You are here

Home » Content

Son Devir Osmanlı Âlimlerinden Ali Haydar Efendi’nin Hayatı, Hukukçuluğu ve Eserleri

One of The Last Period Ottoman Scholars Ali Haydar Efendi’s Life, Form of Juristic Acts and Works

Journal Name:

  • Atatürk Üniversitesi İlâhiyât Tetkikleri Dergisi

Publication Year:

  • 2016

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Ali Haydar Efendi, a scholar from the last period of the Ottoman Empire, was one of the most prominent jurists of his time. He worked as a judge and taught the Ottoman Code of Civil Law (Majallat al-Ahkam al-Adliyyah) and land law in higher education institutions. His work Durar alhukkâm is one of the most important caveats written for the Ottoman Code of Civil Law, (Majalla). He was involved in the legislation movement as a fatwa official and prepared several draft laws, most notably (Kitab al-Nafakat) during these studies. Ali Haydar Efendi defended that the legislation movement should be based on the islamic law and criticised quotation of the western law. He claims that the fundamental problem of Ottoman Empire was the disconnection from the islamic law. This is because, laws based on religious (sharia) sources are always more equitable, in comparison to the quoted laws.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Ali Haydar Efendi, son devir Osmanlı âlimlerinden olup döneminin önde gelen hukukçularındandır. Yargı görevlerinde bulunmuş ve yükseköğretim kurumlarında uzun yıllar Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye ve Arazi hukuku derslerini okutmuştur. Dürerü’l-Hukkâm adlı eseri Osmanlı medeni kanunu olarak nitelendirebileceğimiz Mecelle’nin önemli şerhlerinden biridir. Fetva emini olarak kanunlaştırma hareketi içinde yer almış ve komisyonlarda görev alarak başta Kitâbu’n-Nafakât olmak üzere çeşitli kanun taslakları hazırlamıştır. Ali Haydar Efendi, Osmanlı kanunlaştırma çalışmalarında esas alınması gereken kaynağın İslâm hukuku olduğunu savunmuş ve Batı hukukunun iktibas edilmesini tenkit etmiştir. Ona göre Osmanlıdaki problemlerin temelinde şer’î hukuktan kopma yer almaktadır; Şer’î kaynaklara dayanan kanunlar, müktebes kanunlara nazaran her zaman adalete daha uygundur.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-son-devir-osmanli-alimlerinden-ali-haydar-efendinin-hayati-hukukculugu-eserleri.pdf
  • 46
51
80
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Akgündüz, Ahmet, “Dürerü’l-hükkâm”, DİA, İstanbul 1994, X, 28-29.
Albayrak, Sadık, Son Devir Osmanlı Uleması, I-V, Medrese Yay., İstanbul 1980.
Talip, Ayar, Osmanlı Devleti’nde Fetvâ Eminliği, (Yayımlanmamış doktora tezi),
Ankara Üniversitesi SBE, Ankara 2011.
Aydın, M. Akif, “Bir Hukukçu Olarak Ahmed Cevdet Paşa”, Ahmed Cevdet Paşa
Semineri (1985), Bildiriler, İstanbul 1986.
—————, “Ali Haydar Efendi, Büyük”, DİA, İstanbul 1989, II, 396.
Yıl: 2016/2 | Sayı: 46 | Yrd. Doç. 78 Dr. İsmail NARİN
—————, “Ali Haydar Efendi, Küçük”, DİA, İstanbul 1989, II, 396-397.
Barkan, Ömer Lütfi, “Türk Toprak Hukuku Tarihinde Tanzimat ve 1274 (1858)
Tarihli Arazi Kanunnamesi”, Türkiye’de Toprak Meselesi, Birinci Baskı, İstanbul
1980.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, I-VIII,
Bilmen Yay., İstanbul 1950.
Bozkurt, Gülnihâl, Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi, Türk Tarih Kurumu
Yay., Ankara 1996.
Cerîde-i Adliyye, sy.1, 3, 4, 5, 7, y. 1, (1325); sy. 10, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22,
23, 24, 25, y. 1, (1326); sy. 26, 27, 29, 30, y. 2, (1326); sy. 31, 32, 33, 34, 42, 43, y.
2, (1327); sy. 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102,
y. 4, (1329); sy. 103, 106, 107, y. 4, (1330); sy. 171, 172, 173, (1337)
Cerîde-i İlmiyye, sy.1, y. 1, (1330); sy. 4, 7, y. 1, (1333); sy. 20, 21, y. 2, (1334); sy.
34, y. 4, (1336); sy. 40, 42, 43, y. 4, (1337).
Cin, Halil, İslam ve Osmanlı Hukukunda Boşanma, Selçuk Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Yay., Konya 1988.
—————, İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, Selçuk Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Yay., Konya 1988.
Çankaya, Ali, Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler, I-II, Mars Matbaası, Ankara
1968-1969.
Çeker, Orhan, Nafaka Kanunu, Ebru Yay., İstanbul 1985.
Çöğenli, Sadi, Hoca Emin Efendizâde Ali Haydar Efendi Bibliyografyası, Fen-
Edebiyat Fakültesi Yay., Erzurum 1990.
Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, I-IV, Türkiye Yay.,
İstanbul 1971-72.
Demirci, İslâm, Osmanlı Meşihat Makamına Bağlı Te’lif-i Mesâil Şubesinin Kuruluşu
ve İslâm Hukuku Alanında Yaptığı Çalışmalar, (Yayımlanmamış yüksek lisans
tezi), Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul 2002.
Diyanet İşleri Başkanlığı, Ali Haydar Efendi Özlük Dosyası, nr. 23.0639, Nüfus
Kayıt Örneği (nkö).
Düstur, 2. Tertip, c. 5, 6, 7, 8, 11.
SON DEVİR OSMANLI ÂLİMLERİNDEN ALİ HAYDAR EFENDİ’NİN HAYATI, HUKUKÇULUĞU VE ESERLERİ 79
Erbay, Celal, İslâm Hukukunda Evlilik ve Hısımlık Nafakası, Rağbet Yay., İkinci
Baskı, İstanbul 1998.
Ergen, Hüseyin, Ali Haydar Efendi (Küçük) Hayatı, İlmi, Şahsiyeti ve Eserleri
(1853-1935), (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi SBE,
Konya 1998,
Ergin, Osman, Türkiye Maarif Tarihi, I-II, Eser Kültür Yay., İstanbul, 1977.
Erk, Hasan Basri, Meşhur Türk Hukukçuları, Adana, ts.
Erturhan, Sabri, “Muvâzaa ve İstiğlâl”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya
2005, sy. 5, ss. 267-295.
Göztepe, Tarık Mumtaz, Osmanoğullarının Son Padişahı Vahideddin Mütareke
Gayyasında, İkinci Baskı, Sebil Yay., İstanbul 1994.
Günay, H. Mehmet, “Son Devir Osmanlı Hukukçusu Küçük Ali Haydar Efendi
(1853-1935): Hayatı, İlmi Faaliyetleri ve Eserleri”, İslam Hukuku Araştırmaları
Dergisi, Konya 2005, sy. 6, ss.179-188.
Güneş, İhsan, Türk Parlemento Tarihi, c. I, TBMM Vakfı Yay., Ankara 1995.
Habergetiren, Ömer Faruk, “Mecelle Şârihi Ali Haydar Efendi ve ‘Mefkûd Risâlesi’”,
İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya 2013, sy. 22, ss. 493-516.
İpşirli, Mehmet, “Hayri Efendi, Mustafa”, DİA, İstanbul 1998, XVII, 62-64.
İstanbul Şer’iye Sicilleri, Ulema Sicil Defteri, IV, 208.
Koçu, Reşat Ekrem, İstanbul Ansiklopedisi, c. IX, İstanbul 1968.
Kandemir, Feridun, Peygamberimizin Gölgesinde Son Türkler Medine Müdafası,
Yağmur Yay., İstanbul 1974.
Kaşıkçı, Osman, İslâm ve Osmanlı Hukukunda Mecelle, Osmanlı Araştırmaları
Vakfı Yay., İstanbul 1997.
Kıcıman, Naci Kâşif, Medine Mudâfası Hicaz Bizden Nasıl Ayrıldı, İkinci Baskı,
Sebil Yay., İstanbul 1976.
el-Mahmesânî, Subhî, Felsefetü’t-teşri’ fi’l-İslâm, İkinci Baskı, Daru’l-Keşşaf, Beyrut
1952.
Mardin, Ebü’l-Ulâ, Medenî Hukuk Cephesinden Ahmet Cevdet Paşa, Birinci Baskı,
Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara 1996.
Yıl: 2016/2 | Sayı: 46 | Yrd. Doç. 80 Dr. İsmail NARİN
Narin, İsmail, Ali Haydar Efendi’nin Hayatı, İlmî Şahsiyeti ve Eserleri, (Sakarya
Üniversitesi SBE, Danışman: Prof. Dr. Mehmet Erkal), Sakarya 2001.
Özege, M. Seyfettin, Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu, I-V, Fatih
Yay., İstanbul 1971.
Öztuna, Yılmaz, Hüseyin Sâdeddin Arel, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara
1986.
Sevig, Vasfi Raşid, “Profesör Arsebük”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Dergisi, 1954, c. XI, sy.1, ss. 1-3.
Sırât-ı Müstakim [Sebîlü’r-Reşâd], c. 1, sy. 2, (1324).
Sanal, Haydar, “Arel, Hüseyin Sadeddin”, DİA, İstanbul 1991, III, 352-354.
Türkgeldi, Ali Fuat, Görüp İşittiklerim, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1949.
Üçok, Coşkun v.dğr., Türk Hukuk Tarihi, Sekizinci Baskı, Savaş Yay., Ankara 1996
Ünal, Mehmet, “Medenî Kanunun Kabulünden Önce Türk Aile Hukukuna İlişkin
Düzenlemeler ve Özellikle 1917 Tarihli Hukuk-i Aile Kararnâmesi”, Ankara
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. XXXIV, sy. 1-4, 1977.
Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimât, Maarif
Matbaası, İstanbul 1940.
Yavuz, Hulûsi, “Mecelle’nin Tedvîni ve Cevdet Paşa’nın Hizmetleri”, Ahmed Cevdet
Paşa Semineri (1985), Bildiriler, İstanbul 1986.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com