You are here

Türkiye Türkçesinde Çokanlamlılık ve Eşgösterenlilik

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (Original Language): 
üzerinde durulmuştur. Ayrıca bu çalışmada eşgösterenliliğin çokanlamlılıktan ayrılma nedenleri de ele alınmıştır. Bilindiği üzere “çokanlamlı bir kelimenin farklı leksik anlamları ile eşgösterenli kelimeler arasında kesin bir sınır belirlemek” (Şanskiy, 2007:52) zordur. Gerçekte böyle kesin bir sınırın olmaması yüzünden sözlüklerde kelimelerin dizilişinde yanlışlıklar yapılır. Mesela; A. N. Baskokov, Türkçe-Rusça Sözlüğü’nde (Baskokov, 1977) mal kelimesini, mal I ‘büyük baş hayvan’ mal II ‘1. Mülk 2. Varlık, servet 3. (satılık) ürün’ olarak eşgösterenli vermiştir. Türk Dil Kurumunun 1998 yılında yayınladığı Türkçe Sözlükte ise çokanlamlı olarak kaydedilen mal kelimesi vardır ve anlamları da şöyledir: ‘1. Mülkiyet 2. Hayvan 3. Satılık mülk’ vb. A. N. Baskokov, Türkçe- Rusça Sözlüğü’nde ocak kelimesini, ocakI ‘1. Ateş ocağı 2. Aile’, ocakII ‘ocak ayı’ olarak eşgösterenli vermiştir. Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlüğü’nde ise sadece bir tane ocak kelimesi vardır ve anlamları da şöyledir: ‘1. Ateş yakmaya yarayan yer 2. Şömine...............11. Yılın birinci ayı’. A. N. Baskokov, Türkçe- Rusça Sözlüğü’nde nefes kelimesini, nefes I ’ 1. Solunum 2. A n ’ vb. nefes II ’Bektaşi tarikatının ilahileri’olarak eşgösterenli vermiştir. Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlüğü’nde ise sadece bir tane nefes kelimesi vardır ve anlamları da şöyledir: ‘1. Soluk........ 5. Bektaşilerin görüş ve düşüncelerini belirtmek için yazılmış şiir ’. A. N. Baskokov’un Türkçe-Rusça Sözlüğü’nde bir tane kalkan kelimesi vardır ve anlamları da ‘1. Silah, kalkan 2. Askeri bir terim 3. Biyolojide bir balık terimi, Karadeniz’deki balık türlerinden biri ‘dir. Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlüğü’nde ise kalkan kelimesi kalkan I ‘korunmalık’ ve kalkan II ‘büyük yassı balık’ olarak eşgösterenli verilmiştir. A. N. Baskokov, Türkçe
165-172

REFERENCES

References: 

1. Ahmanova O. S. Oçerki po Obşçey i Russkiy Leksilologii (Genel ve Rus Leksikolojisi
Üzerine Yazılar)-M., 2004
2. Baskokov A. N. Golubeva N.P., Kyamileva A.A., Lyunimov K. M., Salimzyanova
F. A., Yusipova R.R. Turetsko- Russkiy Slovar (Türkçe-Rusça Sözlük). M., 1977
3. Lingvistiçeskiy Entsklodiçeskiy Slovari (Lengüistik Ansiklopedik Sözlük)
4. Paul’ G. Prinitsipı îstorii Yazıka. M., 1960
5. Tenişev. Ye. R. (Otv. Red.) Sravnitel’no-îstoriçeskaya Grammatika Tyurskix Yazıkov.
Leksikologiya. (Türk Dillerinin Tarihî - Karşılaştırmalı Grameri Leksikoloji)
M., 2001
6. Şanskiy N. M., Leksikologiya Savremennogo Russkogo Yazıka (Çağdaş Rus
Dilbiliminin Leksikolojisi)
7. Şeka Yu. V. Turetskogo- Russkiy Slovar’ (Türkçe Rusça Sözlük) îzd-vo «Tsitadel»
4-e izd.-M. 2002 T.R.S. yayınevi
8. Şeka Yu. V. Pratiçeskaya Grammatika Turetskogo Yazıka (Türkçenin Pratik Grameri).
M., 2007
9. Şeka Yu. V. Vremennaya Toçka Nastoyaşçego i Prostranstvo Struktur. Vremya:
Fiziçeskoye, Psihologiçeskoye, mnifiçeskoye. Sb. Trudov VI Mejdunapodnoy
Konferentsii. (Şimdi’nin Zaman Noktası ve Yapıların Alanı. Dilbiliminde Yapısalcılık
Temellerinin Eleştirisine Dair. // Alan ve Zaman: fizikî, psikolojik, mitolojik), VI.
Uluslar arası konferans bildiri kitabı) M., 2007
10. Şeka Yu. V. Emiçeskiye Edinitsi Yazıka i Svut’ Formal’nosemantiçeskoy Svayazii v
znake // Lomonosovskiye çtenya. Vostokovedeniye. (Dilin Emik Birimleri ve îşarette
Formal-Semantik Bağlamının Anlamı// Lomonosov Okumaları. Şarkşinaslık) M.,
2008
11. Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. 9. Baskı. Ankara 1998.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com