You are here

TÜRK MODERNLEŞMESİNDE POZİTİVİZMİN BİLİM ALGISI

THE SCIENCE PERCEPTION OF POSITIVISM IN TURKISH MODERNIZATION

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Basic target for Ottoman bureaucracy and intelligentsia accepting the superiority of the West since the begining of 18th century was to get out of the political, economic and social depression which empire got into. Strong impressions of positivism, outweighing the side of social engineering, were observed on the Ottoman intelligentsia ,in line with this target, affected by a good number of movement of idea developing in West. However, nobody without excepting the Ottoman intelligentsia who contacted with the positivism for the first time and facilitated its access to Turkey was interested in “information theory” and scientific understanding of positivism directly, concentrated on it and the concern to available borders wouldn’t be anything but repetition. It was observed that Ottoman intelligentsia had failed to give point of view or make addition to science theory of pozitivist thought, of which Ottoman intelligentsia was under the influence substantially. Naturally , at this point, Ottoman intelligentsia had position not productor of information but user of that.
Abstract (Original Language): 
18. yüzyılın başından itibaren Batının üstünlüğünü kabul etmiş olan Osmanlı bürokrasisi ve aydınları için temel hedef, devleti içine girmiş olduğu siyasal, ekonomik ve sosyal bunalımlardan çıkarmak olmuştur. Bu düşünce doğrultusunda 18. ve 19. yüzyılda Batıda gelişen pek çok fikir akımının etkisi altında kalan Osmanlı aydını üzerinde, özellikle toplum mühendisliği yönü ağır basan Pozitivizm’in derin etkileri gözlemlenmiştir. Ancak Pozitivizm’le ilk temas eden ve onun Türkiye’ye girişine öncülük eden Osmanlı aydınları da dahil olduğu halde hiç kimse Pozitivizm’in “bilgi kuramına” ve bilimsel anlayışına doğrudan ilgi duymamış ve üzerinde yoğunlaşmamış, var olan sınırları ise tekrardan öteye geçememiştir. Osmanlı aydınlarının büyük oranda etkisi altında kaldıkları Pozitivist düşüncenin bilim kuramına herhangi bir bakış açısı kazandırmak veya bir takım eklemeler yapmak hususunda başarısız oldukları gözlemlenmiştir. Doğal olarak bu noktada Osmanlı aydını bilgiyi üreten değil, sadece kullanan pozisyonunda kalmıştır.
923
951

REFERENCES

References: 

Belgesel Kaynaklar:
Şura-yı Ümmet
Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası
Kitap ve Makaleler
Ahmet Şuayip, “Yirminci Asırda Tarih”, Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası,
15 Kanunuevvel 1324, C. 1, S. 1, s. 11-24.
Bedî Nuri, “Hikmet-i İçtimaîye”, Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası, 1 Mayıs
1325, C. 2, S. 5, s. 81-108.
Comte, Auguste, Pozitif Felsefe Kursları, Türkçesi: Erkan Ataçay, Sosyal Yayınları,
İstanbul, 2001
Doğan, Atila, Haluk Alkan, Osmanlı Liberal Düşüncesi, Ulum-u İktisadiye ve
İçtimaiye Mecmuası, 1. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul,
2010.
Doğan, İsmail, “Sosyolojik Düşüncenin Osmanlı Kaynakları: Ulum-u iktisadiye ve
İçtimaiye Dergisi Örneği”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
Dergisi, C. 32, S. 1, 1999.
950
Sayı 7 (Kış 2014/ I) K. Özkan
Gündüz, Mustafa, Musa Bardak, Eğitimci Bir Jön Türk Lider Ahmet Rıza Bey ve
“Vazife ve Mesuliyet” Eserleri, 1. Baskı, Divan Kitap İstanbul, 2011.
Halide Salih, Salih Zeki, “Auguste Comte”, Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye
Mecmuası, 15 Kanunuevvel 1324, C. 1, S. 1, s. 163-197.
“İttihat ve Teavün”, Şura-yı Ümmet, 23 Mayıs 1902, No: 4, s. 1
Kahraman, Hasan Bülent, “Bir Zihniyet, Kurum ve Kimlik Kurucusu Olarak
Batılılaşma”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cilt 3, Modernleşme ve
Batıcılık, 5. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2009.
Korlaelçi, Murtaza, “Pozitivist Düşüncenin İthali”, Modern Türkiye’de Siyasî
Düşünce, Cilt 1, Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası, Tanzimat ve
Meşrutiyetin Birikimi, 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2001.
Korlaelçi, Murtaza, Pozitivizmin Türkiye’ye Girişi, İnsan Yayınları, İstanbul, 1986.
Maksad ve Program”, Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası, 15 Kanunuevvel
1324, C. 1, S. 1, s. 1-10.
Mardin, Şerif, Jön Türklerin Siyasî Fikirleri (1895-1908), 9. Baskı, İletişim Yayınları,
İstanbul, 2002.
Mardin, Şerif, Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, 2. Baskı, İletişimi Yayınları,
İstanbul, 1998.
Nişancı, Şükrü, “İttihat ve Terakki Politikalarında Pozitivizmin Etkisi ve Eleştirel Bir
Yaklaşım”, Bilgi Dergisi, C. 11, S. 2, 2009
Özlem, Doğan, Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi, 1. Basım, Notos Kitap, İstanbul,
2012.
Swingewood, Alan, Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, Türkçesi: Osman Akınhay,
3. Basım, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2010.
Timur, Taner, Osmanlı Kimliği, Genişletilmiş 5. Baskı, İmge Kitapevi, Ankara, 2010.
Uğurlu, Seyit Battal, Mehmet Demirtaş, “Mehmet Sadık Rıfat Paşa ve Tanzimat”,
History Studies, Vol. 2/1, 2010.
Yıldırım, Ergün, “Türk Sosyolojisinde Pozitivizm: Bilginin Sosyolojik Tasarımı (1908-
1945)”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 2004/1.
Tezler:
Davud, Yıldız Akpolat, Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuasında Ahmet
Şuayıb’ın Sosyoloji Görüşü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 1994.
951

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com