You are here

Home » Content

Eski Oğuz Türkçesinden Günümüz Türkiye Türkçesine Eşgösterenlilik

Old Oghuz Turkish Turkey Turkish Up Today Homonymy

Journal Name:

  • Dil Araştırmaları

Publication Year:

  • 2013

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
One of the most topics of semantics is homonymy. When its looked to Turkish Literature words by general view, it seems like, the homonymie [~ homophone ~ omofon (< homos Old Greek ‘similar’ + phone ‘voice’)] and homograph [~ homograph ~ omograf (< homos Old Greek ‘similar’ + garpho ‘post’)] confused the researchers. For this reason, to end this complexity between these terms, the term which covers three of them, homograph is used. In this article, “What is the level of homograph, what are the main features which seperate the homograph and polysemy from each other?” were answered through the meanings which the sources gained which were scanned the sources existed from Old Oghuz Turkish untill Turkey (Present) Turkish.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Anlam biliminin en zor konularından biri de eşgösterenlilik’tir. Türk dilinin kelimelerine genel yapı itibarıyla bakıldığında araştırmacılar tarafından eşadlılık, eşseslilik [~homophone ~ omofon (<Eski Grekçe homos ‘benzer’ +phone ‘ses’)] ve eşyazımlılık [~homograph ~ omograf (<Eski Grekçe homos ‘benzer’ + garpho ‘yazı’)] başlığı altında verilen örneklerin birbirine karıştırıldığı görülür. Bu sebepten bu terimler arasındaki karmaşaya son verecek ve her üç terimi de üst kategoride kapsayacak ‘eşgösterenlilik’ terimi kullanılmalıdır. Bu makalede, “Eşgösterenliliğin ölçütü nedir? Eşgösterenli bir kelimenin oluşum aşamaları ve çokanlamlılık ile eşgösterenliliği birbirinden ayıran unsurlar nelerdir?” gibi sorular cevaplandırıldıktan sonra eski Oğuz Türkçesinden günümüz Türkiye Türkçesine kadar taranılan kaynaklarda tespit edilen eşgösterenlilik örnekleri ve kazandıkları anlam yüklerine yer verilmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon 6.pdf
  • 12
117-138
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ACAR, Ö. (2010), “Çokanlamlılık- Eşadlılık İkileminde İştirâk-i Lâfzî”, Ankara Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi Dergisi, 51: 2, Ankara, s. 1191-1206.
ADAMOVIC, Milan (2009), Floransalı Filippo Agenti’nin Notlarına Göre (1533), (çev. Aziz
MERHAN), TDK Yayınları, Ankara.
AHANOV, Kaken (2002), Til Biliminin Negizderi, Joqarı oquv ornındarının qavımdastıqı,
“Kitap” baspa üyi, Almatı.
AKSAN, D. (2006), Anlambilim, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin
Yayınları Ankara.
ARGUNŞAH, Mustafa (1999), Muhammed b. Mahmûd-ı Şirvânî, Tuhfe-i Murâdî (İnceleme-
Metin-Dizin), TDK Yayınları, Ankara.
ATALAY, B. (1999), Kâşgarlı Mahmut Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi (I-II-III-IV), TDK
Yayınları, Ankara.
ATMACA, E. ve Adzhumerova R. (2010), “‘Kapı ve Eşik’ Kelimeleri Üzerine” SAÜ Fen
Edebiyat Dergisi (II), Sakarya, s. 23-45.
ATMACA, E. (2011), Eski Oğuz Türkçesinden Türkiye Türkçesine Söz Varlığındaki
Değişmeler ve Anlam Olayları, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
ATMACA, E. (2012), “Eski Oğuz Türkçesinden Günümüz Türkiye Türkçesine Kadar
Özelleşme Yoluyla Anlam Daralmasına Uğrayan Kelimeler” Turkish Studies -
International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or
Turkic Volume 7/2 Spring, Ankara/Turkey, p. 129–143.
ATMACA, E. (2012), “Kazak Türkçesinin Söz Varlığındaki Rusça Alıntılar ve Ses
Değişmeleri”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer 2012, Ankara/
Turkey, p. 275–298.
BALAKAYEV, M. ve Janpayisov, E. ve Tomanov, M. ve Manasbaev, B. (2005), Kazak Tilinin
Stilistikası, Almatı.
BİLGİN, Azmi (1996), Nazmü’l- Hilâfiyyat Tercümesi, TDK Yayınları, Ankara.
BLOOMFİELD, L. (1933), Language, Unwin University books, NewYork.
CANPOLAT, Mustafa (1965), Behcetü’l- Hada’ik Fi Mev İzeti’l Hala’ik Doktora
Çalışması Giriş-Yazı Özellikleri- Ses Özellikleri –Söz yazılışı- Söz Bölümleri-
,Ankara.
CLAUSON, S. G. (1972), An Etymological Dictionary of Pre- Thirteenth- Century Turkish,
Oxford Üniversity Press, London.
DEVELLİOĞLU, F. (2007), Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara.
136
Emine Atmaca
DİLÇİN, Cem (1991), Süheyl ü Nev- Bahâr (inceleme- metin-sözlük), TDK Yayınları, Ankara.
DOERFER, Gerhard (1963), Turkische und Mongolische Elemente im Neupersischen, I
Mongolische Elemente.
DOERFER, Gerhard (1965), II Turkische Elemente, alif bis tâ.
DOERFER, Gerhard (1967), III ditto jim bis kâf, Wiesbaden.
DOĞAN, Şaban (2009), Terceme-i Akrabâdîn Sabuncuoğlu Şerefeddin (Giriş- İnceleme-
Metin- Dizinler), Sakarya Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış
Doktora tezi, Sakarya.
ELBİR, Zekiye Gül (2000), Sâlih bin Nasrullâh (İbn Sellum el- Halebî) Gâyetü’l-Beyân
fî Tedbîri Bedeni’l-İnsân (Giriş- İnceleme- Metin- Dizin), Fırat Üniverstesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora tezi, Elazığ.
ERCİLASUN, A. Bican (2011), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ
Yayınları, Ankara.
EREN, Hasan (1999), Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Bizim Büro Basım Evi, Kızılay/
Ankara.
ERGİN, Muharrem (2009), Dede Korkut Kitabı II, TDK Yayınları, Ankara.
ERGÜZEL, M. Mehdi (2006), Bâz-Nâme-i İndî (Kitabü Bâz-Nâme-i Īcâd-ı Mücerreb)
(İnceleme- Karşılaştırmalı Metin- Dizin).
ERGÜZEL, M. Mehdi (2009), İbn-i Nasuh Paşa Pârs-nâme, TDK Yayınları, Ankara.
FASMER, M. (I. Cilt 1964, II. Cilt 1986, III. Cilt 1987, IV. Cilt 1987), Etimologiçeskiy Slovar
Ruskogo Yazıka, Progress, Moskova.
GÖKYAY, Orhan Şaik (2007), Keykâvus Kabusnâme, Kabalcı yayınevi: 295, Şark Klâsikleri
Dizisi: 8 Mayıs, İstanbul.
GÜLENSOY, T. (2011), Köken Bilgisi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara.
GÜLTEK, V. (20049, Bilim ve Sanat Rusça-Türkçe Sözlük, Ertem matbaası, Ankara.
GUİRAUD, P. (1984), Anlambilim, Kuzey Yayınları, Ankara.
HASENOV, A. (2003), Til Bilimi, “Sanat‟ baspası, Almatı.
KARAAĞAÇ, G. (1994), “Eş Yazılılık, Eş Seslilik, Çok Anlamlılık”, E.Ü. Edeb. Fak. Türk
Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi VIII, İzmir, s. 55-88.
KARAAĞAÇ, G. (2008), Türkçe Verintiler Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara.
KARAHAN, Leylâ (1994), Erzurumlu Darir Kıssa-i Yusuf Yûsuf-u Züleyhâ (İnceleme- Metin- Dizin),
TDK Yayınları, Ankara..
KOÇ, K. ve Bayniyazov, A. ve Başkapan V. (2003), Kazakça Türkçesi Türkiye Türkçesi
Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara.
KORKMAZ, Zeynep (1973), Sadru’d-dÌn Şeyhoğlu Marzubān-nāme Tercümesi
(İnceleme-Metin- Sözlük- Tıpkıbasım), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih
Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara.
KÖKTEKİN, Kâzım (2007), Yûsuf’ı Meddâh Varka ve Gülşah, TDK Yayınları, Ankara.
KÜLTÜRAL, Zuhal (1999), Latif Beyreli, Şerîfî Şehnâme Çevirisi, TDK Yayınları, Ankara.
LAKOFF, G. (1987), Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the
Human Mind, University of Chicago Press, Chicago.
LAKOFF, G. Johnson, M. (1980), Metaphors We Live by. Chicago University Press, Chicago
and London.
LEHMANN, W. P. (1992), Historical linguistics: An Introduction, Third edition published by
137
Eski Oğuz Türkçesinden Günümüz Türkiye Türkçesine Eşgösterenlilik
Routledge 11 New Fetter Lane, London.
LYONS, J. (1977), Semantics, Cambridge Universitiy Press, Cambridge.
MURAD, Sibel (2009), Dervîş Siyâhî, Lârendevî Lügat-ı Müşkilât-ı Eczâ, Sosyal Bilimler
Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Sakarya.
NACİ, M. (2009), Lügat-i Nâcî, TDK Yayınları, Ankara.
ÖNLER, Zafer (1999), Celalüddin Hızır (Hacı Paşa) Müntahab-ı Şifa, Simurg Yayınları,
İstanbul.
ÖZKAN, Mustafa (2000), Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, Filiz
Kitabevi, İstanbul.
ÖZTEKTEN, Ö. (2007), “Tatar Türkçesi İle Türkiye Türkçesi Arasındaki Eş Seslilik İlişkisine
Bir Kaç Örnek” Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 3. s., Bahar 1997, Ankara, s.
197.
RADLOFF, W. (I (1893), II (1899), III (195), IV. (1911)), Versuch eines Wörterbuches der
Türk- Dialekte, S. Petersburg.
RÄSÄNEN, M. (1969), Versuh Eines Etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen,
Helsinki.
SAMİ Şemsettin (1985), Temel Türkçe Sözlük (Sadeleştirilmiş ve Genişletilmiş) Topkapı,
İstanbul.
SAUSSURE, F. d. (1965), Cours de linguistique générale, Payot, Paris.
SEVORTYAN, E. V. (Nauka I (1974), II (1978) III (1980) IV (1989) V (1997) VI (2000),
Etimologiçeskiy Slovar Tyurkskih Yazıkov (Obşetyurkskiye i mejtyurkskiye osnovı na
glasnıye), Moskova.
STEİNGASS, F. (2005), Persian - English Dictionary, İstanbul.
ŞAHİN, Hatice (1993), Hatipoğlu Ferah-Name Dil Özellikleri-Metin-Sözlük, İnönü
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya.
ŞANSKİY, N. M. (2007), Leksikologiya Savremennego Russkogo Yazıka, Moskova.
ŞEKA, Y. V. (2011), “Türkiye Türkçesinde Çokanlamlılık ve Eşgösterenlilik” (çev. Reshide
Adzhumerova- Emine Atmaca), Dil Araştırmaları, say: 9 Güz, Ankara, ss. 165–172.
Tarama Sözlükleri (1996.), TDK Yayınları, Ankara.
TATÇI, Mustafa (1990), Yunus Emre Divanı (Tenkitli Metin) Yunus Emre Külliyatı II, Kültür
Bakanlığı Yayınları, Ankara.
TATÇI, Mustafa (1991), Yunus Emre Divanı III Risâletü’n-Nushiyye, Kültür Bakanlığı
Yayınları, Ankara.
TEPELİ, Yusuf (2006), “Ölçünlü Türkiye Türkçesinde Eş Biçimli Biçim Birimlerinden/
Yapılardan “Ar” (Ar/Er) (‘Ar’ (ar/er) Morphems From Isomorphims (Homonmyms)
in Standard Turkish)”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon,
s. 19-40.
TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1994), Eski Türkiye Türkçesi, Gramer-Metin-Sözlük, Enderun
Kitabevi, İstanbul.
TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1980), Şeyhî ve Hüsrev ü Şîrin’i (İnceleme- Metin), Edebiyat
Fakültesi Yayınları, İstanbul.
TOKATLI, S. (2004), “Türkiye Türkçesi İle Azerbaycan Türkçesindeki Eş Sesli Kelimeler
Üzerine” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 16 Yıl: /1,
Kayseri, s. 141-156.
138
Emine Atmaca
TOPALOĞLU, Ahmet (1978), Muhammed Bin Hamza, XV, Yüzyıl Başlarında Yapılmış Satır
Arası Kur’an Tercümesi, 2. cilt (Sözlük), KB Yayınları, İstanbul.
TURAN, Zikri (1992), Hacı Paşa (Celâleddin Hızır) Teshîl (Dil Özellikleri-Metin- Söz Dizini)
(I-II cilt), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi,
Malatya.
TÜRK, Vahit (2009), Hatipoğlu Bahrü’l- Hakâyık, TDK Yayınları, Ankara.
Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü (A-Z) (1993), (12 cilt), Ankara Üniversitesi
Yayınları, Ankara.
Türkçe Sözlük (2005), TDK Yayınları, Ankara.
UÇAR, A. (2009), Türkçe Eylemlerde Çokanlamlılık: Uygunluk Kuramı Çerçevesinde Bir
Çözümleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora
Tezi, Ankara.
ÜÇOK, N. (1947), Genel Dilbilim (Lengüistik), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya
Fakültesi Yayınları, Ankara.
VARDAR, B. (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, ABC Kitabevi, İstanbul.
VULLERS, I. A. (1855), Lexıcon Persıco-Latınum Etymologıcum, Bonnae ad Rhenum
Impensis Adophi Marci Cilt I.
YAVUZ, Kemal (1991), Şeyhoğlu Kenzü’l- Küberâ ve Mehekkü’l- Ulemâ (İnceleme-Metinİndeks),
AKM Yayınları, Ankara.
YAYLAGÜL, Ö. (2004), Türk Dilinde Çok Anlamlılık ve Nedenleri, V. Uluslararası Türk Dili
Kurultayı Bildirileri I-II, Türk Dil Kurumu, Ankara.
YILMAZ, Kaan (2006), Burġazî Fütüvvetnâme (Dil İncelemesi- Metin- Sözlük), Sakarya
Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Sakarya.
YELTEN, Muhammed (1998), Şirvanlı Mahmut Tarih-i İbn-i Kesir Tercümesi (Girişİnceleme-
Metin-Sözlük), TDK Yayınları, Ankara.
YÜKSEL , Sedit (1965), Mehmed Işk-Nâme (İnceleme- Metin), Ankara Üniversitesi Basımevi

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com