You are here

TARİHİ PERSPEKTİF IŞIĞINDA MAKEDONYA'DA TÜRKLERİN GÜNDELİK YAŞAMI

EVERYDAY LIFE OF TURKS IN MACEDONIA IN HISTORICAL PERSPECTIVE

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
10.18026/cbusos.90318

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Balkans has enjoyed a strategic significance from political, religious and economic aspects since the earliest times of history. For centuries, countless races inhabited these lands, many languages were spoken, different religions and sects thrived, and different civilizations rose to power. Turks, one of the people dominating the Balkans established a political, social, economic, and religious sphere of influence in the region. This influence still manifests itself in the Balkan countries where there are citizens with a Turkish identity. This study is about the Turkish minority group in Macedonia which declared its independence in the last quarter of the 20th century. The problems encountered by the Turks in Macedonia are classified under the following headings; education, culture, beliefs, and political representation. The study attempts to reveal to what extent the Turks were able to preserve their language, faith and culture in times of political instability experienced in the Balkans throughout history. Additionally, the study discusses, in light of statistical data and comparatively through years, the means and ways by which Macedonian Turks have access to Turkish education, organize social and cultural activities, live their faith, and gain political representation and rights.
Abstract (Original Language): 
Balkanlar tarihin en eski zamanlarından beri siyasi, dini ve iktisadi manada stratejik bir öneme sahip olmuştur. Asırlar boyunca bu topraklarda pek çok ırk yaşamış, çeşitli diller konuşulmuş, farklı din ve mezhepler yer almış, farklı medeniyetler yükselmiştir. Balkanlarda siyasi egemenlik sağlayan milletler arasında yer alan Türklerin de bölgede siyasi, içtimai, iktisadi ve dini etki alanı oluşmuştur. Bu etki kendisini Türk kimliğini taşıyan kitlelerin günümüzde Balkanlarda yer alan devletler içinde vatandaş olarak yer almalarında görülebilmiştir. Böylelikle bu çalışmanın merkezinde 20. asrın son çeyreğinde bağımsızlığını ilan eden Makedonya Devletinde azınlık statüsünde yaşayan Türkler yer almıştır. Makedonyadaki Türklerin gündelik hayatta karşılaştıkları sorunlar eğitim, kültür, inanç ve siyasi temsiliyet alt başlıkları altında toplanmıştır. Çalışmada tarih içinde Balkanlarda yaşanan siyasi istikrarsızlık dönemlerinde Türklerin dillerini, inançlarını ve kültürlerini ne denli koruyabildikleri ortya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca Türklerin günümüz Makedonyasmda Türkçe eğitim, sosyal ve kültürel faaliyet, siyasi temsiliyet ve inançlarını yaşayabilme haklarını hangi yollarla sağlayabildikleri de istitistiki veriler eşliğinde ve yıllara göre karşılaştırmalı olarak ele alınarak konuya açıklık getirilmeye çalışılmıştır.
383
426

REFERENCES

References: 

ADALI, Murat (1994), Değişen Balkanlar, Varlık Yayınevi, İstanbul.
ADAMCEVSKA, S. (2004), "Obrazovanieto i mladite vo Republika Makedonija", Evropski Centar za Malcinski Prasanja. http://www.see-educoop.net/education_in/
pdf/workshop/tesee/dokumenti/Izvestaj%2001%202004.pdf(ET:1 5.09.2015).
AGO,
Ari
f (1996), "Makedonya'da Türk Halkının Anadil Üzerine Eğitim Öğretim Sorunları", Sesler Dergisi, Sayı 302, Üsküp,
ss.7-10.
AHMETBEYOĞLU, Ali (2001), Avrupa Hun İmparatorluğu, TTK Yayınları, Ankara.
ALKAN, Nail (1996), "Yugoslavya'nın Dağılmasında Rol Oynayan Faktörler", Avrasya Dosyası, Sayı 3, Ankara, ss.35-36.
ARİF, Ayfer (2008), Makedonya Cumhuriyetinin Azınlık Politikası Ve Eğitime Etkisi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
ASİMOV, M. (1983), "Kosova Vilayetinde İptidaiyeler", Çevren Dergisi, Sayı 37, Priştine, ss.55-67.
BAKİ, Süleyman (2009), Makedonya'da İlkokul ve Lise Türkçe Eğitimindeki Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Matüsiteb Yayınları, Üsküp.
BARKAN, Ömer Lütfü (1942), "İstila Devrinde Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler", Vakıflar Dergisi, Sayı 2, Ankara, ss.279-
304.
BAYRAKTAR, Hatice (2007), "Osmanlı'nın Balkanlardan
Çekilmesi: Savaşlar, İsyanlar ve Göçler", Balıkesir Üniversitesi Karesi Tarih Bülteni, Sayı 1, Balıkesir, ss.65-86.
BEKİRİ, Senat Vraynko (2004), "Sivil Toplum", Haberci
Dergisi, Sayı 3, ss.9.
BENSON, Leslie (2001), Yugoslavia a Consice History, Palgrave Macmillan Pres, New York.
420 | Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi - Cilt: 14, Sayı: 1, Mart 2016
Tarihi Perspektif Işığında Makedonya'da Türklerin Gündelik Yaşamı
BORA, Tanıl (1995), Milliyetçiliğin Provokasyonu, Birikim Yayınları, İstanbul.
BOZKURT, Saynur (2010), "Tito Sonrası Dönemde Yugoslavya Bölgesindeki Türkler ve Müslümanlar", Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, İstanbul, ss51-95.
ÇAVUŞOĞLU, Halim (2007), "Yugoslavya Makedonya Topraklarından Türkiye'ye Göçler Ve Nedenleri", Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 41, Ankara, ss.123-152.
ÇELİK, Bilgin (2008), Dağılan Yugoslavya Sonrasında Kosova ve Makedonya Türkleri, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları, Antalya.
ÇAYIRLI, Necati (2007), "Günümüzde Makedonya Türkleri", Ed:Osman Karatay, Bilgehan A. Gökdağ, Balkanlar El Kitabı, Cilt 2,
ss.281-282.
ÇAYIRLI, Necati (2002), "Makedonya Türkleri", Türkler
Ansiklopedisi, Cilt 20, Birikim Yayınları, s.444-454.
DEMİR, Necati-Nuray Kayadibi (2012), "Makedonya'dan Uzanan Türkçe Bir Köprü Köprü Dergisi", Journal of World of Turks,
Vol 4, No 3, ss.7-25.
EMİNİ, Yusuf (2011), "Makedonya Radyo ve Televizyon Üst Kurulu", Balkan Mektubu Dergisi, Üsküp, ss.29-31.
ENGÜLLÜ, Suat (1996), Balkan Savaşlarından Sonra Makedonya'da Türkler, ASAM Yayınevi, Ankara.
ERCAN, Yavuz (1989), Osmanlı İmparatorluğunda Bulgarlar ve Voynuklar, TTK Yayınları, Ankara.
EREN, Halit (1993), "Balkanlardaki Türk ve Diğer Müslüman Toplumları ve Göç Olgusu", Haz:Halil İnalcık, Ortadoğu ve Balkan İncelemeleri Vakfı Yayınları, İstanbul, ss.289-299.
GÖKDAĞ, Bilgehan Atsız (2003), "Balkan Türklüğünün Dil ve Eğitim Sorunları", Der:Erhan Türbedar, Balkan Araştırmaları Dizisi 9,
ASAM Yayınları, Ankara, ss287-315.
GÖYÜNÇ, Nejat (1997), "Türkler ve Balkan Milletleri Arasında Kültürel İlişkiler-Sorunlar", Belleten Dergisi, Sayı 61, Ankara, ss.120-
131.
GÜLSEREN, Cemil (2007), "Balkanlardaki Türk İzleri",
Somuncu Baba Dergisi, Sayı 76, Malatya, ss.54-57.
GÖRGÜN, Mevlüt Tuğrul (2011), Makedonya Ülke Raporu, Türkiye Cumhuriyeti Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Yayınları, Ankara.
Beşeri Bilimler Sayısı | 421
Selçuk Ural
HACISALİHOĞLU,
Mehme
t (2003), "Makedonya", Türkiye
Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, Cilt 27, Ankara, ss.437-444.
HAFIZ, Nimetullah (1999),"Yugoslavya'da Türkçe Öğretim
Üniversite Düzeyinde", Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Şöleni Bildiriler Kitabı, TDK Yayınları, Ankara, ss.245-250.
HAMZA, Yusuf (1996), "Başlangıçtan Günümüze Makedonya Türklüğü", Der.Kemal Vatan, Makedonya'da Rumeli Türklerinin Tarih ve Kültürleri Konferansı, İzmir.
HASAN, Hamdi (1998), Makedonya'da Türkçe Eğitim ve Abdülhakim Hikmet Doğan, Birlik Yayınları, Üsküp.
HATİPOĞLU, Murat (2001), "Kuruluşundan Günümüze
Makedonya Cumhuriyetinin Dış Politikası ve Balkan Ülkeleriyle İlişkileri", Der:Ömer Lütem, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Ankara, ss165-181.
HOCA, Fadıl (2014), "Osmanlı'nın Son Döneminde Makedonya'da Türkçe ve Dini Eğitim Müfredatı", Osmanlı İlim, Düşünce ve Sanat Dünyasında Balkanlar Sempozyum Bildiri Kitabı, İstanbul, ss.293-306.
George W. Hoffman (1977), "The Evolution of the Ethnographic Map of Yugoslavia: A Historical Geographic Interpratation", An Historical Geography of the Balkans, Ed:Francis
W. Carter.
HOFFMANN, George (1977), "The Evolution of the
Ethnographic Map of Yugoslavia: A Historical Geographic Interpratation", Ed:Francis Carter, An Historical Geography of the Balkans, ss.440-464.
İNALCIK,
Hali
l (1993), "Türkler Ve Balkanlar", Balkanlar
Ortadoğu ve Balkan İncelemeleri, ss.9-32.
İNBAŞI, Mehmet (2003), "Tarihsel Perspektif: Türklerin Balkanlara Yerleşmesi", Der:Erhan Türbedar, Balkanlarda Türk Varlığı, Balkan Araştırmaları Dizisi 9, ASAM Yayınları, Ankara, ss.1-17.
İNBAŞI, Mehmet (2002), "Makedonya'da Osmanlı Hâkimiyeti: Değişen Ve Değişmeyen Kimlik Makedonya Sorunu Dünden Bugüne", Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Cilt I, Ankara, ss.27-
45.
422 | Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi - Cilt: 14, Sayı: 1, Mart 2016
Tarihi Perspektif Işığında Makedonya'da Türklerin Gündelik Yaşamı
İSEN, Mustafa-Mehmet İbrahimgil (2005), Balkanlarda
Osmanlı Mirası Gezi Rehberi, A Turizm Yayınları, İstanbul.
KARAMAHMUT, Rifat (2006), Makedonya'da Müslüman
Azınlıkları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
KARPUZ, Haşim (2010), "Balkanlardaki Mevlevihanelerden Günümüze Kalanlar", Uluslararası Dünyada Mevlana İzleri Sempozyumu Bildirileri, Ed:Nuri Şimşekler, Selçuk Üniversitesi Mevlana Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Konya, ss.427-
446.
KAYA, Fahri (2006), "Tefeyyüz 1944'te Değil 1884'te
Kuruldu", Köprü Dergisi, Sayı 10, Üsküp, ss.12-13.
KAYADİBİ, Nuray (2013), "Balkanlarda Türkçe Eğitimi ve
Öğretimine Genel Bir Bakış", Ed:Mustafa Arslan, Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi Bildiriler Kitabı, Saraybosna, ss.129-138.
KENAR, Nesrin (2005), Yugoslavya Sorununun Ulusal ve Uluslararası Boyutu, Palme Yayınları, Ankara.
KILIÇ, Hakkı (2009), "Diyanet İşleri Başkanlığınca
Makedonya'ya Götürülen Hizmetler", Avrupa Diyanet Dergisi, Sayı 125, ss.13-16.
KİNROSS, Lord (2008), Osmanlı İmparatorluğunun Yükselişi ve Çöküşü, Çev:Meral Gaspıralı, Altın Kitapları, İstanbul.
KOCABAŞ, Süleyman (1986), Avrupa Türkiye'sinin Kaybı Ve Balkanlarda Panislavizm, Vatan Yayınları, İstanbul.
KÜÇÜK, Murat (2006), Bir Nefes Balkan, Horasan Yayınları, İstanbul.
MANDACI, Nazif-Birsen Erdoğan (2001), Balkanlarda Azınlık
Sorunu, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
MERTUS,
Juli
e (1998), "Expectations for National Minorities of the Dayton Accords", Brooklyn Journal of International Law, Sayı 23, ss.793-832.
NABİ, Yaşar (1999), Balkanlar ve Türklük, Yenigün Haber Ajansı Basın Yayıncılık, İstanbul.
NEDZİPİ, Ljutfi (2006), XV-XVI. Yüzyıllarda Makedonya'da Kültür Medeniyet, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
NOEL, Malcolm (1999), Bosna'nın Kısa Tarihi, Çev:Aşkım Karadağlı, Om Yayınevi, İstanbul.
Beşeri Bilimler Sayısı | 423
Selçuk Ural
NUREDİN, Abdülmecid (2008), "Dünden Bugüne Makedonya
Türkleri", Hikmet İlmi Araştırma Dergisi, Sayı 11, Gostivar, ss.172-
195.
OKTAY, Emel Osmançavuşoğlu (2003), "Çözülemeyen Düğüm Makedonya Sorunu Ve Makedonya Türkleri", Der:Erhan Türbedar, Balkan Türkleri 51/9, ASAM Yayınları, Ankara, ss.124-150.
ORAN, Baskın (1993), "Balkana Türkleri Üzerine
Değerlendirme", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 48, Ankara, ss.121-147.
ORUÇ, Zülküf (2011), Balkanlarda Osmanlı Mirası Ve Ulusçuluk Çerçevesinde Balkan Türklerinin Kimlik Ve Yönetim Sorunları, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
OSTROGORSKY, Georges (1995),
Bizans
Tarihi, Çev:Fikret Işıltan, TTK Yayınları Ankara.
ÖZNAL, Erdoğan (1993), Makedonya Yunan Değildir, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara.
ÖZTUNA, Yılmaz (1973), Başlangıcından Zamanımıza Kadar Türkiye Tarihi, İstanbul.
POPOVİÇ, Aleksandr (1995), Balkanlarda İslam, İnsan Yayınları, İstanbul.
POULTON, Hugh (1994), Who Are The Macedonians?, C. Hurts and Co, Londra.
RAHMAN,
Reyha
n (2012), Makedonya'da Türk Azınlık Ve Makedonya-Türkiye İlişkileri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
RASONYİ, Lazyo (1971), Tarihte Türklük, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
Republic of Makedonia State Statistical Office (2005), Census
of Population, Households And Dwellings in The Republic of Macedonia 2002, Sayı XIII, Üsküp, ss.1-52.
SAATÇİ, Meltem Begüm (2002), "Osmanlı İmparatorluğunun Son Döneminde Makedonya Sorunu", Makedonya Sorunu Dünden Bugüne, ASAM Yayınları, Ankara.
SANCAKTAR, Caner (2001), "Balkanlarda Osmanlı Hâkimiyeti Ve Stratejik Mirası", Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, Sayı 2, İzmir,
ss.27-47.
424 | Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi - Cilt: 14, Sayı: 1, Mart 2016
Tarihi Perspektif Işığında Makedonya'da Türklerin Gündelik Yaşamı
SARAÇ, Erdoğan (1995), "Makedonya", Yeni Türkiye Dergisi, Sayı 3, Ankara, ss.285-289.
SELVİ, Haluk-Galip ÇAĞ (2011), Geçmişten Günümüze Manastır Şehri, Sakarya Üniversitesi Balkan Araştırmaları Merkezi Yayınları, Sakarya.
ŞABANİ, Güner (2007), 2001 Makedonya Etnik Çatışması Ve Çözümü: Çerçeve Anlaşmasına Giden Süreç, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
ŞAHİN, Turhan (1998), Öncesiyle Sonrasıyla 93 Harbi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
ŞEH, Gayur (1999), "Makedonya'da Türkçe Radyo ve Televizyon Programları ", Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Şöleni Bildiriler Kitabı, TDK Yayınları, Ankara, ss.309-311.
TODOROV, Nikolai (1973), The Balkan City, Washington University Pres, Washington.
TOKMAK, Elif (2010),
Yugoslavya'nın
Dağılma Sürecinde Kosova Sorunu ve Kosova Basını, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
TSİTSELİKİS, Konstantinos (2006), "Inter Etnic Relations In Republic Of Macedonia The Turkish Community", Hikmet Ilmi Arastirma Dergisi, Sayi 7, Gostivar, ss.9-19.
TURAN, Ömer (2002), "XX. Yüzyılda Türk Toplulukları", Türkler Ansiklopedisi, Cilt 20, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, ss.331-
360.
TURAN, Ömer (1997), "Balkan Türklerinin Dini Meseleleri",
Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Sayı 266, Ankara, ss.1744-1757.
TURAN, Ömer (1996), "Makedonya'da Türk Varlığı Ve
Kültürü", Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 3, Ankara, ss.21-33.
TÜRKMEN, Fikret (1996), Tarihte Balkan Türkleri ve
Makedonya'nın Türkler Tarafından İskânı, Ege Yayınevi, İzmi.
URAL,
Selçu
k (2014), "Makedonya'da 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı-Türk Algısı", Tarih Okulu Dergisi, Sayı XIX, İzmir, ss.797-826.
URAL,
Selçu
k (2013), Balkanların İncisi Ohri, Mostar Yayınları, İstanbul.
ÜLKER, Çiğdem (1998), Makedonya Türk Öyküsünün Kimlik Sorunu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Beşeri Bilimler Sayısı | 425
Selçuk Ural
YALÇINTAŞ, Nevzat (2010), Balkanlarda İslamiyet, 21. Asır Yayınevi, İstanbul.
YANEVSKİ, Darko (2009), Makedonya Cumhuriyetinde
Yaşayan Etnik Topluluklar Dillerinin Kullanılması Alanında Milli Yasa Mevzuatına Dair Rehber, Açık Toplum Makedonya Enstitüsü Vakfı Yayınları, Üsküp.
YÜCELDEN, Şerafettin (1968), "Yugoslavya'dan Sessiz Türk Göçü", Türk Dünyası Dergisi, Sayı 11, İstanbul, ss.12-16.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com