You are here

Home » Content

İTİKADÎ MEZHEPLERİN GÖRÜŞLERİNİ HADİSLERLE TEMELLENDİRME GAYRETLERİ

Journal Name:

  • Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Publication Year:

  • 2003

Key Words:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The Approaches of the Islamic Sects fos Grounding their views on Hadiths Islamic sects that have important differences on some issues have used the same methods on getting approved their ideas to Prophet. Going beyonds bounds on this topic among the Islamic sects are Shi’as. They have concocted innumerable hadiths especially on nass and vasiyyet which include the thesis that hilafet is the right of Ali and his sons. On the other side, Khawaric who are accepted as the first sect coming to light, unwelcomed the process of concoction. But because their rigid discourse so many hadiths were concocted by their opponents againist them. Murciah which appeared as a reaction against excluding attitudes of Khawaric has differentiated both faith and practice gave impotance to and considered ra’y. These approach especially attracted the reaction of Ashabu’l-Hadith and the other opponents of Murciah. Because of their ideas a lot of hadith were concocted against Murciah. Ashabu’l-Hadith who opposed to use of reason and ra’y and asserted that the faith increase and decrease, applied hadiths condemning the Mu’tazilah who defend the freewill and the creation of Quran.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bazı konularda önemli farklılıklar gösteren İslâm mezhepleri, görüşlerini Hz. Peygamber’e onaylatma konusunda benzer yöntemlere başvurmuşlardır. Bu konuda en ileri giden Şiî fırkalardır. Onlar, hilafetin Hz. Ali ve oğullarının hakkı olduğu tezini içeren, özellikle nass ve vasıyyet gibi konularda sayısız hadis uydurmuşlardır. Diğer taraftan, ilk ortaya çıkan fırka olarak kabul edilen Haricîler ise uydurmacılığa sıcak bakmamışlardır. Ancak katı söylemlerinden dolayı, muhalifleri tarafından, kendilerini eleştiren bir çok hadis uydurulmuştur. Haricîler’in bu dışlayıcı tavırlarına tepki olarak ortaya çıkan Mürcie, imanla ameli ayırmış ve re’ye önem vermiştir. Bu yaklaşım başta Ashabu’l-Hadis olmak üzere muhaliflerinin tepkisini çekmiştir. Bu görüşlerinden dolayı Mürcie hakkında çeşitli hadisler uydurulmuştur. Akıl ve re’ye karşı çıkan ve imanın artıp eksileceğini iddia eden Ashabu’l-Hadis, Kur’an’ın yaratılmış olduğu ve hür iradeyi savunan Mu’tezile’yi yeren hadislere de müracaat etmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-itikadi-mezheplerin-goruslerini-hadislerle-temellendirme-gayretleri.pdf
  • 1
59-88
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Ateş, Ali Osman, Ehl-i Sünnet ve Şia’nın Delil Olarak Aldığı Bazı Hadisler,
İstanbul 1996.
Aydınlı, Osman, İslam Düşüncesinde Aklîleşme Süreci (Mutezilenin Oluşumu ve
Ebu’l-Huzeyl Allaf), Ankara 2001.
Ayyâşî, Ebu’n-Nasr Muhammed b. Mesud b. el-Ayyâş es-Semerkandî
(320/932), Tefsiru’l-Ayyâşî, Beyrut 1411/1991.
Bağdadi, Abdülkadir Tahir b. Muhammed (ö.409/1038), Mezhepler Arası
Farklar, çev.: Ethem Ruhi Fığlalı, Ankara 1991.
---------, Kitabu’l-milel ve’n-nihal, tahk.: Albert Nasri Nader, Beyrut 1986.
Berkî, Ahmed b. Muhammed b. Halid el-Berkî (ö.274/887 veya 280/893),
Kitabu’l-Mehasin, Tahran 1370/1950.
Buharî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, , Halku Ef’ali’l-İbâd (İlâhi Kelâmın
Müdafaası, nşr. Yusuf Özbek, İstanbul 1992.
Cihan, Sadık, Uydurma Hadislerin doğuşu ve Sosyo-politik Olaylarla İlgisi, Samsun
1997.
Ebu Davud, Ebu Davud Süleyman b. Eş’as es-Sicistanî (ö.275/888), Sünen-i Ebi
Davud, Beyrut 1409/1988.
Eş’arî, Ebu Hasan Ali b.İsmail el-Basri el-Şafî (ö.324/936), Makalâtü’l-İslâmiyyîn,
tash.: Helmut Rıtter, Wıesbaden 1980/1400.
--------, el-İbane an Usûli’d-Diyane, thk. Beşîr Muhammed Ayûn, Dımeşk
1413/1993.
Fazlur Rahman, İslâm, çev.: M. Aydın, M. Dağ, İstanbul 1980.
Fığlalı, E. Ruhi, Çağımızda Îtikadî İslâm Mezhepleri, Ankara 1996.
--------, İbadiyenin Doğuşu ve Görüşleri, Ankara 1983.
Gürler, Kadir, Ehl-i Hadis’in Düşünce Yapısı, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2002.
Hatiboğlu, Mehmet Said, Hz. Peygamber’in vefatından Emevilerin Sonuna Kadar –
Siyasi İctimai Hadiselerle Hadis Münasebetleri, (Basılmamış Doçentlik Tezi).
Hatib el-Bağdadî, Ebu Bekir Ahmed b. Ali b. Sabit (ö.463/1071), Şerefu Ashâbi’l-
Hadîs, tahk.: M. Said Hatiboğu, Ankara 1991.
--------, el-Kifaye fî ilmi’r-rivaye, thk. Ahmed Umer Haşim, Beyrut 1406/1986.
Hayyat Mu'tezili, Ebu’l-Hüseyin Abdurrahman b. Muhammed b. Osman
(ö.300/912), Kitabu’l-İntisar ve’r-Red ala Ravendiye’l-Mulhid, tahk.: Alber
Nasri Nader, Beyrut 1957.
Hindî, Alâuddîn Ali el-Muttaki b. Hüsameddin el-Hindî (ö.975/1567), Kenzü’l Ummâl fî Süneni’l-Ekvâl-i ve’l-Ef’âl, Beyrut 1993/1413.
İbn Arrâk, Ebu’l-Hüseyin Ali b. Muhammed el-Kinanî (ö.963/1556) Tenzîhu’şŞerîati’l-
Merfua, tahk.: Abdülvehab Abdüllatif ve Abdullah Muhammed,
Beyrut 1401/1981.
İbn Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. el-Cevzî el-Kureşî (ö.597/1201),
Kitabu’l-Mevzuat, tahk.: Abdurrahman Muhammed Osman, 1973.
İbnu’d-Deyba eş-Şeybânî, Teysîru’l-vuşûl ilâ Cami’i’l-Usûl, Mısır, ts.
İbnü Ebi’l-Hadîd, İzzeddin Hamid, Şerhu Nehci’l-Belâğa, Beyrut 1374/1954.
İbn Hazm, Ebi Muhammed Ali b. Ahmed (ö.456/1064), el-Fasl fi’l-Milel ve’l-
Ehvâ ve’n-Nihâl, tahk.: M. İbrahim Hasır, Beyrut, ts.
İbn Hişam, Abdü’l-Melik b. Hişam, Siretü’n-Nebeviyye, Haleb 1375.
İbn Kuteybe (ö.276-889), Te’vilü Muhtelifi’l-Hadis, Hadis Müdafaası, çev.: M.
Hayri Kırbaşoğlu, İstanbul 1989.
İbn Mace, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvinî, Sünen-i İbn Mace
Tercemesi ve Şerhi, İstanbul 1988.
İbnü’l-Murtaza, Ahmed b. Yahya b. el-Murtaza (ö.840/1437), Tabakatü’l-
Mu’tezile, thk. Susanna Divald- Wilzer, Beyrut 1389/1961.
--------Kitabu el-Milel ve'n-Nihal, Mukaddimetü el-Bahrü’z-Zehhâr el-Cami' li-
Mezahibi ulemai'l Emsar (ss. 36-51), Darü’l-Hikmeti’l-Yemaniyye, San’a
1988.
İbn Teymiyye, Takiyuddin Ahmed b. Abdulhalim el-Harranî, el-Münteka min
minhaci’l-i’tidâl, Kahire 1374.
İsfereyani, Ebu Muzaffer (ö.471/1078), et-Tabsir fi’d-Din ve Temyizu Fırkatü’n-
Naciyeti ani’l- Fırakı’l-Halikin, tahk.: Kemal Yusuf el-Hut, Beyrut
1403/1983.
Kırbaşoğlu, M. Hayri, “İstismara Elverişli Münbit Toprak: Hadisler”, İslâmiyât,
Ankara 2000, c. 3, sayı: 3.
Kandemir, M. Yaşar, Mevzû Hadîsler, Ankara 1991.
Koçyiğit, Talât, Hadis Tarihi, Ankara 1997.
Kutlu, Sönmez, “İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söylemleri Olgusu”,
İslâmiyât, c.4, s.4, ekim aralık 2001.
--------, İslam Düşüncesinde ilk Gelenekçiler, Ankara 2000.
--------, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, alim b. Zekvan’ın Sire adlı
Eserindeki Mürcie ile İlgili Kısmın Tercümesi, c. XXXV, s. 475.
Makdisî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed b. el-Benau’l-Beşşarî el-Makdisî
(ö.380/990), Ahsenü’t-Tekasım fi Marifetü’l-Ekâlîm, nşr. Muhammed
Mahzûm, Beyrut 1408/1987.
Nesefî, Ömer, İslam İnancının Temelleri, Otağ Yayınevi, İstanbul.
Naşî el-Ekber, Abdullah b. Muhammed (ö.293/904), Mesailü’l-İmame, tahk.:
Josef Van Ess, Beyrut 1971.
Onat, Hasan, Emeviler Dönemi Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiîliği, Ankara 1993.
Özafşar, M. Emin , İdeolojik Hadisçiliğin Tarihi Arka Planı, Ankara 1999.
Özler, Mevlüt, İslâm Düşüncesinde 73 Fırka Kavramı, İstanbul 1996.
Sibaî, Mustafa es-, es-Sünnetü ve Mekânetüha fi’t-Teşrîi’l-İslâmî, Beyrut 1985.
Suyutî, Celaleddin, el-Leali’l-Mesnu’a fi’l-Ahadîsi’l-Mevzua, Mısır, ts.
Sezgin, M. Fuad, Buharî’nin Kaynakları, Ankara 2000.
Şehristanî (ö.548/1153), el-Milel ve’n-Nihâl, thk. A. Fevzi Muhammed, Beyrut
1992.
Tirmizî, Ebi İsa Muhammed b. Sevre, Camiü’s-Sahîh, Beyrut 1408/1987.
Umerî, Ekrem Ziya, Hadis Tarihi, çev. İsmail Kaya, Konya 1990.
Ümit, Mehmet, Hicri Üçüncü Asırda Şiî-Mu’tezile İmamet Tartışmaları ve İskâfî’nin
Yeri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1996.
Watt, Montgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev. E. Ruhi Fığlalı,
İstanbul 1998.
Yakubî, Ahmed b. Ebi Ya’kub b. Cafer b. Veheb (ö.292/904), Tarîhu Ya’kubî,
Beyrut 1412/1992.
Zehebî, Ebu Abdillah Şemseddin, Mîzanü’l-İ’tidâl, Mısır 1325.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com