You are here

HURÛFÎLİĞE DAİR BİR ESER: MUSTAFA RUMÛZÎ’NİN HAKÎKAT-NÂME’Sİ

A WORK ABOUT HURUFISM: MUSTAFA RUMÛZÎ’S HAKÎKAT-NÂME

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (2. Language): 
Described as a separate religion, denomination or sect by different researchers who are related to Fazlallah-i Esterabâdî Hurufism tries to explain existence, Qur'an and hadiths by letters. Fazlullâh has systematized the concept of attributing esoteric meanings to letters in the religious and mystical frame, which extends from the very earlier periods. The main source of Hurufism is Fazlullâh's Jâvdân-nâma. Jâvdân-nâma was taken as a basis in the works written later on Hurufism and in the principles put forward. Various works about Hurufism and its principles were written and affected the mystical thought and poets in Anatolia. One of these is Hakîkat-nâme. The work is located at number 55 in the Abdulbaki Gölpınarlı Library in the Mevlana Museum. There is no information about the author of the manuscript Mustafa Rumûzî. The work consists of 21 foils. The concepts of Shari'ah, sect, ingenuity and truth are frequently emphasized in the framework of Hurufism principles in Hakîkat-nâme, and the material and spiritual dimensions of the universe and man are associated with letters and numbers, and some verses are also commended in this way. In the text, there are the verses, hadiths and remarks and religious and mystical people such as Prophet Muhammad, Ali, Hasan, Hussein, Fatima, Fazlullâh, Sayyid Nesimi and Hallac-ı Mansur are often mentioned. In the study, the thought of Hurufism expressed in Hakîkat-nâme will be emphasized and the transcription of Hakîkat-nâme will be given.
Abstract (Original Language): 
Fazlullâh-ı Esterabâdî’ye nispet edilen, farklı araştırmacılarca ayrı bir din, mezhep veya tarikat olarak nitelendiren Hurûfîlik; varlığı, Kur’an ve hadisleri harflerle izah etmeye çalışan bir düşünce sistemidir. Fazlullâh, kendinden çok önceki dönemlere kadar uzanan harflere batıni manalar yükleme anlayışını, dinî ve tasavvufi çerçevede ele alarak sistematize etmiştir. Hurûfîliğin ana kaynağı Fazlullâh’ın Câvidân-nâme adlı eseridir. Hurûfîliğe dair daha sonraki dönemlerde yazılan eserlerde ve ortaya konan prensiplerde Câvidân-nâme esas alınmıştır. Anadolu’daki tasavvufi düşünceyi ve şairleri de etkileyen Hurûfîlik akidesini ve prensiplerini işleyen çeşitli eserler kaleme alınmıştır. Bunlardan biri de Hakîkat-nâme adlı eserdir. Eser, Mevlana Müzesi Abdulbaki Gölpınarlı Kütüphanesi’nde 55 numarada kayıtlıdır. Mustafa Rumûzî adına kaydedilen eserin müellifi hakkında bilgi bulunmamaktadır. Eser, 21 varaktan oluşmaktadır. Hakîkat-nâme’de Hurûfîlik akidesi çerçevesinde şeriat, tarikat, marifet, hakikat kavramları üzerinde sıklıkla durulmakta, kâinatın ve insanın maddi ve manevi boyutları harfler ve sayılarla ilişkilendirilmekte ve bazı ayetler de yine bu yönde yorumlanmaktadır. Yer yer ayet, hadis ve kelâm-ı kibarların yer aldığı metinde, Hz. Muhammed, Hz. Ali, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin, Hz. Fatıma, Fazlullâh, Seyyid Nesimi, Hallac-ı Mansur gibi dini ve tasavvufi isimlere sıkça göndermede bulunulmaktadır. Bu çalışma kapsamında Hakîkat-nâme’deki Hurûfilik düşüncesi üzerinde durulacak, Hakîkat-nâme’nin çevriyazısına yer verilecektir.
805
836

REFERENCES

References: 

A. Z. Gümüşhanevî (2014), Râmûz el-Ehâdis, (trc. Abdulaziz Bekkine; hzl. Lütfi Doğan, Cevat Akşit, O. Nuri Çataklı), C. I-II, İstanbul: Gonca Yayınevi.
Aksu H. (1998). “Hurûfîlik”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 18, İstanbul: TDV Yayınları, s. 408-412.
Bahir SELÇUK-Selahattin TOPBAŞ
Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 24, Aralık 2016
832
Atik, H. (2003), Nakşî Ali Akkirmanî Dîvânı (İnceleme-Metin), Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Balcıoğlu, T. H. (1940), Türk Tarihinde Mezhep Cereyanları, Ankara: Kanaat Kitabevi.
Ballı, H. H. (2010), Fazlullâh-ı Hurûfî ve Hurûfîlik, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ballı, H. H. (2011), “Hurûfîlik Nedir?”, e-makâlât Mezhep Araştırmaları, C. IV/2 (Güz), s. 31-48.
Büke, H. (2015), “Firdevsî-i Rumî, Hayatı ve Eserleri Hakkında Yeni Bilgiler”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.7, S.13, s.481-501.
Coşan, M. E. (2013), Makalat-ı Hacı Bektaş-ı Veli, İstanbul: Server İletişim.
el-Aclûnî, İsmail b. Muhammed (2009), Keşfu’l-Hafâ ve Muzîlü’l-İlbâs, C. I-II, Beyrut: Dârü’l-kütübü’l-‘ilmiye.
Gölpınarlı, A. (1973), Hurufîlik Metinleri Kataloğu, Ankara: TTK Yayınları.
Hakîkat-nâme, Mevlana Müzesi, Abdulbaki Gölpınarlı Kitaplığı, No:52.
Hançerlioğlu, O. (1977), Düşünce Tarihi, 3. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
İsmail Hakkı Bursavi (t.y.), Tefsiru Ruhi’l-Beyân, C. III, Dâru’l-Fikr.
Komisyon (1997), Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli, Ankara: TDV Yayınları.
Öztürk, M. (2002), “Sehl et-Tüsteri (ö. 283/896) ve Tasavvufi Tefsiri Üzerine Bazı Tespit ve Değerlendirmeler”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Yıl: 3, S. 9, Temmuz-Aralık, s.239-265.
Solmaz, S. (2005), Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı (İnceleme-Metin), Ankara: AKM Başkanlığı Yayınları.
Şenödeyici, Özer (2015), Nesîmî ve Hurufilik Kitabı, İstanbul: Kesit Yayınları.
Sunar, C. (1975), Melamilik ve Bektaşilik, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Hurûfîliğe Dair Bir Eser: Mustafa Rumûzî’nin Hakîkat-nâme’si
Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 24, Aralık 2016
833
Usluer, F. (2009), Hurufîlik-İlk Elden Kaynaklarla Doğuşundan İtibaren, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Uysal H., Bir’den Bir’e Uyanmak (2. Bölüm), http://www.huseyinuysal.org/birden-bire-uyanmak-2-bolum-2) (E.T. 25/11/2016).
Yavuz H. (2008), “Rumûzî”, “TDV İslam Ansiklopedisi”, C. 35, İstanbul: TDV Yayınları, s. 244.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com