You are here

KARAÇAY-MALKAR HALKININ AYNASI: AKTAMAK MANZUMESİ

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
The Karachay-Malkars, a small Turkic people on the Caucasus, have a rich oral literature. Their written literature began in a very late date (1917). Ismail Semen is considered one of the most prominent repre-sentatives, as well as the latest master of their oral literature. He is al-so of the first generation of the written Karachay-Malkar literature. He indeed did not write poems, but recited them within his compozitions, thus he is a typical minstrel; but he influenced the contem-porary written poetica, too. His poem Aktamak is his masterpiece, written for his first wife Anisat within such a long time as 22 years. Though some parts of that work are lost or forgotten, it is a very vo-luminous piece. Besides expressing his feelings toward his wife, İs-mail Semen included traditions and costumes, world wiev, lifestyle and lands of the Karachay-Malkar people in that great poem. From that aspect, Aktamak is a precious poetical work, its main theme being a love story, but meanwhile telling about the people with many de-tails. It saves still its popularity among the people, and is recited in ac-cordance with the melodies composed by the poet. This study is an examination of Aktamak in terms of traditions, beliefs and lifestyle of the Karachay-Malkar people.
Abstract (Original Language): 
Küçük bir Türk boyu olan Karaçay-Malkarların zengin bir sözlü ede-biyatı vardır. Yazılı edebiyatları ise oldukça geç bir tarih sayılabilecek 1917 yılında başlayan Karaçay-Malkarlıların yetiştirdiği en önemli söz ustalarından biri İsmail Semen’dir. Sözlü edebiyatın son önemli tem-silcisi sayılan İsmail Semen, yazılı edebiyatın da ilk şairlerinden biri-dir. Esasen şiirlerini genellikle yazmayıp bizzat kendi yaptığı bestele-riyle “söyleyen” İsmail Semen bu yönüyle tipik bir halk ozanı olmakla beraber, ele aldığı konular ve kendisinden sonra gelen pek çok çağdaş şairi etkilemesi yönüyle yazılı Karaçay-Malkar edebiyatının da ilk sa-natçılarından kabul edilmektedir. Şairin en önemli eserlerinden biri ilk hanımı Anisat için yirmi iki yıl gibi uzun bir süre içinde yazdığı Ak-tamak adlı manzumedir. Bu eser –bazı kısımları unutulmuş ya da kay-bolmuş olmasına rağmen- oldukça hacimli bir eserdir. İsmail Semen bu uzun manzumesinde hanımına olan sevgisini dile getirmesinin ya-nında Karaçay-Malkar halkının gelenek, göreneklerini, hayata bakışı-nı, yaşam biçimini ve coğrafyasını da yansıtmıştır. Bu yönüyle Akta-mak manzumesi aşk teması ile iç içe bütün bir halkı pek çok ayrıntı-sıyla tanıtan oldukça kıymetli bir eserdir. Aktamak manzumesi Kara-çay-Malkar halkı arasında hâlâ popülerliğini korumakta, şairinin ken-di yapmış olduğu bestesiyle birlikte yaygın olarak okunmakta, din-lenmektedir. Bu çalışmada İsmail Semen’in Aktamak adlı eseri Kara-çay-Malkar gelenekleri, inanışları, yaşam biçimi gibi yönlerden irde-lenecektir.
111
120

REFERENCES

References: 

BEPPAYEV Mutalip. metin yazarı. Song of The Chegem Mowers, Videokaset. Kabardin-Balkar Cumhuriyeti Nalçik Devlet Televizyonu Belgeseli.
EFENDİEVA, T.E. ve S. Efendiev, E. Efendiev (2006). “Tsvetovaya Simbolika Folklora v Aspekte Hudojestvennoy Sistemı Kaysına Kulieva”. Folklor-no-Filosovskie i Lingvokulturologiçeskie Aspektı Poezii Kaysına Kulieva. C.7, Nalçik: Elbrus: 119-123.
HACİLANI T. ve HAPÇALANI T., GELALANI A. (2002). “Semenlanı İsmail”, Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C.22, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları: 266-274.
KAGIYLANI, N. (1998). “Tram Han”, Mingi Tav. S.6: 13-22.
KARAEVA, Z. (1997). Hudojestvennıy Mir İsmaila Semenova. Moskova: Ros-siskaya Akademiya Nauk İnstitut Etnologii i Antropologii İm. Mikluho-Maklaya.
Mingi Tav “Aktamak Özel Sayısı” (1996). Nalçik: Elbrus Kitap Basma.
NEVRUZ, Y. (1998). Birleşik Kafkasya Dergisi Eki, (8), (Karaçaynı Töresini Üsünden-3).
ÖNER, M. (1998). Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara: TDK Yayınları.
SÜYÜNÇLANI, A. (2002). Mektup 1. (Şairin yakın dostu şair-yazar Süyünçla-nı Azamat ile yaptığımız yazışmalarda bize gönderdiği mektuptur.)
TAVKUL, U. (1993). Kafkasya Dağlılarında Hayat ve Kültür. İstanbul: Ötüken Yayınları.
----- (1995). “Kafkasya Toplumlarında Başlık Geleneği”, Kırım Dergisi, S.4 (13): 20-23.
----- (2000a). “Karaçay-Malkar Halk Şairlerinin Sonuncusu Semen Oğlu Sı-mayıl”, Kırım Dergisi, S.8 (31): 48-50.
----- (2000b). Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com