You are here

İKİ ŞİİR BİR HİKÂYE: BENZER SANATKÂR DUYARLIĞI

TWO POEMS ONE STORY: ARTISTS’SIMILAR SENSITIVITY

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11633
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
As the author/artist is a member of a society/nation in the narrow sense and a member of the humanity in the broad sense, it is normal to encounter the traces and the echoes of his/her perception, thought and way of interpretation at his/her works. It is normal in both ways: it is a compulsory outcome because of his/her body of knowledge and the artist creates for the sake of his/her stance against the world, as well. “The literature would lend you into a fight” says Sartre in “What’s Literature?”. Here, the word “literature” could be read as the literary work that the artist revealed. The author/ artist, in relation to the environment he/she belongs to, would be with the society in their joy and sorrow with the products that is put forward. It is more often seen in this way either at public disaster or in ‘national’ occasions. In times of facing a public disaster in which every one/every group tries to find his own solution, of course the artist – a group as we know has the emotional sensitivity - would serve a solution, seek remedies; would endeavour for focusing the attention and making the problem clear at least. One of the most striking example of this phenomena is the flute players (neyzen) of Konya who went to the front in the War of Independence. The matter that should be considered in terms of both the artist and the audience is to stand decisively against art’s being engaged or reduced to a tool of propaganda. However, the particular artist would success as art both liberates the artist and the society as well. Yahya Kemal’s “Bayram Morning at Süleymaniye Mosque” (Süleymaniye’de Bayram Sabahı), Mehmet Akif’s poem that is known with the line of “Where have you been O God of Justice, get my mouth dry” (Ağzım kurusun yok musun ey adl-ilahi) and Halit Ziya’s “A Sad Friday” (Hazin Bir Cuma) will be analysed in this essay comparatively as they have similar content. These works will be criticized from sociological perspective rather than literary aspect. The artist’s sensibility and his/her opinion leadership will be emphasized.
Abstract (Original Language): 
Yazar/sanatçının duyuş, düşünüş ve hadiseleri değerlendiriş yönünden; dar anlamda mensubu olduğu toplumun/ulusun, geniş anlamda insanlık âleminin bir üyesi olması hasebiyle eserlerinde bunun izlerini, yankısını göstermesi olağan bir husustur. İki yönden olağandır: Hem müktesebatı itibariyle zorunlu bir sonuçtur hem de ürünlerini onlar için ortaya koymaktadır. Sartre, edebiyat “sizi bir kavganın içine atıverir” diyor Edebiyat Nedir?’de… Burada ‘edebiyat’ kelimesi sanatçının ortaya koyduğu ürün olarak da okunabilir. Yazar/sanatçı ait olduğu çevreyle bağlantılı olarak ortaya koyduğu ürünlerinde onların sevinç ve tasalarında yanlarında olacaktır. Bu, umumi felaketlerde yahut ‘milli’ hususlarda daha çok böyledir. Herkesin/her kesimin kendince çözüm aradığı bir felaketle karşılaşma zamanında elbette sanatkâr da – duygusal açıdan hassasiyetini bildiğimiz bir kesim – bir çözüm sunacak, çareler arayacak; hiç olmazsa dikkati yoğunlaştırmak, problemi belirgin kılmak için çaba harcayacaktır. Bunun en çarpıcı örneklerinden birini, Kurtuluş Savaşında ney üfleyerek cepheye giden Konyalı neyzenler oluşturmaktadır. Burada hem sanatkar hem muhatap açısından dikkate alınması gereken husus; sanatın angaje hale gelmesine, bir propaganda aracı derekesine düşürülmesine katiyetle karşı olmaktır. Ancak has sanatkâr bunu başarır. Çünkü sanat, hem bireysel olarak sanatkârı hem toplumu özgürleştirir.Yahya Kemal’in “Süleymaniye’de Bayram Sabahı”nı, Mehmet Akif’in “Ağzım kurusun yok musun ey adl-ilahi” mısraıyla bilinen şirini ve Halit Ziya’nın “Hazin Bir Cuma”sını – benzer konuları işlediklerini düşündüğümüz için – karşılaştıracağız. Adı geçen edebî metinler sosyolojik perspektiften değerlendirilmeye çalışılacaktır. Vurgulanan husus, sanatkârın kendine has duyarlığı ve kanaat önderliğidir.
63
80

REFERENCES

References: 

Akyol, A., Uyanık. M ve Arslan, İ (2016). İslam Felsefesi Tanımlar Sözlüğü. Ankara: Elis Yay.
Alper, Yusuf (2010). Şiir ve Psikiyatri Kavşağında. İstanbul: Özgür Yay.
Aristoteles (1993). Poetika (Çev: İsmail Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Aslan, Hanifi (2008). Halit Ziya Uşaklıgil’in Hikâyelerinin Tematik İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Aydınlı, Yaşar (2008). Farabi. İstanbul: İSAM Yay.
Aytaç, Gürsel (2003). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: say Yay.
İki Şiir Bir Hikâye: Benzer Sanatkâr Duyarlığı 79
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/15
Baş, Selma (2012). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/2 Spring 2012, p.193-217 , www.turkishstudies.net, Doi Number: 10.7827/TurkishStudies.2940, ANKARA/TURKEY.
Bayrak, Özcan (2009). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4 Issue 1-2, 2009, p.1521-1542, www.turkishstudies.net, Doi Number: 10.7827/TurkishStudies.592, ANKARA/TURKEY.
Berktay, F – Atasoy, E (2007). Dinler Coğrafyasına Küresel Bir Bakış. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 10, S. 18,s.18 – 44. http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c10s18/makale/c10s18m2.pdf (Erişim Tarihi: 31 Mart 2017)
Beyatlı, Yahya Kemal (1985). Kendi Gök Kubbemiz. İstanbul: MEB Yay.
Buğra, Tarık (1992). Politika Dışı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Cevdet Kudret (1991). Kalemin Ucu. İstanbul: Cem Yay.
Coşkun, Menderes (2008). Mehmet Akif’in Şiir Anlayışı Ve Şiir Seviyesine Yükselmiş Manzumeleri. I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 145 – 156. Burdur: MAE Üniversitesi http://uam.mehmetakif.edu.tr/mehmetakif/files/sem/2.pdf (Erişim Tarihi: 31 Mart 2017)
Çelik, Semih (2008). Kazım Yetiş İle Yahya Kemal'e Dair Bilinmeyenleri Konuştuk, Akpınar dergisi, , S. 13, s. 3 – 16. http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20EDEBIYATI/semih_celik_kazim_yet... (Erişim tarihi: 31 Mart 2017)
Dizdaroğlu, Hikmet(1975). Halit Ziya Uşaklıgil’in Öykücülüğü. Türk Dili Dergisi Türk Öykücülüğü Özel Sayısı. S. 286, s. 53- 65.
Eagleton, Terry (1990). Edebiyat Kuramı (Çev: Esen Tarım). İstanbul: Ayrıntı Yay.
El-Askalani (2006). Muhtasar Fethü'l-bari – Sahih-i Buhari Şerhi (Çev: Halil Aldemir, Soner Duman) İstanbul: Polen Yay.
Eliot, T. S (1983). Edebiyat Üzerine Düşünceler (Çev: Sevim Kantarcıoğlu). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı yay.
Ersoy, Mehmet Akif (2007). Safahat (Haz: M. Ertuğrul Düzdağ). İstanbul: Yeni Asya Neşriyat.
Gariper, C. – Küçükcoşkun, Y (2008). Kendi Şiir Anlayışının Dışına Düşmüş Bir Şair: Mehmet Akif’in Poetik Görüşleri Işığında Sanatına Bir Bakış. I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 145 – 156. Burdur: MAE Üniversitesi http://uam.mehmetakif.edu.tr/mehmetakif/files/sem/2.pdf (Erişim Tarihi: 31 Mart 2017)
Göker, Cemil (1982). Fransa’da Edebiyat Akımları. Ankara: DTCF Yay.
http://www.kubbealtilugati.com/sonuclar.aspx?km=H%C4%B0KMET&mi=0 (Erişim:26.03.2017)
İnam, Ahmet (2004). Edebiyat Gönül Kürede. Edebiyat Sosyolojisi (Editör Köksal Alver). Ankara: Hece Yay.
İzzetbegoviç, Aliya (1987). Doğu ve Batı Arasında İslam (Çev: Salih Şaban). İstanbul: Nehir Yay.
80 Hanifi ASLAN
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/15
Karakoç, Sezai (1982). Edebiyat Yazıları I. İstanbul: Diriliş Yay.
Karpat, H. Kemal (2009). Osmanlı’dan Günümüze Edebiyat ve Toplum. İstanbul: Timaş Yay.
Kula, Onur Bilge (2012). Kant, Schiller, Heidegger Estetik ve Edebiyat. İstanbul: T. İş Bankası Yay.
Mengüşoğlu, Takiyettin (1971). Felsefi Antropologi – İnsanın Varlık Yapısı ve Nitelikleri. İstanbul: İÜ Edb. Fak. Yay.
Meriç, Cemil (1986). Kültürden İrfana. İstanbul: İnsan Yay.
Ökten, Sadettin (2009). Yahya Kemal’in Rüzgârıyla. İstanbul: Ötüken Yay.
Özgül, M. Kayahan (2008). Seke Seke Ben Geldim- Sekmeler II. Ankara: Hece Yay.
Özgül, M. Kayahan (2013). Kandille İskandil. İstanbul: Kitabevi Yay.
Sartre, Jean-Paul (1982). Edebiyat Nedir? (Çev: Bertan Onaran). İstanbul: Payel Yay.
Sazyek, Hakan (1989). Halit Ziya Uşaklıgil’in Hikâyeleri ve Türk Hikâyeciliğine Katkıları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi.
Schiller, Friedrich (2001). İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine Bir Dizi Mektup (Çev:Gürsel Aytaç). Ankara: Kültür Bakanlığı yay.
Staël, de Mme (1967). Edebiyata Dair (Çev: Safiye ve Vahdi Hatay). İstanbul; MEB yay.
Taşkent, Ayşe (2012). Güzelin Peşinde – Farabi, İbn Sina ve İbn Rüşd’de Estetik. İstanbul: Klasik Yay.
Tirmizi (2007). Sünen-i Tirmizi (Çev: Abdullah Parlıyan). Konya: Konya Kitapçılık yay.
Todorov, Tzvetan (2008). Poetikaya Giriş (Çev: Kaya Şahin). İbtanbul: Metis Yay.
Tunalı, İsmail (1989). Estetik. İstanbul: Remzi Kit.
Tural, Sadık (1993). Edebiyat Bilimine Katkılar. Ankara: Ecdad Yay.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ans., Hassan b. Sabit maddesi. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c16/c160233.pdf (Erişim:26.03.2017).
Umran, Sedat – Akay, Hasan (1994). Şaheserler Antolojisi. İstanbul: İşaret Yay.
Uşaklıgil, Halit Ziya (1935). Onu Beklerken. İstanbul: Hilmi Kitabhanesi.
Vardar, Berke (1998). Fransız Edebiyatı. İstanbul: Multilingual Yay.
Yetiş, Kazım (2013). Yahya Kemal Beyatlı. Ankara: Akçağ Yay.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com