You are here

KÖSEM SULTAN'A AİT BİR MUHALLEFAT KAYDI

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (Original Language): 
Osmanlı tarihinin en güçlü kadınlarından biri olan Kösem Sultan'ın hayatının ilk yıllarıyla ilgili kaynaklarda pek fazla bilgi bulunmadığından dolayı nerede ve ne zaman doğduğu tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte öldüğünde altmış iki yaşında olduğu bilgisinden hareketle, 1589'da bir Rum papazının kızı olarak dünyaya geldiği ve Bosna taraflarından İstanbul'a getirildiği yönündeki rivayet yaygın kabul görmüştür1. Saraya geldikten sonra Mahpeyker adını alan ve güzelliği ile I. Ahmed'in dikkatini çeken Kösem, sultanın hasekisi olmuş, hatta Venedik arşivlerindeki bir belgeye göre padişahla nikâhlanmıştır2. Murad, Süleyman, İbrahim ve Kasım adlarında en az dört şehzade dünyaya getirdiği bilinen Kösem, saraydaki gücünü her geçen gün arttırmış olmasına rağmen eşinin saltanatı süresince devlet işlerine pek müdahil olmamış veya olamamıştır. I. Ahmed'den sonra tahta çıkan I. Mustafa ve II. Osman dönemlerini Eski Saray'da geçirmiş, Mustafa'nın ikinci saltanatının ardından oğlu IV. Murad'ın padişah olması ona nihayet arzuladığı gücü sağlamıştır. Oğlunun yaşının küçük olması yanında tecrübesizliğini de bahane eden Valide Sultan yaklaşık on yıl kadar devlet işleriyle bilfiil meşgul olmuştur. IV. Murad'ın 1632'den sonra idareyi bizzat ele almasıyla geri plana düşmüşse de, 1640'da diğer oğlu İbrahim'in tahta çıkışıyla eski gücüne tekrar kavuşmuştur. Oğlunun sekiz yıllık saltanatı boyunca devlet işlerine birçok kez müdahil olan Kösem Sultan, İbrahim'in dengesiz davranışları artık tahammül edilemez bir noktaya geldiğinde tahttan indirilip yerine torunu IV.
131
143

REFERENCES

References: 

Arşiv Kaynakları
TSMA, D. 2315, v. 3b-4b.
Kaynak Eserler
Abdurrahman Abdi Paşa Vekâyi‘-nâmesi [Osmanlı Tarihi (1648-1682)], haz. Fahri Ç. Derin, İstanbul 2008.
Kara Çelebi-zâde Abdülaziz Efendi, Ravzatü'l-ebrâr Zeyli (Tahlil ve Metin) 1732, (haz. Nevzat Kaya), Ankara 2003.
Naîmâ Mustafa Efendi, Târih-i Naʻîmâ (Ravzatu'l-Hüseyn fî Hülâsati Ahbâri'l-Hâfikayn), III, (haz. Mehmet İpşirli), Ankara 2007.
Ricaut, Paul, Osmanlı İmparatorluğu'nun Hâlihazırının Tarihi (XVII. Yüzyıl), (terc. Halil İnalcık-Nihan Özyıldırım; çeviriyazı Ali Emre Özyıldırım; Giriş Bülent Arı), İstanbul 2012.
Araştırma ve İncelemeler
Afyoncu, Erhan, Muhteşem Valide Kösem Sultan, İstanbul 2015.
13 Târih-i Naʻîmâ, III, s. 1329.
14 Paul Ricaut, Osmanlı İmparatorluğu'nun Hâlihazırının Tarihi (XVII. Yüzyıl), (terc. Halil İnalcık-Nihan Özyıldırım; çeviriyazı Ali Emre Özyıldırım; Giriş Bülent Arı), İstanbul 2012, s. 31.
Kösem Sultan'a Ait Bir Muhallefat Kaydı
135
Ahmet Refik, Kadınlar Saltanatı, Ankara 2005.
Baysun, M. Câvid, “Kösem Sultan”, İslâm Ansiklopedisi, VI, İstanbul 1977, s. 915-923.
İlgürel, Mücteba, “Kösem Sultan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 26, Ankara 2002, s. 273-275.
Kocaaslan, Murat, Kösem Sultan, Hayatı, Vakıfları, Hayır İşleri ve Üsküdar'daki Külliyesi, İstanbul 2014.
Kumrular, Özlem, Kösem Sultan, İktidar, Hırs, Entrika, İstanbul 2015, s. 14-19.
Peirce, Leslie, Harem-i Hümayun, Osmanlı İmparatorluğu'nda Hükümranlık ve Kadınlar, (çev. Ayşe Berktay), İstanbul 2010
Sakaoğlu, Necdet, Bu Mülkün Kadın Sultanları, Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kadınefendiler, Sultanefendiler, İstanbul 2008.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com