You are here

İBNU'L-CEVZÎ'NİN HADİSÇİLİĞİNE GENEL BİR BAKIŞ

A General View on Ibn al-Cawzi's Transmitting Prophetic Traditions

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Scholars of hadith exhibited great effort to distinguish the fabricated hadiths (al-mawdu') from the authentic ones and even they collected these in their exclusive manuscripts. One of the leading of these works belongs to prolific Muslim author Ibn-al Jawzi with the title of al Mawduat (fabricated haditsh). This work has been among the main sources for the succeeding authors in this area. However, Ibn-al Jawzi has been criticized by some scholars for the reason that he is said to be too rush to include even some authentic hadiths into his work. Another noticeable work by ibn-al jawzi on the same topic is titled al 'ilal. The fact that Ibn-al Jawzi did not show the same approach he showed in these two studies, in his other works, and that he employed the hadiths that he treated as fabricated in these two work, in his subsequent studies have been regarded as an objectionable dilemma. In this study, the views of the prominent author, Ibn-al Jawzi on hadith will be discussed in overall on the aspects mentioned above. Mevzu hadisler üzerin e yapılan ilk çalışmalar, bizim tespit edebildiğimiz kadarıyla, Ebû Saîd Muhammed b. Ali el-Esbehânî el-Hanbelî'nin (414/1023) Mevdûât'ı, Ebu'l-Fadl Muhammed b. Tâhir el-Makdisî'nin (507/1113) Kitâbu Ma'rifeti't-Tezkira fi'l-Ehâdîsi'l-Mevdûa'sı ile Ebû Abdillah Huseyn b. İbrahim el-Cevrekânî'nin (543/1148) el-Ebâtîl ve'l-Menâkîr veS-Sıhâh ve'l-Meşâhîr"idir. Bunları, sonraki iki müellifle aynı dönemi paylaşmış olan Ebu'l-Ferec Abdurrahman b. el-Cevzî'nin (597/1201) Kitâbu'l-Mevdûât mine'l-Ehâdîsi'l-Merfûâfı takip etmektedir. Kendisinden nakle göre, bir kısmı on cilt, bir kısmı da fasikül olmak üzere üçyüzden fazla eseri bulunan2, sadece hadis alanındaki eserleri otuzyediye varan3 İbnu'l-Cevzî'nin bu eseri kendisinden sonra yazılan kitaplara kaynaklık etmiştir. Onlarca mevzûât kitabına rağmen bugün için de ilk başvuru kaynağıdır. Mevzu hadislerle ilgili en geniş eser olması, tertibinin güzelliği nedeniyle aranan hadisin rahatça bulunabilmesi ve hâlâ aşılamamış olması, ona bu özelliği sağlayan başlıca nedenlerdir. Mevdûât bu vasıfları yanında, en yoğun eleştirilere maruz kalan ve öyle olmadıkları halde pekçok hadisi mevzu diye zikretmekle suçlanan bir çalışmadır. Bu çalışmada İbnu'l-Cevzî'nin Mevdûât'ını ele alarak, eseri metin tenkidi açısından tanıtacağız. Ardından İlel'i ele alacağız. Daha sonra İbnu'l-Cevzî'nin öncelikli olarak Mevdûât olmak üzere, bu iki eserdeki yaklaşımını diğer eserlerinde devam ettirip etirmediğini tedkik edeceğiz. İbnu'l-Cevzî'nin iki farklı tutum sergileyip sergilemediğini göreceğiz.
Abstract (Original Language): 
Hadis bilginleri mevzu hadisleri tanıtmak için oldukça emek sarf etmişler ve bu amaçla müstakil eserler yazmışlardır. Bu çalışmalar içinde en göze çarpanı onlarca eser yazmış olan İbnu'l-Cevzî'nin Mevdûât'ıdır. Bu eser gördüğü ilgi nedeniyle kendisinden sonra yazılan kitaplara kaynaklık ettiği gibi, müellifinin oldukça aceleci davranarak mevzu olmayan hadisleri de eserine aldığı iddiasıyla da son derece eleştirilmiş ve bu amaçla özel kitaplar yazılmıştır. İbnu'l-Cevzî'nin dikkatleri çeken ikinci eseri de aynı paraleldeki İlel adlı çalışmasıdır. Ancak İbnu'l-Cevzî sadece bu iki eseriyle dikkatleri çekmemiştir. Bu çalışmalarında sergilemiş olduğu yaklaşımın diğer eserlerinde görülmeyişi, hatta bu iki eserinde zikrettiği rivayetleri diğer eserlerinde kullanması bir ikilem olarak değerlendirilmiştir. Bu makalede haklı olarak çok büyük bir şöhret yakalamış olan İbnu'l-Cevzî'nin hadisçiliği zikredilen açılardan genel hatlarıyla ele alınmaktadır.
FULL TEXT (PDF): 
73
125