. (1988). Hindu Mythology Vedic and Puranic, Indological Book House, Delhi. Yıldırım, Nimet. (2012). İran Mitolojisi, Pinhan Yayınları, İstanbul.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com