You are here

Doğu Vilâyetlerinde Asayiş Sorunu, 1919- 1920

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
After signing Moudros Armistice, Ottoman government faced many problems. The first one was the protection of the State unity. The issue of public security was an important matter leading to Sèvres Treaty. Because the situation was tense for Ottoman government with Armenian and Greek demands supported by the band organizations. However, through making various precautions in order to protect public security, demands of Christian minorities were not permitted. At Paris Peace Conference, held after the Armistice, the minority demands seeking the collapse of Ottoman Government were again declared. In line with both these demands and reorganization of the Army, Ottoman Government assigned the public security of Trabzon, Erzurum and Van to 9th Army/15th Army Corps and public security in Diyarbakır, Bitlis and Elazıg were under the responsibility of 6th Army/13th Army Corps. 15th Army Corps was responsible for preventing Armenian and Pontic Greek threat, and 13th Army corps was to protect the region against English, Nestorian and Kurdish separatists. Seeking collapse of Turkey, English authorities referred to the various acts of the Armistice to raise their objections to the tasks and organizations of Army Corps. While Ministry of Defense and General Staff were trying to compete against English intricacies, Grand Vizier Damat Ferit Pacha’s declaration on 23 July 1919 confused the country. Claiming that there were public security problems in the East, this declaration aimed the defeat of Turkish National Struggle and led the disintegration Ottoman Government by Allied Countries.
Abstract (Original Language): 
Osmanlı Devleti, Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra pek çok sorunla karsı karsıya kalmıstır. Bunların basında devletin bütünlügünün korunması; asayis meselesi geliyordu. Baska bir deyisle asayis meselesi Sevr’e giden yolun en önemli konusu olmustur. Zira Ermeni ve Rum taleplerinin çete faaliyetleriyle desteklendigi bir ortamda devletin eli kolu mütarekeyle baglanmıs durumdaydı. Mütarekeyi takiben Paris Barıs Konferansı’nda Osmanlı devletinin parçalanmasının yolunu açan azınlık talepleri dile getirildi. Osmanlı Hükûmeti gerek bu talep, gerekse orduların yeniden teskilatlandırılması çerçevesinde Trabzon, Erzurum ve Van vilâyetlerinin sorumlulugunu 9.Ordu/15. Kolordu’ya, Diyarbakır, Bitlis ve Elazıg vilâyetlerinin asayisini ise 6. Ordu/13. Kolordu’ya bıraktı. 15. Kolordu Pontus ve Ermeni tehlikesini önlemekle, 13. Kolordu ise Gngiliz, Nasturi ve Kürt ayrılıkçılarına karsı bölgeyi korumakla görevlendirildi. Gngiliz makamları Türkiye’nin parçalanması dogrultusunda mütarekenin çesitli maddelerini bahane ederek kolorduların teskilât ve görevlerine yönelik itirazlar ileri sürdüler. Buna karsın Harbiye Nezâreti ve Genelkurmay Baskanlıgı Gngiliz entrikalarını sonuçsuz bırakmaya çabalarken Sadrazam Damat Ferit Pasa’nın 23 Temmuz 1919 tarihli beyânâtı ülkede saskınlıga yol açtı. Beyânâtta Millî Mücadele’yi ezmek adına Anadolu’nun dogusunda asayissizligin yasandıgı iddia edilerek Gtilâf devletlerinin Osmanlı devletini parçalamasının önü açılmıstır.
41-76

REFERENCES

References: 

AKBULUT, Dursun Ali (1994) Hamid Bey’in Canik Mutasarrıflıgında Karsılastıgı
Sorunlar, 19 Mayıs ve Milli Mücadele’de Samsun Sempozyumu, Samsun, 1-8.
AKSGN, Sina (1992) Gstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, Cilt I, Cem Yayınevi,
Gstanbul.
AKYÜZ, Yahya (1988) Türk Kurtulus Savası ve Fransız Kamuoyu, Türk Tarih Kurumu
Yayınları, Ankara.
Atatürk ile lgili Arsiv Belgeleri (1982) Basbakanlık Osmanlı Arsivi Daire Baskanlıgı
Yayınları, Ankara.
80. Yıl Atatürk’ün Samsun’a Çıkısı ve Kurtulus Savası’nın Baslatılmasına Dair Belgeler (1999)
Genelkurmay ATASE Yayınları, Ankara.
Albayrak, 21 Agustos 1335/1919, d 21; 28 Agustos 1335/1919, d 23.
ATATÜRK, Mustafa Kemal (1983) Nutuk, Cilt I, Gstanbul.
AYISIGI, Metin (1997) Maresal Ahmet zzet Pasa (Askeri ve Siyasi Hayatı), Türk Tarih
Kurumu Yayınları, Ankara.
Basbakanlık Osmanlı Arsivi [BOA, Gstanbul]
Bâb-ı Âli Evrak Odası Katalogu [BEO] 345705; 343078.
Dâhiliye Nezâreti Emniyet-i Umumiye Asayis Katalogu [DH.EUM.AYS] 16/5; 9/11.
Dâhiliye Nezâreti dare-i Umumiye Katalogu [DH..UM] 19-10/1-23; E-51/74; E-50/31;
20-18/12-86; 11-4/6-92.
Dâhiliye Nezâreti Kalem-i Mahsusa Katalogu [DH.KMS] 49-2/42; 50-1/79; 50-1/83;
51-2/19; 52-2/83; 53-1-39; 53-1/56; 53-2/86; 54-2/74; 54-3/43; 54-3/33; 55-
2/7; 53-1/66; 53-2/16; 50-3/25.
Dâhiliye Nezâreti Sifre Kalemi Katalogu [DH-SFR] 91/150; 100/142.
ÇAGLAYAN, Kaya Tuncer (1997) British Policy Towards Transcaucasia 1917-1921,
Ph.Diss., Edinburg.
Selçuk URAL, Dogu Vilâyetlerinde Asayis Sorunu, 1919-1920
75
ÇAPA, Mesut (1993) Pontus Meselesi Trabzon’da ve Giresun’da Millî Mücadele, Türk
Kültürünü Arastırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
ÇAPA, Mesut, USTA, Veysel (1995) Milli Mücadelede Trabzon Vilayetiyle Yazısmalar,
Trabzon Valiligi Yayınları, Trabzon.
DAYI, Esin (1997) Elviye-i Selâse’de Milli Teskilatlanma, Kültür Egitim Vakfı Yayınları,
Erzurum.
Genelkurmay Baskanlıgı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Dairesi Baskanlıgı Arsiv Müdürlügü
Arsivi [ATASE, Ankara], stiklâl Harbi Katalogu [ATASE GHS]
K[atalog].1/G[ömlek]17/B[elge] 17-1; K.5/G.175/B.175-1; K.9/G.59/B.59-4;
K.9/G.59/B.59-7,8; K.10/G.145/B.145-1, 2; K.10/G.14/B.14-1;
K.17/G.31/B.31-1; K.21/G.58/B.58-1, 2, 5; K.26/G.117/B.117-1, 2, 3, 4, 5;
K.27/G.6/B.6-1; K.27/G.9/B.9-1, 2, 3, 4, 5, 6; K.28/G.81/B.81-1;
K.32/G.43/B.43-1, 2, 3; K.32/G.67/B.67-1; K.37/G.77/B.77-1, 2, 3;
K.40/G.66/B.66-1; K.45/G.22/B.22-1, 2; K.47/G.18/B.118-1, 2, 3;
K.55/G.61/B.61-3;K.77/G.1777/B.1777-1; K.80/G.33/B.33-2;
K.98/G.30/B.30-1, 2, 3; K.98/G.49/B.49-1;
K.100/G.19/B.19;K.100/G.19/B.19-1; K.175/G.114/B.114-1, 2;
K.185/G.114/B.114-1; K.185/G.246/B.246-1; K.191/G.83/B.83-2;
K.195/G.240/B.240-1; K.196/G.157/B.157-1; K.201/G.133/B.133-1, 2;
K.201/G.137/B.137-1; K.201/G.146/B.146-1, 2; K.201/G.238/B.238-1;
K.203/G.7/B.7-1; K.203/G.55/B.55-1; K.204/G.125/B.125-1;
K.345/G.182/B.182-1, 2; K.394/G.221/B.221-1; K.449/G.65/B.65-1.
GÖKBGLGGN, Tayyib (1959) Milli Mücadele Baslarken, Cilt I, Ankara.
Hadisat (1334/1918) 28 Tesrin-i Sani/28 Kasım, d 40.
Hamit Bey, Defter-i Hatırat.
Harp Tarihi Vesikaları Dergisi [HTVD] (1952) Sayı 1, Eylül, Belge d 1; (1953) Sayı 3,
Mart, Belge d 58; Sayı 4, Haziran, Belge d 62; Belge d 64; Belge d 67; Belge d
77; Belge d 84; Sayı 5, Eylül, Belge d 88-89; (1954) Sayı 9, Eylül, Belge d 207,
Belge d 208; Sayı 10, Aralık, Belge d 237; Belge d 238- 239; (1955) Sayı 11, Mart
1955, Belge d 257; Belge d 258; Belge d 260; (1964) Sayı 47, Mart, Belge d
1092.
HASANLI, Cemil (1998) Azerbaycan Cumhuriyeti: Türkiye Yardımından Rusya sgaline Kadar
(1918-1920), Çev. Aslan ERTURUN, Azerbaycan Kültür Dernegi Yayınları No.48,
Ankara.
HOVANNISIAN, Richard (1982) The Republic of Armenia, University of California
Press, London.
JAESCHKE, Gotthard (1986) Kurtulus Savası ile lgili ngiliz Belgeleri, Türk Tarih Kurumu
Yayınları, Ankara.
KARABEKGR, Kazım (1993) stiklâl Harbimiz I, Gstanbul.
KARAL, Enver Ziya (1996) Osmanlı Tarihi IX, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Mustafa Kemal’in Samsun’dan Gönderdigi Gki Mühim Rapor (1968) Belgelerle Türk Tarihi
Dergisi, Sayı 13 (Ekim), 5-7.
ORBAY, Rauf (1993) Cehennem Degirmeni I, Emre Yayınları, Gstanbul.
Osmanlı Belgelerinde Ermeniler (1915-1920) (1994) T.C. Basbakanlık Devlet Arsivleri Genel
Müdürlügü Osmanlı Arsivi Daire Baskanlıgı Yayın Nu. 14, Basbakanlık Basımevi,
Ankara.
Cumhuriyet Tarihi Arastırmaları Dergisi Yıl 5 Sayı 9 (Bahar 2009)
76
ÖZDEMGR, Mehmet (1992) Refet Bele, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Türk Gnkılâp
Tarihi Enstitüsü, Ankara.
Rauf Orbay’ın Hatıraları (1962) Yakın Tarihimiz, Cilt I, Gstanbul.
Rauf Orbay’ın Hatıraları (1962) Yakın Tarihimiz, Cilt II, Gstanbul.
SGREL, Münir (1967) 19 Mayıs ve Atatürk, Belgelerle Türk Tarih Dergisi Sayı 2 (Kasım), 3-
14.
TERNON, Yves (1993) Ermeni Tabusu, Çev. Emirhan OGUZ, Belge Yayınları,
Gstanbul.
Türk stiklal Harbi I (1999) Genelkurmay Baskanlıgı Yayını, Ankara.
TÜRKGELDG, Ali (1948) Moudros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi, Türk Devrim Tarihi
Enstitüsü Yayınları, Ankara.
ÜLKÜTASIR, M. Sakir (1966) Atatürk Samsun ve Havza’da, Türk Kültürü, Sayı V/49
(Kasım), 30-45.
YERASGMOS, Stefanos (2000) Milliyetler ve Sınırlar, Çev. Sirin TEKELG, Gletisim
Yayınları, Gstanbul.
YILMAZ, Fahamettin (1994) Anadolu Tahkik Heyetleri, Doktora Tezi, Atatürk
Üniversitesi, Erzurum.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com