You are here

İNGİLTERE’NİN DOĞU (ŞARK) POLİTİKASI (1882-1914)

EAST POLICY OF BRITAIN (1882-1914)

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In our days calling as a “Middle East” area, regarding its strategic location, historical and underground richness, along the history the Middle East has drown big countries attention; so the region has been a conflict area of the big powers who desire possession of the Middle East on their own. This conflict has been classify as a “East Question” at Vienna Congress in 1815 by Czar Alexandre and until First World War has been continued to using this name. Following the inauguration of Suez Canal in 1869 by France by the permission of Ottoman government, the British Empire through the invasion of Cyrus in 1878 and Egpt in 1882, plainly demonstrated its dismissal of East policy resting upon the principle of Otoman territorial integrity. Between 1882 and 1914, The British Empire wanted to trow out the Ottoman, so the government systematically gave a boost to seperatist movements in the Ottoman Empire. British Foreign Office sent lots of diplomats, missionaries, specialists and clergymen to the Middle East to follow the political activities about this area and try to change it on behalf of the British goverment policy. This study, based on documents retrieved from “UK National Archives”, focuses on the importance and effect on the Ottoman of the British East policy from the Egypt’s occupation to the First World War.
Abstract (Original Language): 
Bugün Orta Doğu olarak adlandırılan bölgenin stratejik konumu, yeraltı zenginlikleri dolayısıyla tarih boyunca büyük devletlerin ilgisini çekmiş; dolayısıyla da bölge zenginliklerine tek başına sahip olmak isteyen güçlerin çıkar mücadelesine sahne olmuştur. Bu mücadele 1815 yılında düzenlenen Viyana Kongresi esnasında Çar Alexandre tarafından Şark Meselesi olarak adlandırılmış ve Birinci Dünya Savaşı’na kadar da bu isimle anılmaya devam edilmiştir. Bu bölgeye sahip olmak isteyen emperyalist güçlerin başında İngiltere yer almaktadır. İngiltere, 1878’de Kıbrıs’ı, 1882 yılında ise Mısır’ı işgal ederek Osmanlı toprak bütünlüğünü koruma ilkesine dayanan Doğu (Şark) politikasını terk ettiğini açıkça göstermiştir. 1882–1914 yılları arasında İngiltere, Orta Doğuya hâkim olabilmek için yer yer Osmanlı’da ortaya çıkan ayrılıkçı hareketlere destek vermiş, onlara her türlü imkânı sağlamıştır. Bölgedeki milliyetçilik duygularını körüklemek, Orta Doğuda Osmanlı hâkimiyetini ortadan kaldırmak için İngiliz hükümeti, sistemli bir şekilde çalışmıştır. İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na bağlı olarak bölgede pek çok misyoner, diplomat, uzman ve din adamı faaliyet göstermiş, bölgede meydana gelen değişmelerin İngiliz hükümetinin izlediği politikaya uygun hale getirmeye çalışmışlardır. Çalışmamızda, İngiliz arşiv belgelerinden de yararlanılarak Mısır’ın işgalinden Birinci Dünya Savaşı’na uzanan süreçte İngiltere’nin Doğu (Şark) politikası ve bu politikanın Türkiye’ye etkisi üzerinde durulacaktır.
1-15

REFERENCES

References: 

1. İngiliz Ulusal Arşiv Belgeleri (UK National Archives) PRO, CAB 17/57.
PRO, CAB 17/58
PRO, BT 31/10579/79987
PRO, FO 83/1723
PRO, FO 83/1783
PRO, FO 83/1785.
PRO, FO 226/225
PRO, FO 371/61498
PRO, FO 371/61500
PRO, FO 391/4
PRO, FO 423/12
PRO, FO 423/11
PRO, FO 602/8
PRO, FO 602/52
PRO, FO 800/185
PRO, FO 800/185
PRO, FO 800/174
PRO, FO 800/185
PRO, FO 800/174
PRO, FO 816/103
PRO, FO 881/5168A
PRO, FO 881/4358
PRO, FO 882/14
PRO, FO 925/1982
2. İngiliz Parlamento Arşiv Belgeleri (UK The Parliamentary Archives)
BL/G/13/18.
3. Kitaplar
- Ali Kemal (1900), Mesele-i Şarkiyye, Mısır.
- Anderson, Matthew Smith (2001), Doğu Sorunu (1774-1923), Çev. İdil
Eser,İstanbul: YKM Yay.
- Armaoğlu, A. Fahir (1975), Siyasi Tarih (1789-1900), Ankara.
- Bates, Darell(1984), The Fashoda incident of 1898: Encounter on the Nile,
Oxford: OUP.
- Bayur, Yusuf Hikmet (1940), Türk İnkılap Tarihi, C. I, İstanbul: Türk Tarih
Kurumu Yay.
- Cote, Michel (1900), Mission de Bonchamps: “Vers Fachoda à la rencontre de
la mission Marchand à travers l’Ethiopie”, Paris: Plon.
- Çaycı, Abdurrahman (2000), Türk-Ermeni İlişkilerinde Gerçekler,
Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
- Great Britain Foreing Office(1920), Historical Section. Handbooks Prepared
Under the Drection of the Historical Section of the Fereing Office, Armenia,
No: 62, London.
- Guest, J. (1987), The Yezidis, London.
- Hitti, P. (1957), Lebanon in History, London.
- Hoskins, Halford L.(1954), The Middle East Problem Area in World Politics,
New York: The Macmillan Company Pres.
- Karal, Enver Ziya(1947), Osmanlı Tarihi, C. V, Ankara.
- Kent, Marian(1976), Oil and Empire, Biritish Policy and Mesopotamian Oil
(1900-1920), London.
- Kocabaşoğlu, Uygur (1989), Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika: 19.
Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları, İstanbul:
Arba Yayınları.
- Levering Lewis, David(1995), The Race to Fashoda, New York: Weidenfeld &
Nicolson.
- Mansfield, P.(1993), A History of the Middle East, London.
- Massie, Robert K. (1991), Dreadnought: Britain, Germany, and the Coming of
the Great War. New York: Random House.
- Ingram, E(2004), 19. Yüzyılda Doğu Meseleleri, London.
- Sarıkoyuncu, Ali, Dinsel ve Etnik Bir Grup Olarak Yezidiler ve Ermeni-Yezidi
İlişkileri, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri
Komisyonu Başkanlığı Yay., Eskişehir, 2003.
- Sonyel, S.R (1993), Minorities and Destruction of Otoman Empire, Ankara.
- Sykes, Sir Mark(1915), The Caliphs Last Heritage; A Short History Of
The Turkish Empire, London.
- Tepedelenlioğlu, Nizamettin Nazif(1972), Komitacılar (Sultan II. A. Hamit
Osmanlı İmparatorluğu’nda), İstanbul.
- Topuz, Tuncer(2004), Dipsiz Kuyu Orta Doğu ve Türkiye, İstanbul: IQ Yay.
- Ünal, Tahsin(1978), Türk Siyasi Tarihi, Ankara.
- Yeniay, İ. Hakkı(1946), Yeni Osmanlı Borçları Tarihi, İstanbul.
- Wright, Patricia(1972), Conflict on the Nile: the Fashoda incident of
1898. London: Heinemann.
4. Makaleler
- Kodaman, Bayram(1981), “Plevne’nin Düşmesinden Sonra Osmanlı Dış
Politikası”, Yeni Çığ Dergisi, Aralık 1981.
- Kuran, Ercüment, “II. Abdülhamit Dönemi Tarih Kaynağı Olarak Sadrazam Said
ve Kamil Paşaların Hatıraları”, F.Ü. Orta Doğu Araştırmaları Merkezi Birinci
Orta Doğu Semineri (Elazığ, 29-31 Mayıs 2003), Bildiriler, Elazığ, 2004.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com