You are here

DOĞU TÜRKÇESİNDE İKİ EVLİYA TEZKİRESİNİN KARŞILAŞTIRILMASI (ALİ ŞİR NEVAİ VE MUHAMMED SIDDIK RÜŞDİ)

COMPARASION OF THE TWO TADHKIRAT ON AWLIYAS EASTERN TURKISH (MUHAMMAD SIDDIK RUSHDI AND ALI SHIR NEVAI)

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12221

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
The paper defines tadhkirat, and elaborates in which meanings it has been used. It is stated that unlike most tadhkirats that simply are translated from the Tadhkirat al-Awliya of Fariduddin Attar, in this paper the author created unique work by including additional information to the translation. It is also mentioned that as the papers are on Sufism they have attracted interest from readers throughout the years. The paper also elaborates on what the Sufi literature is. It is stated that despite that the tadhkirat is passed to our (Ottoman) literature from Eastern Turkish literature, due to different reasons only handful of works found in original Eastern Turkish language. Known translation of the Tazkirat al-Awliya of Fariduddin Attar to Eastern Turkish language were also mentioned. In the second part, ten awliyas from the Tadhkirat al-Awliya of Ali Shir Nevai and Muhammed Siddik Rushdi were compared. These awliyas are Jaʿfar al-Sadiq, Uveys Karani, Utbet-ul Gulam, Ebu Ali Shakik-i Belhi, Ebu Cazim Mekki, Muhammad Vasi, Ahmad bin Hanbal, Ibrahim bin Edhem and Imam Shafi. In this comparison, similar and distinctive characteristics of two tadhkirat author were elaborated. These works were analysed in general and their contribution to the tadhkirat in Turkish literature explained. Paper explains crucial points to pay attention when reading a tadhkirat. In conclusion part, the scarcity of tadhkirat sources in Eastern Turkish language and some main reasons for this were mentioned. It is stated that further works with comparison of the existing sources will be productive.
Abstract (Original Language): 
Çalışmada tezkirenin tanımı yapılarak, hangi anlamlara geldiği üzerinde durulmuştur. Daha sonra kısaca evliya tezkirelerinin genel olarak Feridüddin Attar’ın eserinden tercüme edildiği ancak bu eserlerin sadece bir tercüme olmadığı, müellifin tercüme ettiği eserlere farklı malumatlar katarak yeni bir eser oluşturduğu üzerinde durulmuştur. Tasavvufla alakalı olan bu eserlerin bütün devirlerde okuyucu kitlesi olduğundan söz edildi. Burada kısaca tasavvuf edebiyatının ne olduğu üzerinde de duruldu. Aslında bu türün (tezkire) Doğu Türkçesinden edebiyatımıza geçmesine rağmen Doğu Türkçesiyle sınırlı sayıda eser vermesinin sebeplerinin farklı olduğu mevzusu dile getirildi. Yine Feridüddin Attar’ın Tezkiretü’l-Evliyasının bilinen Doğu Türkçesine yapılan tercümesinden bahsedildi. İkinci bölümde, Ali Şir Nevayi’nin Nesaimü’l-Mahabbe Min Şemayimi’l-Fütüvve ve Muhammed Sıddık Rüşdi’nin Tezkiretü’l-Evliya eserinde geçen on evliya genel olarak karşılaştırıldı. Bu evliyalar Cafer-i Sadık, Üveys Karani, Utbe İbni’l-Gulam, Ebu Ali Şakik-i Belhi, Ebu Cazim Mekki, Muhammed Vası, Ahmet Hanbel, İbrahim Ethem ve İmam-ı Şafiidir. Yaptığımız bu mukayesede, iki önemli tezkirecinin aynı ve farklı yönleri üzerinde duruldu. Bu değerlendirmeler genel olarak ele alındı. Türk tezkireciliğine ne gibi katkıları olduğu anlatıldı. Tezkireler okunurken nelere dikkat edilmesi gerektiği ve konuyla ilgili görüşlere yer verildi. Sonuç kısmında ise bu türle (Doğu Türkçesinde tezkire) alakalı kaynakların kısıtlı olduğundan ve bunun birkaç önemli sebebinden bahsedildi. Mevcut kaynakların daha çok karşılaştırma yapılarak çalışılırsa verimli olacağı üzerinde durularak çalışma tamamlandı.
433
440

REFERENCES

References: 

Astanakulov, İ. (2007). Muhammed Sıddık Rüşdi ve Onun Tezkiretü’l-Evliya Eseri, Doktora Tezi,
Taşkent İslam Üniversitesi Matbaası, Taşkent, s.11,12
Attar, F. (2007). Evliya Tezkireleri, Çeviren Süleyman Uludağ, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, s.40
İsen, M. (2010). Tezkireden Biyografiye, Kapı Yayınları, Anakara, s.33
Kaplan, M. (2016). Gönül Diliyle Osmanlı Şiiri Üzerine Yazılar, Palet yayınları, Konya, s.29
Küçük, S. (2013). 16. Yüzyıla Ait Bir Tezkiretü’l-Evliya Tercümesi, Kesit Yayınları, İstanbul, s.1
Ruyin, A. (1391hicri-şemsi). Emir Nizameddin Ali Şir Nevai, Nevai Eserleinden Nesaimü’l-
Mahabbe Min Şemayimi’l-Fütüvve, İntişaratı Saidi, Kabul.
Rüşdi, M. S. (1780). Tezkiretü’l-Evliya, 114b-8 ila 10. Satırlar
Sertkaya, A. (2015). Tezkire-i Evliya’nın Çağatay Türkçesi Çevirisi, Arap ve Uygur Harfli
Yazmaların Transkripsiyonlu Metni, Çantay Kitapevi, İstanbul
Toplu, B. Doğu Türkçesinde Evliya Tezkireleri, TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar
Merkezi * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches TURAN-SAM
Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt:
8/İLKBAHAR, Sayı: 30 TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed
Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Volume: 8/SPRING, Issue: 30
Toplu, B. (2016). Muhammed Sıddık Rüşdi’nin Tezkiresinin Tahlili (Giriş, İnceleme, Metin, Dizin
1-161 Varaklar) Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, s.645

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com