You are here

CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA YÖNETİMİN DİN GÖREVLİLERİNDEN BEKLENTİLERİ VE DİN GÖREVLİLERİNİN İNKILÂPLAR KARŞISINDAKİ TUTUMU

THE EXPECTATIONS OF THE GOVERNING ELITE FROM THE CLERGYMEN AND THE ATTITUDE OF THE CLERGYMEN AGAINST THE ATATURK REFORMS IN THE EARLY REPUBLICAN ERA

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The relation between the state and the religion is an important issue in Turkish political life. Hence, this relation both in Republican and the Ottoman periods needs to be studied in detail. The motive leading us to this study is to understand how clergymen-republican regime relations were during the first years of Turkish Republic. Westernization and modernization in the Ottoman Empire have begun in the institutions and state organizations since Tanzimat period. The transition problems that appeared in the administrations and military have also been faced in the bureaucracy of religion and religious institutions. During the Turkish War of Independence, there were not any problems in clergymen / religious official relationships. It is known that there were many muftis and clergymen that supported the National Struggle in Anatolia. Having come to different point after the foundation of the Republic and especially after the abolition of the Caliphate, relationships between clerics and government continued during the one party rule. In the first years of the Republic, the government's primary expectations from clerics was not to involve in politics or make comment on political issues, even if on the religious issues. This is evidenced by current documents. Another expectations from the clergymen was to give a hand to the ruling party in disseminating the the vision and the mission of the newly founded Republic.
Abstract (Original Language): 
Din- devlet ilişkileri, Türk siyasi hayatı için önemli bir mevzudur. Bu bağlamda, gerek Osmanlı gerekse Cumhuriyet döneminde, din görevlisi- devlet ilişkileri detaylı araştırmaları bekleyen konulardır. Bizi, bu çalışmaya sevk eden saik, Cumhuriyet'in ilk yıllarında yönetim - din görevlisi ilişkilerinin nasıl olduğunu anlamaktır. Osmanlı Devleti'nde Tanzimat'tan itibaren idarî ve kurumsal olarak modernleşme ve batılılaşma çalışmaları başlamıştır. İdarî, askerî ve diğer alanlarda yaşanan geçiş süreci sıkıntıları, din bürokrasisi ve dinî kurumlarda da yaşanmıştır. Milli Mücadele döneminde, din adamı / din görevlisi ilişkilerinde, çok da problem görünmemektedir. Milli Mücadele'ye bir çok müftü ve din adamının destek verdiği bilinmektedir. Cumhuriyet'in kurulması özellikle hilafetin ilgasından sonra değişmeye başlayan din görevlisi, yönetim ilişkileri 1930'lara gelindiğinde, farklı bir çizgiye gelmiş ve tek parti dönemi boyunca devam etmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında, yönetimin din görevlilerinden en önemli beklentisi, velev ki dinle ilgili bile olsa siyâsî konulara karışmamaları; bu konularla ilgili yorum yapmamalarıdır. Bu tespit, mevcut belgelerden anlaşılmaktadır. Bir başka unsur ise yeni kurulan Cumhuriyet'in "millî mefküre"sinin; vizyon ve misyonunun kamuoyuna aktarılması konusunda, din görevlilerinin yönetime yardımcı olmaları gerekliliğidir.
140
166

REFERENCES

References: 

Arşiv Vesikaları
BCA, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, (BKKK) Bakanlar Kurulu Kararnameleri Katalogu, 030,10. 26.150.3.
163
Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:12, Sayı:3, Eylül 2014
Beşeri Bilimler Sayısı
BCA, (BKKK), 030.01.105.657.8. BCA, (BKKK), 030,10. 192.314.14.
BCA, (BKKK), 030,10. 26.150.18. (BCA, BKKK, 030.10.21.121.6). BCA, (BKKK), 030.10.102.668.12. BCA, ( BKKK), 030,10. 102. 667. 20. BCA, (BKKK),030.10.192.314.4. BCA, (BKKK), 030.10.102.668.3. BCA, (BKKK),030. 10. 102.668.8. BCA, (BKKK), 030.10.104.679.29. BCA, (BKKK), 030.18.01.02./83.56.18. BCA, (BKKK), 030.10.86.566.15.
BCA,(Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi), (DİBK), Diyanet İşleri Başkanlığı Katalogu, 051.V22. 3.19.3.
BCA, (DİBK), 051. V14. 3.15.9. BCA, (DİBK), 051.V8.2.6.25. BCA, (DİBK), 051. V16.8.68.7. BCA,(DİBK), 051.V08.2.4.3. BCA, (DİBK), 051, V48, 13.114.32.
BCA, (DİBK), 051.V32.4.29.16. BCA, (DİBK) ,051.V33.4.30.20. BCA, (DİBK), 051. 6. 49. 51. BCA, (DİBK), 051. V41. 6.49.1. s. 11.
BCA, (DİBK), 051. V41. 6.49.1. s. 8.
BCA, (DİBK), 051. VC.2.4.20. BCA, (DİBK), 051.V45.13.108.7. BCA, (DİBK), 051.V43.12.105.42. BCA, (DİBK), 051.V35.5.46.22. BCA, (DİBK), 051. VII.2.13.24. BCA, (DİBK), 051.V6. 3.17.20. BCA, (DİBK), 051.V33.4.36.16. BCA, (DİBK), 051.VII.2.14.20. BCA, DİBK), 051.8.69.32. BCA, (DİBK), 051.V45.13.111.36. s.2.
Dergiler
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: I, Cilt: 3, İçtima: III. Asrî Müslümanlık, Şaban 1344 Hicri. Miladi 1926. Asrî Türkiye Mecmuası, 1 Mayıs 1926. sene: 1, Nu:3. Gazeteler
Akşam, 23 Şubat 1928. Cumhuriyet, 27 Şubat 1925. Cumhuriyet, 2 Mart 1926. No: 653. Cumhuriyet, 11 Şubat 1933.
164
Celal Bayar Üniversitesi
Hâkimiyet-i Milliye, 7 Nisan 1924. Vakit, 10 Mart 1927.
Kitap Makale ve Tezler
ADAK, S. (2010), "Kemalist Laikliğin Oluşum Sürecinde Ramazanlar", İstanbul. Tarih ve Toplum, sayı 11, s.47-88.
BEYDİLLİ, K. (2013), Osmanlı'da İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü, Yitik Hazine Yayınları, İzmir.
BULUT, M. (2014), "Dönemleri ve Öne Çıkan Hizmetleri ile Diyanet İşleri Başkanları-I", Diyanet Aylık Dergisi, sayı: 241www.diyanetdergisi.com/diyanet-dergisi-145/konu-1009-html. Erişim tarihi: 22.06.2014.
CEBECİ, E. (2007), "Millî Mücadelede Hacı Numan Fevzi Cebeci,
Kara Müftü",. Kayseri Ansiklopedisi, (t.y.)Kayseri s. 463- 468.
DİKİCİ, A. (2008), "Milli Şef İsmet İnönü Laiklik Uygulamaları", Atatürk Yolu Dergisi, sayı:42, s. 161-198.
ERÇOŞKUN, T. (2012), "Osmanlı Devleti'nde Muhtarlık Kurumunun İşleyişine İlişkin Düzenlemeler ve Gözlemler", Bilig, Sayı: 60, s.131-154.
GÖKMEN, E. (2006), "Osmanlı Devleti'nde Din Görevlilerinin
Göreve Atanma ve Görevden Alınması: Manisa Demirci Örneği (1690-1830)", Diyanet İlmi Dergi, cilt: 42, sayı: 4, s.109-120.
GÖLEÇ, M. (2003), "II. Meşrutiyet, Milli Mücadele ve Erken
Cumhuriyette Din Siyaset: Mustafa Fehmi Gerçeker ve Faaliyetleri", FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, sayı: 1, s.173-197.
JASCHKE, G. (1972), Yeni Türkiye'de İslamlık, Bilgi Yayınevi,
Ankara.
KARA, İ. (2000). Kutuz Hoca'nın Hatıraları, Cumhuriyet Devrinde Bir Köy Hocası, Dergâh Yayınları, İstanbul.
KARPAT, K. (2009), Osmanlı 'dan Günümüze Elitler ve Din, Timaş Yayınları, İstanbul.
KAYA, H. (2011), XVII. Yüzyılda Osmanlı Toplumunda Nakşibendîlik, (İstanbul, Diyarbakır, Bursa, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara. Ankara Üniversitesi.
KAZICI, Z. (2014), Osmanlı'da Toplum Yapısı, Kayıhan Yayınları, İstanbul.
KOÇAK, C. (2011), Tek -Parti Döneminde Muhalif Sesler, İletişim Yayınları, İstanbul.
KOÇAK, C. (2014, 18 Ocak). "Celal Nuri İleri'nin Harf İnkılâbı
Üzerine Mektubu", www.stargazete.com.tr.
KURTOĞLU, Z. (2009), "Devlet Aklı ve Toplumsal Muhayyile Arasında Din ve Siyaset", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce, Dönemler ve Zihniyetler, cilt: 9, İletişim yay., s.632-636.
165
Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:12, Sayı:3, Eylül 2014
Beşeri Bilimler Sayısı
ORTAK, Ş. (2008), "İnkılâplara Karşı Silifke'de bir Provakasyon: Hoca Askeri Olayı (1924)", Mersin Valiliği Sempozyum Dizisi, 19-22 Kasım Mersin Sempozyumu. c. 1, s. 2317-2330.
ÖCAL, M. (1991), "Kütahya (eski) İmam ve Hatip Mezunlarından Ebezade Şerif Ahmet Efendi ile Mülakat ve Bazı Belgeler", Diyanet Dergisi, c. 27, sayı:4, s.125-135.
ÖZDEMİR, R. (1998), XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara, Kültür
Bakanlığı Yayınları, Ankara.
SARIKYOYUNCU, A. (2007), Milli Mücadele'de Din Adamları, Ankara.
TOK, Ö.(2005), "Kadı Sicilleri Işığında Osmanlı Şehrindeki Mahalleden İhraç Kararlarında Mahalle Ahalisini Rolü (X VII. XVIII. Yüzyıllarda Kayseri Örneği)", Erciyes Uni. Sosyal Bilimler Dergisi, sayı:18, s.155-173.
TURAN, Ö. (1999), "Milli Mücadele Lehine Kamuoyu Oluşumunda Din Adamları", ATAM, sayı:45,c.XV., s. 45-57.
UYAR, H. (2006), "1930'lar Türkiye'sinde Kemalizm Algılamaları"
1919-2006:
M. Kemal Atatürk'ün 87 Yıllık Düşünsel Yürüyüşü Sempozyumu, 3 Haziran 2006, (Atatürkçü Düşünce Derneği Genel Merkezi & Gazi Üniversitesi), s. 1 -8.
YAKUT, E. (2003), "II. Meşrutiyet Döneminde Müftülerle ile İlgili
Gerçekleştirilen Hukuki Düzenlemeler," Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Hukuk Fakültesi Özel Sayısı, cilt: 3, sayı: 1, s. 33-54.
YAZICI, N. (1991). "Osmanlıların Son Döneminde Din görevlisi Yetiştirme Çabaları Üzerine Bazı Gözlemler", Diyanet Dergisi, (Ekim, Kasım, Aralık), c. 27, sayı:4,s. 55-123.
YEDİYILDIZ, M.A.(1988). Şer'iyye Sicillerine Göre Bursa'nın Sosyo¬Ekonomik Yapısı. (1655-1658), Hacettepe Üni., Sos. Bil. Enst., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
YILMAZ, N. (2013), Ahmed İslamoğlu Hatıralar ve Mülahazalar 2,
İzmir.
YÜCEL, İ. (2000), İslam Ansiklopedisi, Türk Diyanet Vakfı Yayınları,
"İmam" md., s.187.
ZÜRCHER, E.J. (2012), Modernleşen Türkiye'nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com