Journal Name:
- Karadeniz Araştırmaları Dergisi
Author Name | University of Author |
---|---|
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Değerlendirmesini yaptığımız bu çalışma
Rusya Federasyonunda 2007
yılından itibaren basımı yapılan “Kozak
Tarihi” başlıklı yaklaşık 30 kitaplık
bir dizi çalışmanın son ürünlerindendir.
Bu seride Terek Kozakları ile
ilgili basımı yapılan ilk çalışma ise 20.
yy’ın başında Terek Kozakları hakkındaki
çalışmaları ile tanınan ve bölgede
görev yapan M. A. Karaulov’un
(d.1878-ö.1917) “Terskoe Kazaçestvo”
(Terek Kozakları, Moskva-2008,
ss.318) başlıklı eseridir. V. A. Potto’nun
“Dva Veka Terskago Kazaçestva
(1577-1801), Tom I-II, Vladikavkaz,
1912” (Terek Kozaklarının İki
Yüzyılı, Cilt 1-2); İ. Kravtsov’un,
“Oçerk o Naçale Terskago Kazaçyago
Voyska, Harkov, 1882” (Terek Kozak
Ordusunun Başlangıcı Hakkında Yazılar);
K. K. Abaza’nın “Kazaki Dontsı, Uraltsı, Kubantsı, Tertsı, St. Petersburg,
1899” (Kazaklar, Don Kozakları, Urallılar, Kubanlılar, Terekliler); M. A. Karaulov’un
“Govor Stanits Bıvşego Mozdokskogo Polka Terskogo Kazaçego
Voyska, Varşava, 1900” (Terek Kozak Ordusu Eski Mozdok Alayı İstasyonunun
Ağız Özellikleri); İ. D. Kuznetsov'un “Terskie Kazaki i İh Rıbnıe Promıslı,
St. Petersburg, 1901” (Terek Kozakları ve Onların Balıkçılık Zanaatları)
ve “Sbornik Pravitelstvennıh Rasporyajeniy po Kazaçim Voyskam, St. Petersburg”
(Kozak Ordusu üzerine Hükümet Emirleri Külliyatı) başlıklı 1865-
1907 yılları arasındaki gelişmeleri anlatan 43 ciltlik külliyat Terek Kozakları
hakkındaki ilk kroniklerdir. Ayrıca Thomas Barrett’in “At The Edge of
Empire: The Terek Cossaks And The North Caucasus Frontier 1700-1860”
başlıklı çalışması da Terek Kozakları hakkında batıda yapılmış önemli bir
çalışmadır.
Bu çalışma 16. yy’ın ortalarından 19. yy’ın sonuna kadar Terek Kozaklarının
sosyal tarihi ve Dağlılar ile mücadelesi üzerinde durmaktadır. Kaf- kasya’ya iskân ve bölge için savaş uzun yıllar Kozakların temel görevi olmuştur.
Bu kitap ise Kozakların Kafkasya sınırlarındaki hikâyesini anlatmaktadır.
1
Söz konusu çalışma 2 kısımdan meydana gelmektedir. Çalışmanın “Terekliler
Kozakları” (s.3-207) başlığını taşıyan 1. Kısmı A.A. Rjevusskiy’e ,
“Terek Kozak Ordusu” ( s.208-363) başlığını taşıyan 2. kısmı ise E. D. Maksimov’
aittir. Maksimov’un çalışması 1890 yılında Vladikavkaz’da; Rjevusskiy’in
çalışması ise 1888 yılında yine Vladikavkaz’da basılmıştır. Çalışmanın
“Ekler” (s.364-395) kısmında bölgedeki alaylarda görev yapan Kozakların
sayıları tablolar halinde verilmiştir. Çalışma 395 sayfadan müteşekkildir.
1. kısım “Terek Kozaklarının Tarihi” (s.3-140), “Kızılyar-Greben Kozaklarının
Yaşamından” (s.140-161), “Greben Kozakları” (s.162-182) ve “Terek
Kozaklarının Eski Şarkıları” (s.182-207) olarak A.A. Rjevusskiy tarafından 4
temel başlıkta ele alınmıştır.
Yazar “Terek Kozaklarının Tarihi” başlıklı bu bölümde Kuzey Kafkasya’da
Rus hâkimiyetinin öncüleri olarak adlandırdığı Terek Kozakları’nın üç
yüzyıllık tarihinin özetini vermiştir. İvan Demuşkin, Prens Bekoviç Çerkaski’nin2
1717’de Hive’ye seferini anlatmıştır. 1774’te Naurskoy Stanitsalarının3
kahramanca savunması ve “Gürcü Askerî Yolu” (Военно-Грузинская
дорога)4 ndaki eski askeri yerleşimleri, Terek Kozak Ordusunun 1877-
1878 savaşına katılımları ve Terek Kozaklarının tarihi boyunca önemli olayların
kronolojisi verilmiştir.
Yazar “Kızılyar-Greben Kozaklarının Yaşamından” isimli başlığı Düğün
Gelenekleri ve Bahar Bayramı (Maslenitsa) adı altında iki alt başlıkta incelemiştir.
Yazar “Greben Kozakları”5 isimli başlık altında bölgede yaşayanların
yerleşimlerini, ekonomilerini, çalışma ve beslenme biçimlerini, aile yapılarını,
yas törenlerini, kadınların hayat tarzlarını, kıyafetlerini ve ev hayatlarını
incelemiştir.
- 43