You are here

el-Akîdetü’t-Tahâviyye Şerh Literatürünün Ortaya Çıkışı

The Emergence of al-Aqidah al-Tahawiyyah Commentary Literature

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
al-Aqidah al-Tahawiyyah, has come to famous with the dispute of the takwin (creation) between Maturidism and Asharism in the V/XIth century. In this debate, Asharites argued that the view of an eternal takwin (creation) attribute did not based on Abu Hanifa and earlier Hanafites and they accused Hanafites of innovation (bid’a). Abu al-Muin al-Nasafi, responded to this accusation in Tabsirat al-Adilla and he tried to prove, in the context of al-Aqidah al-Tahawiyya, this view was based on Abu Hanifa. al-Nasafi’s reference to the al-Aqidah, has led to a debate and the emergence of a comprehensive commentary literature around the al-Aqidah.
Abstract (Original Language): 
Hanefî-Maturidî çevrelerin V/XI. yy’dan itibaren Eşarîlerle girmiş oldukları tekvîn sıfatı tartışması, el-Akîdetü’t-Tahaviyye metninin gündeme gelişinin asıl bağlamını oluşturmaktadır. Bu tartışmada Eşarîler, Hanefî çevrelerin savunduğu ezelî bir tekvin sıfatı görüşünün, Ebû Hanîfe ve selefe dayanmadığını öne sürerek bu Hanefîleri bidatle suçlamaktaydılar. Ebu’l-Muîn en-Nesefî bu suçlamaya Tabsıratu’l-Edille eserinde cevap vermiş ve el-Akîdetü’t-Tahâviyye bağlamında, söz konusu görüşün Ebû Hanîfe’ye dayandığını ispatlamaya çalışmıştır. Nesefî’nin eserindeki bu atıf, el-Akîde etrafında buna ilişkin bir tartışmanın ve kapsamlı bir şerh literatürünün ortaya çıkmasına yol açmıştır.
39
54

REFERENCES

References: 

Aliyyü’l-Kârî, Ebu’l-Hasan Ali b. Sultân, İmam Azam Fıkh-ı Ekber
Aliyyü’l-Kari Şerhi, çev. Yunus Vehbi Yavuz, (İstanbul: Çağrı Yayınları,
1979).
Beyâzîzâde, Kemâlüddin Ahmed el-Hanefî, İşârâtu’l-Merâm min
İbârâti’l-İmam, tah. Yusuf Abdürrezzak eş-Şafiî, (Karachi: Zam Zam Publishers,
1425/2004).
Eyub Ali, K. M., “Tahâviyye”, İslam Düşüncesi Tarihi, ed. M. M. Şerif,
İstanbul: İnsan Yay, 1990), I, 279-293.
Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali, Târîhu Medîneti’s-Selâm
(Târîhu Bağdâd), tah. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf, (Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslamî,
1422/2002).
el-Hindî, Ebû Hafs Sirâcuddin Ömer b. İshak el-Gaznevî, Şerhu Akîdeti’l-
İmâmi’t-Tahâvî, tah. Şeyh Hâzim el-Keylânî el-Hanefî - Muhammed
Abdulkadir Nessâr, (Kahire: Dârâtu’l-Karaz, 2009).
İbn Ebî Şerîf, Kemâluddin Muhammed b. Muhammed, el-Müsâmere
bi Şerhi’l-Müsâyere, (İstanbul: Çağrı Yayınları, tsz).
İbn Hacer, Şehâbuddin Ebu’l-Fadl Ahmed el-Askalânî, Refu’l-Isr
an Kudâti’l-Mısr, tah. Ali Muhammed Ömer, (Kahire: Mektebetu’l-Hancî,
1418/1998).
İbn Kutluboğa, Zeynüddin Ebu’l-Fidâ Kâsım, Şerhu’l-Müsâyere, (İstanbul:
Çağrı Yayınları, tsz).
İbn Kutluboğa, Zeynüddin Ebu’l-Fidâ Kâsım, Tâcu’t-Terâcim fî Tabakâti’l-
Hanefiyye, tah. Muhammed Hayr Ramazan Yusuf, (Dımaşk: Dâru’l-
Kalem, 1413/1992).
el-Akîdetü’t-Tahâviyye Şerh Literatürünün Ortaya Çıkışı
52
)
İbn Yûnus, Ebû Saîd Abdurrahman b. Ahmed, Târîhu İbn Yûnus,
tah. Abdülfettah Fethî Abdülfettah, (Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye,
1421/2000).
İbnu’l-Cevzî, Cemâluddin Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali, el-Muntazam
fî Târîhi’l-Mulûk ve’l-Ümem, tah. Muhammed Abdülkadir Atâ-Mustafa
Abdülkadir Atâ, (Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1412/1992).
İbnü’l-Hümâm, Kemâluddin Muhammed b. Abdilvahid, el-Müsâyere
fi’l-Akîdeti’l-Münciye fi’l-Âhire, (İstanbul: Çağrı Yayınları, tsz).
İbnü’n-Nedîm, Ebu’l-Ferec Muhammed, el-Fihrist, tah. Rıza Teceddüd,
(Tahran, 1971).
Kalaycı, Mehmet, Tarihsel Süreçte Eşarilik Maturidilik İlişkisi, (Ankara:
Ankara Okulu Yayınları, 2013).
el-Kevserî, Muhammed Zâhid, el-Hâvî fî Sîreti’l-İmâm Ebî Cafer et-
Tahâvî, (Kahire: Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Turâs, 1419/1999).
el-Konevî, Cemâluddin Ebu’s-Senaâ Mahmud b. Ahmed, el-Kalâid fî
Şerhi’l-Akâid, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi-Malatya Darende
İlçe Halk Kütüphanesi, no: 220, vr. 1b-109a.
el-Kûrânî, Burhânuddin Ebu’l-İrfan İbrahim b. Hasan b. Şehrazûrî,
el-Emem li Îkâzi’l-Himem, (Haydarabad: Matbaatu Meclisi Dâireti’l-Maarifi’n-
Nizâmiyye, 1328).
el-Kureşî, Muhyiddin Ebû Muhammed Abdülkadir İbn Ebi’l-Vefâ,
el-Cevâhiru’l-Mudiyye fi Tabakâti’l-Hanefiyye, tah. Abdülfettah Muhammed
el-Hulv, (Kahire: Hecr li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1413/1993).
el-Lâmişî, Bedruddin Ebu’s-Senâ Mahmud b. Zeyd, Kitâbu’t-Temhîd
li Kavâidi’t-Tevhîd, tah. Abdulmecid Türkî, (Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslamî,
1995).
Leiser, Gary la Viere, The Restoration of Sunnism in Egypt: Madrasas
and Mudarrisun 495-647/1101-1249, Ph. Dissertation, (University of Pennsylvania,
1976).
el-Leknevî, Ebu’l-Hasenât Muhammed Abdülhay, el-Fevâidü’l-Behiyye
fî Terâcimi’l-Hanefiyye, (Kahire: Matbaatu’s-Saâde, 1324).
Madelung, Wilferd F., “11-13. Asırlarda Hanefî Alimlerin Orta Asİhsan
Timür
53
)
ya’dan Batıya Göçü”, İmam Maturidi ve Maturidilik, ed. Sönmez Kutlu, Kitabiyat
Yayınları, Ankara 2003), s. 369-383.
Melchert, Christopher, The Formation of The Sunni Schools of Law
9th-10th Centuries C.E, (Leiden: Brill, 1997).
en-Nâsırî, Necmuddin Ebû Şuca‘ Menkûbers b. Yalınkılıç, en-Nûru’l-
Lâmi‘ ve’l-Burhânu’s-Sâti‘, Köprülü Kütüphanesi-Fazıl Ahmed Paşa,
no: 848/2, vr. 16a-264a.
en-Nesefî, Ebu’l-Muîn Meymûn b. Muhammed, Tabsıratu’l-Edille fî
Usûli’d-Dîn, tah. Hüseyin Atay, (Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları,
1993).
el-Pezdevî, Ebu’l-Yusr Muhammed b. Muhammed, Ehl-i Sünnet Akaidi,
çev. Şerafeddin. Gölcük, (İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1994).
es-Saffâr el-Buharî, Ebû İshâk İbrahim b. İsmail, Telhîsu’l-Edille li
Kavâidi’t-Tevhîd, tah. Hişam İbrahim Mahmud, (Kahire: Dâru’s-Selâm,
1431/2010).
es-Sâlimî, Ebû Şekûr Muhammed b. Abdisseyyid b. Şuayb el-Keşşî,
et-Temhîd fî Beyâni’t-Tevhîd, Hacı Selim Ağa Yazma Eser Kütüphanesi, no:
587, vr. 1b-117b.
es-Saymerî, Ebû Abdillah Hüseyin b. Ali, Ahbâru Ebî Hanîfe ve Ashâbih,
(Beyrut: Âlemu’l-Kutub, 1405/1980).
es-Sem‘ânî, Ebû Sa‘d Abdülkerim b. Muhammed, el-Ensâb, tah. Abdurrahman
b. Yahya el-Yemânî, (Haydarabad: Dâiretü’l-Meârifi’l-Osmaniyye,
1962).
es-Semerkandî, Ebû Seleme Muhammed b. Muhammed el-Buhârî,
Cümelu Usûli’d-Dîn, tah. Ahmet Saim Kılavuz, (İstanbul: Emek Matbaacılık,
1989).
eş-Şeybânî, Şerefuddin Ebu’l-Fadl İsmail b. İbrahim, Köprülü Kütüphanesi-
Fazıl Ahmed Paşa, no: 847/2, vr. 15b-45b.
eş-Şirâzî, Cemâluddin Ebû İshak İbrâhim b. Ali, Tabakâtü’l-Fukahâ,
tah. Ali Muhammed Ömer, (Mısır: Mektebetü’s-Sakâfeti’d-Dîniyye,
1418/1997).
et-Teftâzânî, Sa‘duddin Mesud b. Ömer, Şerhu’l-Makâsıd, tah. Abdurel-
Akîdetü’t-Tahâviyye Şerh Literatürünün Ortaya Çıkışı
54
)
rahman Umeyrâ, (Beyrut: Âlemu’l-Kutub, 1419/1998).
et-Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed el-Hanefî, Metnu’l-Akîdeti’t-
Tahâviyye: Beyânu Akîdeti Ehli’s-Sünne ve’l-Cemâa, (Beyrut: Dâru İbn
Hazm, 1416/1995).
et-Temîmî, Takiyyüddin Abdülkadir el-Gazzî el-Mısrî, et-Tabakâtü’s-
Seniyye fî Terâcimi’l-Hanefiyye, tah. Abdülfettah Muhammed el-
Hulv, (Riyad: Dâru’r-Rifâî, 1403/1983).
Timür, İhsan, Tahavi’nin Akide Şerhlerinde İtikadi Farklılaşmalar,
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, (Ankara
2016).
et-Türkistânî, Şucâuddin Hibetullah b. Ahmed b. Muallâ, Şerhu’l-
Akîdeti’t-Tahâviyye, Süleymaniye Kütüphanesi-Pertev Paşa, no: 650,
vr. 7b-70a.
el-Üsmendî, Alâuddin Ebu’l-Feth Muhammed b. Abdilhamid, Lübâbü’l-
Kelâm, tah. M. Sait Özervarlı, (İstanbul: İSAM Yayınları, 2005).
ez-Zebîdî, Murtaza Muhammed b. Muhammed el-Hüseynî, İthâfu’s-
Sâdeti’l-Müttakîn bi Şerhi İhyâi Ulûmi’d-Dîn, (Beyrut: Müessesetü’t-
Târîhi’l-Arabî, 1414/1994).
ez-Zehebî, Şemsuddin Ebû Abdillah Muhammed, Târîhu’l-İslam ve
Vefeyâtü’l-Meşâhir ve’l-A’lâm, tah. Ömer Abdüsselam Tedmurî, (Beyrut:
Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1410/1990).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com