You are here

Home » Content

KUR’ÂN’DA GEÇEN “ZAKKUM AĞACI” ÜZERİNE BİR LİTERATÜR İNCELEMESİ

A literature Examination on “Zaqqum Tree” in The Qur’an

Journal Name:

  • Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Publication Year:

  • 2017

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
One of the elements of the hell in the Qur’an is the “zaqqum tree” drawing attention in Quranic hell descriptions. According to those descriptions, the people of hell eat from this tree rooted in the bottom of hell then drinks boiling water like thirsty camel drinks. This mixture will boil like molten metal in their abdomen but their hunger or thirst will not come to an end. The mentioned zaqqum-boiling water cycle will continue in this way. This article contains a literature review made specifically for the zaqqum tree. It is seen once more that the indispensable tradition of tafseer (commentary) is the narratives. On the other hand, It should be said that the interpretations made in terms of kalam, sufism, and science are enriching the subject. As a result, zaqqum is one of mutashabihs of the Qur’an and it is known to us zaqqum is a tree in the hell, but we do not know the nature of this tree. Unfortunately, human-specific excesses, as everything shows itself in this regard.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Kur’ân’da cehennem tasvirleri yapılırken bahsedilen unsurlardan biri de “zakkum ağacı”dır. Söz konusu tasvirlere göre cehennem ehli, kökünün cehennem ateşinin dibinde olduğu belirtilen bu ağaçtan yiyecekler; üzerine de susamış develer misali kaynar su içeceklerdir. Karınlarında erimiş maden gibi kaynayacak olan karışımla ne açlıkları ne de susuzlukları giderilmiş olacaktır. Söz konusu zakkum-kaynar su döngüsü bu şekilde sürüp gidecektir. Bu makale, zakkum ağacı özelinde yapılmış bir literatür incelemesini içermektedir. Yapılan incelemede, tefsir geleneğinin vazgeçilmez unsurunun rivâyetler olduğu bir defa daha görülmüştür. Bununla birlikte aklî yorumların; kelâmî, sûfî, sembolik, bilimsel yönelişlerin konuya zenginlik kattığı söylenmelidir. Sonuç itibariyle Kur’ân’ın müteşâbih unsurlarından biri olan zakkumun ağaç olduğu malum ancak nasıl bir ağaç olduğu bizim için meçhuldür. Maalesef insana özgü aşırılıklar her konuda olduğu gibi bu konuda da kendini göstermektedir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-kuranda-gecen-zakkum-agaci-uzerine-bir-literatur-incelemesi.pdf
  • 37
57
86
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Abdürrezzak es-San’ânî, İbn Hümam Ebû Bekir el-Himyerî el-Yemânî (ö.211/826),
Tefsîru Abdirrezzak, I-III, thk. Mahmud Muhammed Abduh, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye,
Beyrut, 1419/1998.
Ahmed b. Hanbel, Ebu Abdillah İbn Muhammed b. Hilâl b. Esed eş-Şeybânî (ö.
241/855), Müsned, I-XLV, thk. Şuayb el-Arnaût/Âdil Mürşid vd.,
Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 2001.
Ahmed Hulûsî, Allah İlminden Yansımalarla Kur’ân-ı Kerîm Çözümü, Kitsan, İstanbul
2010.
Ahmed Muhtar Abdulhamid Ömer, Mu‘cemu’l-Luğati’l-Arabiyyeti’l-Muâsıra, I-IV,
Âlemu’l-Kütüb, Beyrut, 2008.
Âlûsî, Şihabuddin Mahmud b. Abdillah el-Hüseynî (ö. 1270/1854), Rûhu’l-Meânî fî
Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Seb’u’l-Mesânî, I-XVI, thk. Ali Abdülbari Atıyye,
Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1993.
Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri, I-XXI, Bayraklı Yayınları,
İstanbul, 2001-2007.
Baytop, Turhan, Türkiye’de Bitkiler İle Tedavi: Geçmişte ve Bugün, Nobel Tıp
Kitabevleri, İstanbul, 1999.
Beğavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mesûd b. Muhammed b. el-Ferrâ (ö.
516/1122), Me‘âlimu’t-Tenzil fî Tefsîri’l-Kur’ân, I-V, thk. Abdürrezzak el-
Mehdî, Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 1998.
Beydâvî, el-Kâdî Nâsıruddîn Ebî Sa‘îd Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şirazî (ö.
685/1286), Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl (Tefsîru’l-Beydâvî), I-V, thk.
Muhammed Abdurrahman el-Mar’aşlî, Dâru İhyâi’t-Türâs, Beyrut,
1418/1997.
Bikâ‘î, Ebu’l-Hasan Burhanüddin İbrahim b. Ömer b. Hasan er-Rubat b. Ali b. Ebû
Bekir el-Hırbevî (ö. 885/1480), Nazmu’d-Dürer fî Tenâsübi’l-Âyâti ve’s-
Suver, I-XXII, Dâru’l-Kütübi’l-İslâmî, Kâhire trz.
Buhârî, Ebû Abdillah İsmail b. İbrahim el-Cu’fî (ö. 256/870), Sahihu’l-Buhârî, I-IX,
thk. Muhammed Züheyr b. Nasır en-Nasır, Dâru Tavki’n-Necât, Beyrut,
2002.
Bursevî, İsmail Hakkı b. Mustafâ el-İstanbûlî el-Hanefî el-Halvetî (ö. 1127/1715),
Rûhu’l-Beyân, I-X, Dâru’l-Fikr, Beyrut trz.
Cassâs, Ahmed b. Ali Ebû Bekir er-Râzî (ö. 370/980), Ahkâmu’l-Kur’ân, I-V, thk.
Muhammed Sâdık el-Kamhâvî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut,
1405/1985.
Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd el-Fârâbî (ö. 393/1003), es-Sıhâh Tâcu’l-Lugati
ve Sıhâhi’l-Arabiyye, I-VI, Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn, Beyrut, 1987.
Dâye, Necmüddîn (ö. 654/1256)/ es-Simnânî, ‘Alâü’d-Devle (ö. 737/1336), et-
Te’vîlâtü’n-Necmiyye (‘Aynu’l-Hayât), I-VI, thk. Ahmed Ferîd el-Mezîdî,
Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2009.
Ebû Hayyân, Muhammed Yûsuf b. Ali b. Yûsuf b. Hayyân Esîrüddin el-Endelûsî (ö.
745/1345), el-Bahru’l-Muhît fi’t-Tefsîr, I-X, thk. Sıdkı Muhammed Cemil,
Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1999.
Yunus Emre Gördük | 83
Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 22, Sayı 37, Ocak–Haziran 2017
Ebû’s-Suûd el-İmâdî, Muhammed b. Muhammed b. Mustafa (ö. 982/1574), İrşâdu
Akli’s-Selîm İlâ Mezâye’l-Kitabi’l-Kerîm, I-IX, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî,
Beyrut trz.
Ebû Ya‘lâ el-Mûsılî, Ahmed b. Ali b. el-Müsennâ b. Yahyâ b. Îsa b. Hilâl et-Temîmî (ö.
307/919), Müsnedu Ebî Ya‘lâ, I-XIII, thk. Hüseyin Selim Esed, Dâru’l-
Me’mûn, Dımaşk, 1404/1984.
Esed, Muhammed (ö. 1992), Kur’ân Mesajı: Meâl-Tefsir, I-III, çev. Cahit
Koytak/Ahmet Ertürk, İşâret Yayınları, İstanbul, 1996.
Ezherî, Ebû Mansur, Muhammed b. Ahmed el-Herevî (ö. 370/980), Tehzîbu’l-Luğa,
I-VIII, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 2001.
Ferrâ, Ebû Zekeriyya Yahya b. Ziyad b. Abdillah ed-Deylemî (ö. 207/823), Me‘âni’l-
Kur’ân, I-III, thk. Ahmed Yusuf Necatî/Muhammed Ali Neccar/Abdülfettah
İsmail eş-Şelbî, Dâru’l-Mısriyye, Mısır trz.
Fîrûzabâdî, Ebî Tâhir Muhammed b. Yakûb (ö. 817/1414), el-Kâmûsu’l-Muhît,
Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 2005.
Gördük, Yunus Emre, “Tefsirde Muhteva–Metot İlişkisi Üzerine Kronotipolojik Bir
Analiz Denemesi”, DÜSBED (Dicle Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi), Yıl:
7, Sayı: 13, Nisan 2015, ss. 1-35.
Hâkim en-Neysabûrî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdillah b. Muhammed b.
Hamdûye (ö. 405/1014), el-Müstedrek alâ’s-Sahîhayn, I-IV, thk. Mustafa
Abdülkadir ‘Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1990.
Halil b. Ahmed, Ebû Abdirrahman el-Ferâhîdî el-Basrî (ö. 170/786), Kitabu’l-Ayn, IVIII,
thk. Mehdi el-Mahzumi/İbrahim es-Samrâî, Dâru ve Mektebetü’l-Hilâl,
Beyrut trz.
İbnü’l-Arabî, Ebû Bekir Muhammed b. Abdullah (ö. 543/1148), Ahkâmu’l-Kur’ân, IIV,
thk. Muhammed Abdulkadir Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2003.
İbn ‘Acîbe, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Muhammed el-Mehdi el-Hasanî el-Encerî el-Fâsî
es-Sûfî (ö. 1224/1809), el-Bahru’l-Medîd fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd, I-V, thk.
Ahmed Abdullah el-Kureşî Ruslan, nşr.: Hasan Abbas Zeki, Kâhire,
1419/1997.
İbn Âşur, Muhammed et-Tâhir et-Tûnusî (ö. 1973), et-Tahrîr ve't-Tenvîr (Tahrîru’l-
Ma’na’s-Sedîd ve Tenvîru’l-Akli’l-Cedîd min Tefsîri’l-Kitabi’l-Mecîd), XXX,
Dâru't-Tûnusiyye, Tunus, 1984.
İbn ‘Atıyye el-Endelûsî, Ebû Muhammed Abdülhak b. Galib b. Abdirrahman b.
Temâm (ö. 542/1147), el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz, I-V, thk.
Abdüsselam Abdüşşafî Muhammed, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2000.
İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed et-Temîmî er-Râzî (ö.
327/939), Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, I-X, thk. Es’ad Muhammed Tayyib,
Mektebetü Nizâr, Suudi Arabistan, 1998.
İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed b. İbrahim b. Osman (ö. 235/849),
el-Kitâbu’l-Musannef fî’l-Ehâdîs ve’l-Âsâr, I-VII, thk. Kemal Yusuf el-Hût,
Mektebetü’r-Rüşd, Riyad, 1409/1989.
İbn Fâris, Ebu’l-Hüseyin Ahmed el-Kazvinî er-Râzî (ö. 395/1004), Mu’cemu
Mekâyîsi’l-Luğa, I-VI, thk. Abdüsselam Muhammed Hârun, Dâru’l-Fikr,
Beyrut, 1979.
84 | Kur’ân’da Geçen “Zakkum Ağacı” Üzerine Bir Literatür İncelemesi
Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 22, Sayı 37, Ocak–Haziran 2017
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed et-Temîmî el-Büstî (ö.
354/965), Sahîhu İbn Hibbân, I-XVIII, thk. Şuayb el-Arnavut, Müessesetü’r-
Risale, Beyrut, 1988.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer el-Kureşî el-Basrî ed-Dımaşkî (ö. 774/1373),
Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, I-VIII, thk. Sâmi b. Muhammed Selâme, Dâru’t-
Taybe, Riyad, 1999.
İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî (ö. 276/889),
Garîbu’l-Kur’ân, thk. Ahmed Sokr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1978.
----------, Te’vîlu Müşkili’l-Kur’ân, thk. İbrahim Şemsüddîn, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye,
Beyrut, trz.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid er-Rebeî el-Kazvinî (ö. 273/887),
Sünenu İbn Mâce, I-II, thk. Muhammed Fuad Abdülbaki, Dâru İhyai’l-
Kütübi’l-Arabiyye, Beyrut trz.
İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrim b. Ali Ebû’l-Fadl Cemâlüddîn el-Ensârî er-
Ruveyfaî el-Ifrîkî (ö. 711/ 1311), Lisânu’l-Arab, I-XV, Dâru Sâdır, Beyrut,
1992.
İbn Vehb, Ebû Muhammed Abdullah el-Mısrî el-Kureşî (ö. 197/813), Tefsîru’l-Kur’ân
Mine’l-Câmiʻ, I-III, thk. Miklûş Mûrânî, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut, 2003.
Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekir b. Ferh el-Hazrecî
Şemsüddîn (ö. 671/1273), el-Câmi‘ li-Ahkâmi’l-Kur’ân, I-XX, thk. Ahmed el-
Berdûnî/İbrâhin Atfîş, Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, Kahire, 1964.
Kuşeyrî, Abdülkerim b. Havâzin Ebû’l-Kâsım (ö. 465/ 1073), Letâifü’l-İşârât, I-III, thk.
İbrahim Besyûnî, el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-Âmmetü li’l-Kitab, Mısır, 1981.
Mâturîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud (ö. 333/944),
Te’vîlâtu Ehli’s-Sünne, I-X, thk. Mecdî Baslûm, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye,
Beyrut, 2005.
Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Bağdâdî
(ö. 450/1059), en-Nüket ve’l-‘Uyûn, I-VI, thk. Seyyid b. Abdilmaksûd b.
Abdirrahim, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut trz.
Mekkî b. Ebî Talib, Ebû Muhammed el-Kayrevânî el-Mâlikî (ö. 437/1045), el-Hidâye
ilâ Bulûği’n-Nihâye fî İlmi Meâni’l-Kur’ân ve Tefsîrihi, I-XIII, nşr.: Câmiatu’şŞârika:
Külliyetü’ş-Şeria ve Dırâsâti’l-İslâmiyye, Mecmûatu Buhûsi’l-Kitab
ve’s-Sünne, 2008.
Merâğî, Ahmed Mustafa (ö. 1945), Tefsîru’l-Merâğî, I-XXX, Matbaatu Mustafa el-
Bâbi’l-Halebî, Mısır, 1946.
Mer‘î b. Yûsuf b. Ahmed el-Keremî el-Hanbelî el-Makdisî (ö. 1033/1624), Kalâidu’l-
Mercân fî Beyâni’n-Nâsihi ve’l-Mensûhi fî’l-Kur’ân, thk. Sami ‘Atâ Hasan,
Dâru’l-Kur’âni’l-Kerîm, Kuveyt trz.
Molla Gürânî, Ahmed b. İsmâil Şihâbuddîn (ö. 893/1488), Ğâyetü’l-Emânî fî Tefsîri’l-
Kelâmi’r-Rabbânî, thk. Muhammed Mustafa Göksu (Doktora Tezi), Sakarya
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
Mukâtil b. Süleyman, Ebu’l-Hasan İbn Beşîr el-Ezdî el-Belhî (ö. 150/767), Tefsîru
Mukâtil b. Süleyman, I-V, thk. Abdullah Mahmud Şehâte, Dâru İhyai’t-
Türâs, Beyrut 2001.
Mutçalı, Serdar, Arapça-Türkçe Sözlük, Dağarcık, İstanbul, 1995.
Yunus Emre Gördük | 85
Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 22, Sayı 37, Ocak–Haziran 2017
Mücâhid b. Cebr et-Tâbiî Ebu’l-Haccac el-Mekkî el-Kureşî el-Mahzûmî (ö. 104/722),
Tefsîru Mücâhid, thk. Mahmud Abdüsselam Ebû’n-Nîl, Dâru’l-Fikri’lİslâmiyyi’l-
Hadîse, Mısır 1989.
Nahcivânî, Baba Ni‘metullah b. Mahmûd (ö. 920/1515), el-Fevâtihu’l-İlâhiyye ve’l-
Mefâtihu’l-Gaybiyye, I-II, Dâru Rükâbî, Mısır, 1999.
Nehhâs, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. İsmail b. Yunus el-Muradî en-Nahvî (ö.
338/949), Me‘âni’l-Kur’ân, I-VI, thk. Muhammed Ali es-Sâbûnî, Câmiatu
Ümmi’l-Kurâ, Mekke, 1409/1990.
----------, İ‘râbu’l-Kur’ân, I-V, Haz.: Abdülmün‘im Halil İbrahim, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye,
Beyrut, 1421/2001.
Nesâî, el-İmam Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb (ö. 303/915), es-Sünenü’l-Kübrâ,
I-XII, thk. Hasan Abdülmün‘im Şelebî, Müessesetü’r-Risale, Beyrut, 2001.
Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd Hâfızuddîn (ö. 710/1310),
Medârikü’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, I-III, thk. Yusuf Ali Bedîvî, Dâru’l-
Kelimi’t-Tayyib, Beyrut, 1419/1998.
Neysâbûrî, Nizâmüddin el-Hasan b. Muhammed b. Hüseyin el-Kummî (ö.
850/1447), Garâibu’l-Kur’ân ve Reğâibu’l-Furkân, I-VI, thk. Zekeriyya
Umeyrat, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1995.
Özkuyumcu, Nâdir, “İfrîkıye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA),
Ankara 2010, XXI, s. 515-516.
Râzî, Fahrüddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer b. el-Hasan b. el-Hüseyin et-
Teymî (ö. 606/1209), Mefâtîhu’l-Gayb, I-XXXII, Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî,
Beyrut, 1998.
Sa‘lebî, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim (ö. 427/1036), el-Keşf ve’l-
Beyan an Tefsîri’l-Kur’ân, I-X, thk. Ebû Muhammed b. Âşûr, Dâru İhyai’t-
Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 2002.
Seâlebî, Ebû Zeyd Abdurrahman b. Muhammed b. Mahlûf (ö. 875/1470), el-
Cevâhiru’l-Hisân fî Tefsîri’l-Kur’ân, I-V, thk. Muhammed Ali Muavvıd/Âdil
Ahmed Abdülmevcûd, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 1418/1997.
Semerkandî, Ebû’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim (ö. 373/ 973),
Bahru’l-Ulûm, I-III, yy., trz.
Suyûtî, Ebu’l-Fadl Celâluddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr (ö. 911/1505), el-İtkân fî
Ulûmi’l-Kur’ân, I-IV, thk. Muhammed Ebu’l-Fadl ibrâhîm, el-Hey’etü’l-
Mısriyyeti li’l-Âmme, Kâhire, 1974.
----------, ed-Dürrü’l-Mensûr, I-VIII, Dâru’l-Fikr, Beyrut, trz.
Taberî, Ebû Cafer Muhammed İbn Cerîr (ö. 310/922), Câmi‘u’l-Beyân fî Te’vîli Âyi’l-
Kur’ân, I-XXIV, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut,
2000.
Tantavî Cevherî (ö. 1940), el-Cevâhir fî Tefsîri’l-Kur’ân, I-XXV, Matbaatu Mustafa el-
Bâbi’l-Halebî, Mısır, 1346/1928.
Telli, Burak, “Kenzü’s-Sıhhati’l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmaniyye’de Bitki Adları”,
Kesit Akademi Dergisi, yıl: 1, sy. 1, Eylül 2015, ss. 96-116.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa es-Sevre (ö. 209/825), el-Câmiu’s-Sahîh (Sünenü
Tirmizî), I-VI, thk. Beşşar ‘Avvâd Ma‘rûf, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut, 1998.
Uyar, Tahsin-Aksoy, Serpil, Genel Kimya İlkeleri ve Modern Uygulamaları, Palme
Yayıncılık, Ankara, 2005.
86 | Kur’ân’da Geçen “Zakkum Ağacı” Üzerine Bir Literatür İncelemesi
Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 22, Sayı 37, Ocak–Haziran 2017
Vâhidî, Ebû’l-Hasan Ali b. Ahmed b.Muhammed b. Ali en-Neysabûrî eş-Şâfiî (ö.
468/1076), el-Vecîz fî Tefsîrî Kitabi’l-Azîz, thk. Safvan Adnan Dâvûdî, Dâru’l-
Kalem/Dâru’ş-Şamiye, Dımaşk/Beyrut, 1993.
Yahyâ b. Sellâm b. Ebî Sa’lebe (ö. 200/815), Tefsîru Yahyâ b. Sellâm, I-II, thk. Hind
Şelebî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2004.
Zebîdî, Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzak el-Hüseynî Ebu’l-Feyz Murtazâ
(ö. 1205/ 1790), Tâcu’l-‘Arûs, I-XL, Dâru’l-Hidâye, trz.
Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer (ö. 538/1143), el-Keşşâfu an Hakâıkı
Ğavâmıdı’t-Tenzîl, I-IV, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, 1407/1985.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com