You are here

ŞAMAN GİYSİ UNSURLARI ÜZERLERİNDE KULLANILAN SEMBOLLER

THE SYMBOLS USED ON SHAMAN’S CLOTHES

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11908

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
Shamanism, expressed as "experience" by shamans, is considered an early stone devolution in all human history and a spiritually effective trans-form that can be proved even further. In the classical literature, the most important center of Turkish shamanism is the Siberian Region which is located within Russia borders. Within the communities that lived in this region, the subject covered is the major Turkic tribes such as the Altay, Yakut, Samiler, Tuvalar, Hakas, Tofalar, Dolgan. Siberia is considered the homeland of classical shamanism. Ural, Altai, Paleosibiric peoples in the region, especially the hunter-gatherer groups, continued to find shamanistic practices until modern times. The shaman clothes and elements that are accepted as a sacred cult item, inherited from the Babylon through inheritance or "call method", are a car that carries the shaman with cosmic and cross-border tales and distinguish it from the other members of the community. When we look at the clothes of the Siberian Turkish shamans, which are accepted as sacred cult items, we can see that they are related to the formal meaning and importance of the clothes and the design is in the combination of the rich materials of visuality. Although there are examples where design and form relations interact in different geographies and cultures and often intertwine, it has been noticed that the changes that have never been lost are traces of shaman culture. The shamans' clothes reveal the mystic power, the mood, and the imagination of the shaman in a fantastic way while reflecting the life view, socio - cultural structure of the era, religious view. It is in the forms and colors that the female and male shamans, seen in the garment samples, are held closer to the female garments without distinction in the yada elements in the garments of the male shamans. Shamans with clothes and elements use the mysterious power of nature on human life as an instrument in their ritual by sanctifying it. While using them, elements that represent the powers of the living beings in the nature have sometimes been placed on their clothes and drums by bringing them together in many combinations.
Abstract (Original Language): 
Şamanlar tarafından "deneyim" olarak ifade edilen Şamanizm, varlığı tüm insanlık tarihinde erken taş devrine ve daha da geriye kadar kanıtlanabilen, spiritüel etkili bir trans şekli olarak kabul edilmektedir. Klasik literatürde Türk Şamanlığının en önemli merkezini Rusya sınırları içerisinde olan Sibirya Bölgesi oluşturmaktadır. Ele alınan konu bu bölgede yaşamış topluluklar içerisinde Türk Şaman kültürüne sahip bölgenin Altaylar, Yakutlar, Samiler, Tuvalar, Hakaslar, Tofalar, Dolganlar gibi belli başlı önemli Türki kabilelerdir. Sibirya klasik şamanizmin anavatanı kabul edilmektedir. Bölgedeki Ural, Altay, Paleosibiryalı halklar özellikle de avcı-toplayıcı gruplar modern dönemlere kadar şamanistik uygulamalarda bulunmaya devam etmişlerdir. Babadan oğula miras yolu ile ya da “çağrı yöntemi” ile devredilen, kutsal bir kült eşyası kabul edilen Şaman giysi ve unsurları, Şamanı kozmik ve sınır ötesi âleme taşıyan bir araç olup onu toplumun diğer üyelerinden ayıran bir nişandır. Kutsal bir kült eşyası kabul edilen Sibirya Türk Şamanlarının giysilerine toplu olarak bakıldığında giysilerin biçimi anlam ve önemiyle ilgili olup tasarımı ise görselliğindeki zengin malzeme kombinasyonunda olduğunu görebilmekteyiz. Tasarım ve biçim ilişkisi farklı coğrafya ve kültürlerde etkileşerek çoğu zaman iç içe geçtiği örnekler bulunmaktaysa da olan değişiklikler aslını asla kaybettirememiş her defasında Şaman kültürü izi olduğu farkedilmiştir. Şaman giysisi, döneminin hayat görüşünü, sosyo – kültürel yapısını, dini bakışını yansıtırken Şamanın mistik gücünü, ruh halini, hayal gücünü fantastik şekilde ortaya koymaktadır. Giysi örneklerinde görülen kadın yada erkek Şamanların giysilerinde yada unsurlarında ayrım olmaksızın daha çok kadın giyimine yakın tutulan form ve renklerde olmasıdır. Giysi ve unsurlarla Şamanlar, doğanın insan yaşamı üzerindeki gizemli gücünü onu kutsallaştırarak ritüellerinde aracı olarak kullanmaktadırlar. Kullanırken de doğadaki canlıların güçlerini temsil eden unsurları bazen yalın çoğu zaman da çeşitli kombinasyonlarla biraraya getirerek giysilerinde ve davul üzerinde yer vermişlerdir.
357
396

REFERENCES

References: 

Biray, N.(2013). Terim Dünyamızda Yılan: Kavram, Anlam ve Yapı Bakımından, Avrasya Terim Dergisi 1.2 (2013):
Çoruhlu, Y. (1999). Türk Mitolojisinin Ana hatları, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
…. (2002). Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
Demir, A. F. ve Çomak, N. A. (2015). Şaman ve Türk Dünyası, Bağlam Yayıncılık,
Diyarbekirli, N. (1972). Hun Sanatı, M.E.B. Kültür Yayınları, İstanbul.
Eliade, M.(1992). İmgeler, Simgeler, Çev. M.A. Kılıçbay, Gece Yayınları, Ankara,
…. (1993). Mitlerin Özellikleri, Çev. S. Rifat, Simavi Yayınları, İstanbul.
…. (1999). Şamanizm, Çev. İ. Birkan, İmge Yayınları, Ankara.
…. (2003). Demirciler ve Simyacılar, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
Hoppal, M.(2010). Avrasya’da Şamanlar, çev. B. Bayram, H. Şevket, Ç. Yılmaz, YKY Yay, İstanbul.
….(2012). Şamanlar Ve Semboller, Yapı Kredi Yayınları.
….(2012). Avrasya’da Şamanlar, çev. B. Bayram, H. Şevket, Ç. Yılmaz, YKY Yay, İstanbul.
Hultkrantz, A.( 1978). Şamanizm’in Çevresel ve Olgusal Yönleri, Akademia Kiado, Budapest.
İnan, A. (1966). Tuğ-Bayrak (sancak), Türk Kültürü
…. (1987). Makaleler ve İncelemeler. C. 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
…. (1952). Müslüman Türklerde Şamanizm Kalıntıları, Belleten, Cilt: 1, Sayı: 4, Ankara.
…. (1972). Tarihte ve Bugün Şamanizm, 2. baskı, Ankara.
…. (1976). Eski Türk Dini Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
…. (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm: Materyaller ve Araştırmalar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
…. (1987), Türk Rivayetlerinde Bozkurt, Makaleler ve İncelemeler I Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
…. (1998). A. V. Anohin, Altay Şamanlığına Ait Materyalller, Makaleler ve İncelemeler, C. 1, Ankara.
396 Yasemin OĞUZ GÜNER - Naile Rengin OYMAN
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/13
…. (2000). Müslüman Türklerde Şamanizm Kalıntıları, Türkler, C. 3., Ankara.
…. (2000). Tarihte ve Bugün Şamanizm, Materyaller ve Araştırmalar, TTK Basımevi, Ankara.
…. (2002). Şamanizm, Ankara 2003.
Kalafat, Y., Türkler’in Geleneksel Dini Şamanizm’in Orta Asya Eski Türk Kamu Hukukuna etkisi, Ankara.
…..(1999). Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
….(2002). Türk Halk İnançları I, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Kılıç, S. (2010), Türk Şaman Giysilerine Semantik Yaklaşım, Zeitschrift für die Welt der Türken, Vol. 2, No. 1.
Mıkluho Maklaı, N. N. (1971). Akademia Nauk Soyuza Sovetskıx Sosialistiçeskih Respublik, İnstitut Etnografi imeni.
Mülayim, S. (1999). Değişimin Tanıkları, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Ögel, B. (1971). Türk Mitolojisi, Ankara.
…. (1978), Türk Mitolojisi, Türk Kültür Tarihine Giriş, c. V. Türkler'de Giyecek ve Süslenme", Kültür Bakanlığı Yayınları, C.5: 324., İstanbul-Ankara.
…. (1991). Türk Kültür Tarihine Giriş. C. VI. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
…. (1993). Türk Mitolojisi, Ankara.
---- (1995). Türk Mitolojisi, C. II. Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
---- (1998). Türk Mitolojisi, C. I. Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
Pekarsky, E.K. (1945). Yakut Dili Sözlüğü I., Ebuzziya Matbaası, İstanbul.
Radlof, W.(1975). Sibirya’dan (Seçmeler), Çev. Ahmet Temir, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
…..(2008). Türklük ve Şamanlık, Çev. A.Temir, Ankara.
Roux, J.P.(2002). Türklerin ve Moğolların Eski Dini, İstanbul.
Roux, J.P.(2002). Türklerin ve Moğolların Eski Dini, İstanbul.
Tokarev, S. A.(2006). Dünya Halklarının Dinler Tarihi, İstanbul.
Tuna, E. (2000). Şamanlık ve Oyunculuk, Okyanus Yayınları İstanbul.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com