You are here

İSPANYA'DA ARAP HÂKİMİYETİNİN İZLERİ

Traces of Arab Influence in Spain

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In this article, a famous orientalist Mr. E. Rosenthal is talking about historical heritage that belongs to the Andalus Umayyads which ruled in Spain between 756- 1031. Even though article's headline is entitled like ". Arab .", in this article, Mr. Rosenthal , like many orientalists, takes every Islamic heritage, because of the its origin, to back to the Arabs. However, we are in agreement with Mr. Rosenthal in this article's headline because of this presumption: First of all, first Muslim community who went away from homeland because of the worry about the successor of Abbasid Dynasty could damage them, arrived to the peninsula, got an idea to establish a state and after so many difficulties achieved this aim, was Arabs who were remained from Umayyads. Likewise, this state was called "... Umayyad ..." to imply its founders. Because of this, the author might think this headline for the article. The author mentions about heritages which belongs to the people who lived in this state and became superior to others. Furthermore, he talks about the heritages that remained or was known through some documents in his time. In addition this, Rosenthal does not neglect to give an information about the Spanish cities and towns that is seen impact of Islamic culture on them. By the way, he mentions about the historical events, especially wars, and Muslims' socio-economic and cultural conditions. İspanya'ya yaptığım ziyaretler sıklaşıncaya ve buranın meşhur olmayan kasabalarını görme fırsatı elde edinceye kadar Arap hâkimiyetinden kalma eserlerin, bu harika ülkenin yalnızca güneyinde bulunabileceğine inandım. Bununla beraber ben, Kuzey Endülüs'ün uzak kesimlerinde de, bir zaman(lar)ın Arap sultanları3na ait pek çok parmak izine rastladım. Bu makalede benim bütün çabam; Arap kalıntılarının, sadece İspanya'nın daha iyi tanınan şehirlerinde değil, diğerlerine nisbeten adı daha az anılan kentlerinde de bulunduğunu göstermek ve bu mirasa dikkat çekmekti. Sözünü ettiğim yerleşim yerlerini, (kendi) gezi programıma göre anlattım. Zira buraların sınırları içinde kalan anıtların kronolojileri, (birbirleriyle) eş¬zamanlı olduğundan; bunlardan, tarih sıralamasına göre bahsetmek imkânsızdı. Moor nitelemesi, her ne kadar (o vakitler) İspanya'ya yerleşen Kuzey Afrikalı Berberîler'e verilen bir sıfat ise de; esasında İspanya'daki tüm Muhammedîler'e atıfta bulunulduğunda bu tabiri kullanmak, alışkanlık haline gelen bir âdettir. Bundan dolayı ben de "Moor" terimini, işte bu yaygın anlamıyla kullanmayı tercih ettim.4 İspanya'ya, Portekiz'in Badajoz'a yakın bir yerinden girdim. Burası, 711'den itibaren müslümanlarla hristiyanlar arasında sık sık meydana gelen mücadelelere sahne olan bir bölge idi. Bu, -kaderi belirleyen- önemli bir yıldır.
Abstract (Original Language): 
Ünlü müsteşrik E. Rosenthal'in kaleme aldığı bu makalede, 138/756¬422/1031 yılları arasında (ki, iki buçuk asrı aşkın bir zaman diliminde) İspanya'da hüküm süren Endülüs Emevî Devleti'ne ait tarihî mirastan bahsedilmektedir. Yazının başlığı her ne kadar "... Arap ..." şeklinde atılmış olsa da, batılı oryantalistlerin büyük çoğunluğunda var olan; 'İslâmî' nitelikli her şeyi -orijininden dolayı- Araplara mal etme zihniyeti, burada da kendini göstermektedir. Ancak Rosenthal'in, bu çalışmasını adlandırırken haklı bir gerekçesinin olabileceği ön-kabûlünü taşıyoruz ki, o da şudur: Öncelikle; halefleri olan Abbasî Hanedanı'nın kendilerine zararı dokunacağı endişesiyle anayurtlarından kaçan, -deyim yerindeyse- soluğu İber Yarımadası'nda alan, orada bir devlet kurma fikrini ortaya atan ve bunu, uzun ve zahmetli mücadelelerden sonra gerçekleştiren -bir avuç mesabesindeki- ilk müslüman topluluk, asıl Ümeyye Sülâlesi'nin bakiyesi olan Araplardı. Nitekim bu devlet, banilerine izafeten tarihte "... Emevî ..." diye anılmaktadır. Bu yüzdendir ki, yazarımız makalesine bu ismi uygun bulmuş olabilir. Zira gerçekte burada; adı geçen devlet döneminde, çeşitli vesilelerle Endülüs'e göç eden ve zamanla hâkim kitle konumuna yükselen tüm müslümanlar tarafından tesis edilen ve de yazarın yaşadığı devirde -aslî hüviyetiyle olsun olmasın- her nasılsa ayakta kalmayı başarabilen veya birtakım vesikalar sayesinde yerleri saptanabilen eserler söz konusu edilmiştir. Ayrıca; yine İslâm nüfûzunun etkilerini hâlâ üzerlerinden atamamış olan İspanyol şehir ve kasabalarının, kendi sağlığındaki vaziyetlerini anlatan Rosenthal, bu arada tarihsel olaylar (özellikle savaşlar) ve müslümanların sosyal-ekonomik-kültürel durumları hakkında bilgi vermeyi de ihmal etmiyor.
FULL TEXT (PDF): 
251
271