You are here

BATI ANADOLU’DA METAMORFİKLER İÇİNDEKİ GRANİT VE PEGMATİTLERE AİT TURMALİNLERİN KRİSTAL KİMYASI

CRYSTAL CHEMISTRY OF THE TOURMALINES FROM GRANITES & PEGMATITES IN METAMORPHIC ROCKS OF THE AEGEAN REGION

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Many pegmatitic and granitic rocks with different genesis, petrological and mineralogical aspects crop out in Menderes Metamorphic Massif which covers a large area in Aegean Region. In Sinancılar- Kemalpaşa distric,t tourmalines either in granitoids and their contacts or surrounding contact metamorphic haloes show significant variations in texture and composition. The tourmalines close to dravite end-member of schorl-dravite solid solution serie exhibits “proton deficency trend”. While the tourmalines in granitic and aplitic rocks have high concentrations of Al, the tourmalines in surrounding contact metamorphic haloes are distinguished by their high Mg and Ca content. In Çine southern part of the Menderes Massif the tourmalines of Na and K-feldspar bearing pegmatites emplaced in the gneiss of the core serie show bimodal “proton deficency trend”. They are distinguishable from tourmalines of Sinacılar with their high Fe and Na content. The results of the mössbauer and infra-red studies indicate that the ferric and ferrous iron is hosted either in Y or Z sites of the tourmaline crystal lattice. The oxidation of the iron possibly triggered by the hydrothermal fluids associated with metamorphic processes. The chemistry of the tourmalines in both Sinancılar and Çine region are controlled by the anatectic genesis of the granitoids, the contact metamorphic processes after regional metamorphism and the following hydrothermal activities.
Abstract (Original Language): 
Ege Bölgesi’nin büyük bir bölümünü kaplayan Menderes Metamorfik Masifi içinde farklı köken, petrolojik ve mineralojik özelliklere sahip pegmatitik ve granitik kayaçlar yüzlek vermektedir. Sinancılar- Kemalpaşa yöresinde granitik bileşimli sintektonik sokulumların içinde, kontağında ve çevreleyen kontak metamorfik kayaçlar içindeki turmalinler doku ve bileşim açısından önemli değişimler sergilemektedir. Bileşim olarak şörl-dravit katı çözelti serisinin dravit bileşenine yakın bir bileşim sunan turmalinlerde egemen olarak “proton azalması eğilimi” gözlenmektedir. Granit ve aplitik kayalar içindeki turmalinler, yüksek Al içermelerine karşın çevreleyen kontak metazomatik zondaki turmalinler yüksek Mg ve Ca içeriği ile ayırt edilmektedir. Masifin güneyinde Çine yöresinde masifin çekirdek serisine ait gnayslar içersinde Kfeldispat ve Na-feldispat içeren pegmatitlerin turmalinleri şörl-dravit katı çözelti serisinin şörl bileşenine yakın bir bileşim sunmakta olup bir örnek proton azalma eğilimi göstermektedirler. Yüksek Fe ve Na içeriği ile Sinancılar yöresi turmalinlerinden ayrılmaktadırlar. Mössbauer ve infra-red spektrometresi çalışmalarının sonuçları iki ve üç değerlikli demirin kristalin hem Y hemde Z konumlarında bulunabileceğini göstermektedir. Turmalin bileşimindeki demirin yükseltgenmesi olasılıkla metamorfizma ile ilişkili hidrotermal sıvıların denetiminde gerçekleşmiştir. Sinancılar ve Çine yöresi turmalinlerinin kimyası, içinde bulunduğu granitik kayanın anatektik kökeni, bölgesel metamorfizma ve kontak metazomatik işlevler ve izleyen hidrotermal aktiviteler tarafından kontrol edilmektedir.
47-65

REFERENCES

References: 

Akal C. (1993): “Occurance, Emplacement and Origin of Granites in Northern Part of
Ödemiş-Kiraz Submassif Western Turkey”, Yüksek lisans tezi., DEÜ. Müh. Fak. Jeol.
Müh. Böl., İzmir, 110s.
Cerny (1982): “Petrogenesis of Granitic Pegmatites; Granitic Pegmatites in Science and
Industry–In: Cerny P., ed. “Mineralogical Association of Canada”, Short Course
Handbook, V. 8, pp. 405-461.
Cerny (1991): “Rare Element Granitic Pegmatites”, Part I: Regional.
Egger A. (1974): “Mineral Exploration in Two Areas”, U.N.Technical Rep.4, Up/UN/TUR-
72.004.
Emre T., Sözbilir H. (1997): “Field Evidence for Metamorphic Core Complex, Detachment
Faulting and Accomodation Faults in the Gediz and Büyük Menderes Grabens, Western
Anatolia”, IESCA Proceedings, vol. I, pp. 73-93.
Ferrow E.A., Annersten H., Gunawardane R.P. (1988): “Mössbauer Effect Study on the
Mixed Valance State of Iron in Tourmaline”, Mineralogical Magazine, vol. 52, pp. 221-
228.
Fuchs Y., Lagache M., Lineras J. (1998): “Fe-tourmaline Synthesis under Different T and ƒO2
Conditions”, American Mineralogist, Vol. 83, pp. 525-534.
Gonzalez-Carreao T., Fernandez M., Sanz J. (1988): “Infrared and Electron Microprobe
Analysis of Tourmalines”, Physics and Chemistry of Minerals, Vol. 15, pp. 452-460.
Henry G. (1985): “Tourmaline as a Petrogenetic Indicator Mineral: An Example from the
Staurolite-Grade Metapelites of NW Maine”, American Mineralogist. Vol. 70, pp. 1-15.
Hetzel R., Passchier C.W., Rmg U., Dora O.Ö. (1995): “Bivergent Extention in Orogenetic
Belts: The Menderes Massif (SW Turkey)”, Geology, Vol. 23, pp. 455-458.
Kaya G. (1997): “Contact Metamorphism in the Cover Series of the Menderes Massif,
Southern Part of Turgutlu, Manisa”, Yüksek Lisans Tezi, DEÜ Fen Bil. Ens.
(Yayımlanmamış), 87 s.
London (1992): “The Application of Experimental Petrology to the Genesis and
Crystallization of Granitic Pegmatites”, Candian Mineralogist., Vol. 30, pp. 499-540.
Manning D.A.C. (1982): “Chemical and Mineralogical Variation in Tourmalines from the
Hub Kapong Batholith of Peninsular Thailand”, Mineralogical Magazine, Vol .45, pp.
139-147.
Michailidis, Kassoli-Fournaraki (1994): “Chemical Variations in Tourmalines from Pegmatite
Occurrences in Chaldiki Peninsula, Northern Greece”, Schewiz Mineral, Petrogr. Mitt.
Vol. 70, pp. 55-65.
Mittwede K.S., Helvacı C., Karamanderesi İ.H., Kun N., Candan O. (1992):”Modesand
Implication of Tourmaline Occurences in the Menderes Massif”, Western Anatolia,
Turkey”, Yerbilimleri, Geosound, ISSN 1019-1003, 179-190.
Mittwede K.S., Helvacı C., Karamanderesi İ.H. (1995): “Geochemistry, Exploration
Significance and Genesis of Tourmalinites from the Lake Bafa Area, Southwestern
Anatolia”, International Earth Science Colloquim on the Aegean Region, Abstracts.
Excursion guide, 23 p.
Morgan VI G.B., London D. (1989): “Experimental Reactions of Amphibolite with Boron-
Bearing Aqueous Fluids at 200 Mpa: Implications for Tourmaline Stability and Partial
Melting in Mafic Rocks”, Contrib. to Mineralogy and Petrology, Vol. 102, pp. 281-297.
Oyman (1996): “K-feldspar Bearing Pegmatites of Çine (Aydın) Area, Menderes Massif”,
M.Sc. Thesis, DEÜ, Müh. Fak. Jeol. Müh. Böl., İzmir, 79 s.
Oyman (2000):“Kalsik Bor-silikatların Duraylılık Alanlarının Deneysel Incelenmesi; Ege
Bölgesi (Türkiye) Hidrotermal Mineralizasyon Sistemlerine Uygulanması”, Doktora Tezi,
DEÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, 182 s.
Pirajno F., Smithies R.H. (1992): “The FeO/(FeO+MgO) Ratio of Tourmaline: A Useful
Indicator of Spatial Variations in Granite-Related Hydrothermal Mineral Deposits”,
Journal of Geochemical Exploration, Vol. 42, pp. 371-381.
Saegusa N., Price D.C., Smith G. (1979): “Analysis of The Mössbauer Spectra of Several
Iron-Rich Tourmalines”, Journal de Physique, Vol. 40 (C2), pp. 456-459.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com