You are here

Home » Content

Frigya Bölgesi’nde Bizans Dönemi Kaya Mimarisi

Byzantine Period Rock-Cut Architecture in Phrygia

Journal Name:

  • Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi

Publication Year:

  • 2016

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The Phrygia region, which has a significant place in the rich historical geography of Anatolia, is being keenly studied in recent years. Its strategic importance in both military and commercial terms is demonstrated by the road system that it had in the Byzantine period. The structures of the Byzantine period that survived partly today, indicate that Phrygia is also an important religious center. Most of the constructional remains from Byzantine period of Phrygia to date, found in archaelogical excavations, consist of churches and architectural sculpture pieces used in churches. Today, it is possible to see architectural sculptures of the Byzantine period in many towns and villages as spolia, although Byzantine settlements to which they belong are, not located yet. This indicates that such settlements were looted over time. The plundering of regional cities was probably really effective in the course of Arab raids. Between the 7th- 9th centuries AD, the constant Arab raids forced people to hide in rock-cut settlements for safety. Hereabouts, this tradition can be linked to the age of Phrygians. Traces still exist to show that rock-cut architecture continued without a break. In parallel, it can be alleged that rock structures carved out by the Phrygians were used in Hellen and Roman times, also that new ones were added. It is possible that these people designed protected rock formations as places of worship and living. Most probably, these places were transformed into places of Christian worship during Byzantine times and new models, including Byzantine architectural types and shapes, were added. Among the rock-cut churches, two different styles have been identified for the structures. One of them exposes plan-shapes which are well known in Byzantine architecture; includes major types of Byzantine church architecture: Aisleless, two naves, three naves (basilica), Greek-cross and Cross-in-square. While the other has been different plan-shapes which are formed of some special analytic structure. This study, aims to identify and introduce the Byzantine Era rock-cut churches which are situated in Phrygia, around Kütahya, Afyonkarahisar and Eskişehir, with their plan types, functions and decorative features.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Anadolu'nun zengin tarihi coğrafyasında önemli yer tutan Frigya bölgesi, son yıllarda yoğun bir şekilde incelenmektedir. Bölgenin hem askeri hem de ticari anlamdaki stratejik önemi, Bizans döneminde sahip olduğu yol sistemi ile belirtilir. Ayrıca, kısmen günümüze ulaşabilmiş Bizans dönemi yapıları, Frigya’nın önemli bir dini merkez de olduğuna işaret etmektedir. Bilinen kalıntılarının çoğu arkeolojik çalışmalarda bulunmuş kilise kalıntıları ve kiliselerde kullanılan mimari plastik parçalardan oluşmaktadır. Ayrıca, bugün bölgedeki birçok kasaba ve köyde Bizans dönemi mimari plastik parçalarını devşirme olarak görmek mümkündür; bununla birlikte ait oldukları Bizans yerleşimleri tespit edilememiştir. Bu durum yerleşim alanlarının zaman içerisinde yağmalandığını göstermektedir. Frigya bölgesindeki şehirlerin yağmalanması büyük oranda Arap akınları sırasında gerçekleşmiştir. M.S. 7- 9. yüzyıllar boyunca süren Arap akınları, insanları emniyet için kaya yerleşim yerlerinde saklamak zorunda bırakmıştır. Aslen kaya yerleşimi geleneği bölgede Frig çağından beri vardır; kalıntılar kaya mimarisinin bu dönemden itibaren kesintisiz devam ettiğini gösterir. Frigler tarafından oluşturulan kaya yapıları Yunan ve Roma dönemleri boyunca kullanıldıkları gibi, yenileri de eklenmiştir. Dışa karşı korunaklı olan kayaların içine oydukları mekânları gerek gündelik yaşam gerekse dini ibadetlerini gerçekleştirebildikleri yerler olarak tasarladıkları muhtemeldir. Büyük olasılıkla mevcut mekânlar, Bizanslılar tarafından Hıristiyan inancına uygun ibadet mekânlarına dönüştürülmüş ve Bizans mimarisinin plan tiplerini içeren yeni örnekler eklenmiştir. Kaya Kiliseleri içerisinde temel olarak iki çeşit yapı grubu tespit edilmektedir. Bunlardan biri Bizans mimarisinde iyi bilinen plan tiplerini ortaya koymaktadır. Frigya bölgesinin kaya kiliseleri, Bizans kilise mimarisinin başlıca bütün tiplerini içermektedir: Başta tek nefli olmak üzere, iki nefli, üç nefli (bazilikal), haç planlı, kapalı Yunan haçı planlı kiliseler inşa edilmiştir. Diğeri ise analitik çözümleme gerektiren, farklı plan tipinde olanlardır. Kiliselerin duvarlarında kazıma ve boyama ile yapılmış çeşitli motifler, figürler ve yazıtlar da görülmektedir. Bu çalışmada Frigya'da, Eskişehir, Kütahya ve Afyonkarahisar şehirleri çevresinde bulunan, tüf tipi kayalıkların oyulması ile oluşturulmuş Bizans dönemi kiliselerinin plan tipleri, işlevleri ve dekoratif özellikleri ile tanımlanıp tanıtılmaları amaçlanmıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-frigya-bolgesinde-bizans-donemi-kaya-mimarisi.pdf
  • 3
861
876
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Barth, H. (1860). Reise von Trapezunt Durch die Nördliche Hälfte Klein-Asiens nach Scutari im
Herbst 1858. Gotha: Justus Perthes.
Belke, K. ve Mersich R. (1990). Tabula Imperii Byzantini 7 Phrygien und Pisidien. Wien:
Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
Chaput, E. (1941). Phrygie I, Exploration Archeoloque, Geologie et Geographie Physique. Paris: E.
de Boccard.
Coşkuner, B. (2009). 11. Yüzyılda Kapadokya Bölgesindeki İsa’nın Doğumu ve İsa’nın Çarmıha
Gerilmesi Sahneleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Ankara.
Cox, C. W. M. ve Cameron A. (1937). Monumenta Asiae Minoris antiqua Vol. V. Monuments from
Dorylaeum and Nacolea. Manchester: Manchester University.
Effenberger, A., Marsak, A.B., Zalesskaja, V. ve Zaseckaja, I. (1978). Spätantike und
Frühbyzantinische Silbergefäße aus der Staatlichen Ermitage Leningrad, Ausstellungskataloge der
Frühchristlichen byzantinischen Sammlung. Berlin: Staatliche Museen.
Evcim, S. (2015). Dağlık Frigya Bölgesi Bizans Dönemi Kaya Mimarisi (Yayımlanmamış doktora tezi).
Anadolu Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Foster, W. (ed.) (1961). The Travels of Sanderson in the Levant 1584-1602. London: Hakluyt Society.
Gabriel, A. (1952). Phrygie: Exploration Archéologique. Tome II. La cité de Midas. Topographie. Le
site et les fouilles. Paris: De Boccard.
Haspels, C. H. E. (1971). The Highlands of Phrygia, Sites and Monuments. Princeton: Princeton
University.
Laborde, A. de (1838). Voyage de l'Asie Mineure. Paris: Firmin Didot.
Leake, W. M. (2010). Journal of a Tour in Asia Minor with Comparative Remarks on the Ancient and
Modern Geography of that Country. New York: Cambridge University. (Özgün eser 1824 tarihlidir)
Matthews, T. F. (1982). Private Liturgy in Byzantine Architecture: Toward a Re-appraisal. Cahiers
archéologiques. Fin de l'antiquité et moyen-âge 30, 125-138.
Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(3),861-876, Aralık 2016
876
Olcay Uçkan B. Y. (Ed.) (2010). Phrygia (Phrygia) Bölgesi Kaya Kiliseleri. Eskişehir: Tepebaşı
Belediyesi.Ostrogorsky, G. (1991). Bizans Devleti Tarihi. Fikret Işıltan (Çev.). Ankara: TTK.
Öztaşkın, M. (2010). Bir Merkez Sembol Olarak Bizans ve Selçuklu Döneminde Hayat Ağacı Motifi.
Ödekan, A., Akyürek, E. ve Necipoğlu, N. (Ed.). 1. Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları
Sempozyumu içinde (ss. 69-72). İstanbul: Vehbi Koç Vakfı.
Parman, E. (2002). Ortaçağda Bizans Döneminde Phrygia (Phrygia) ve Bölge Müzelerindeki Bizans
Taş Eserleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Perrot, G. (1864). Souvenirs d'un Voyage en Asie Mineure. Paris: Michel Lévy.
Ramsay, W. M. (1895). The Cities and Bishoprics of Phrygia: Being an Essay of the Local History of
Phrygia from the Earliest Time to the Turkish Conquest (Band 1,1): The Lycos Valley and South-Western
Phrygia. Oxford: Clarendon.
Steuart, J. R. (1842). A Description of Some Ancient Monuments, with Inscriptions, Still Existing in
Lydia and Phrygia. London: James Bohn.
Texier, C. (1839). Description de l'Asie Mineure: Faite par Ordre du Gouvernement Français en 1833-
1837; Beaux-Arts, Monuments Historiques, Plans et Topographie des Cités Antiques (Band 1). Paris: Firmin
Didot.
Vryonis, S. (1971). The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization
from the Eleventh through the Fifteenth Century. Los Angeles-London: University of California.
Yüksel, İ. (2002). Şifalı Frigya. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com