You are here

KARS’TA İLK MÜSLÜMAN TÜRK HÂKİMİYETİ

First Muslim Turkish Sovereignity in Kars

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Kars, cradle of many civilisations, witnessed the Islamic Sovereignity in 640. Since then Kars was connected with Caliphate Administration and ruling of domestic affairs in Kars and its vicinity were given to one of the noble families. In this regard Bagratunis were influential in Vanand and Şirak regions during Abbasid Period. Muhammed el-Afşîn from Sajids, inducted as a governor in Azerbaijan in 889, had to wrestle with them. In the end Kars and Ani fell under Sajid’s rule. Their sovereignty strengthened in Ebu’l-Kasım Yusuf erat that lasted until 915. Since then Sajid’s dominion began to lose control in the region. Sajids, the first Muslim Turkish state, ruled Kars and its vicinity between 898 and 915. Their dominion was important for Anatolian history before Seljuks Empire.
Abstract (Original Language): 
Birçok medeniyete beşiklik etmiş olan Kars, 640 yılında İslâm hâkimiyeti ile tanıştı. Bundan sonra hilâfet idaresine bağlanan Kars ve yöresindeki yerli halkın iç işlerinin yönetimi genelde asilzâde ailelerden birine veriliyordu. Bunlardan biri olan Bagratuniler ailesi Abbasîler döneminde Vanand ve Şirak bölgesinde güçlü bir duruma gelmişlerdi. Bu bakımdan 889 yılında Azerbaycan valiliğine tayin edilen Sâcoğulları ailesinden Muhammed el-Afşîn, bunlarla mücadele etmek zorunda kaldı. Bunun sonunda Kars ve Ani Sâcoğulları hâkimiyetine alındı. Bu hâkimiyet Ebu’l-Kasım Yusuf döneminde daha güçlendi. Ancak bu durum 915 yılına kadar sürdü. Bundan sonra Sâcoğlu hâkimiyeti bölgede etkisini kaybetmeye başladı. Buna göre bir İlk Müslüman-Türk Devleti olan Sâcoğulları, 898-915 yıllarında Kars ve yöresinde hüküm sürmüş oluyorlardı. Selçuklu öncesi Kars’ta süren bu hâkimiyet, Anadolu tarihi açısından önem arz ediyor.
163-173

REFERENCES

References: 

Allen, W. E. D. (1971). A History of The Georgian People. Yayına Haz.: Sir Denison
Ross. London.
Astarciyan, K. L. (1951). Târîhu’l-Ümmeti’l-Ermeniyye. Musul.
Barthold, W. (1308 ).Tezkire-i Coğrafya-yı Tarih-i İran. Farsçaya Çev. Hazma Serdâdver.
Tahran.
Belâzurî, Ahmed b. Yahya (1987). Fütûhu’l-Buldân. Nşr. A. Enis et-Tabba’- Ö. Enis et-
Tabba’. Beyrut.
172 / Yrd. Doç. Dr. Ali İPEK EKEV AKADEMİ DERGİSİ
Brosset, M. Félicité (2003). Gürcistan Tarihi (Eski Çağlardan 1212 Yılına Kadar). Çev.
H. D. Andreasyan, Notlarla Yayına Haz.: Erdoğan Merçil. Ankara.
Bunyatov, Z. M. (1989). Azerbaycan IX-XII. Asırlarda. Bakü.
Dehlan, Ahmed b. Zeynî (t.y). el-Fütûhâtu’l-İslâmiyye Ba’de Muziyyi’l-Fütûhât en-Nebeviyye.
Kahire.
Dunlop, D.M. (t.y). The History of The Jewish Khazaras. New York.
Abdülaziz ed- Durî (1988 ). el-Asru’l-Abbasiyyu’l-Evvel. Beyrut.
Edîb es-Seyyid (1972). Ermîniyye fi’t-Târîhi’l-Arabî. Halep.
Gévond (1856 ). Histoire des Guerres et des Conquetes des Arabes en Armenie. Fransızcaya
çev. Garabed V. Chahnazarian, Paris.
Grousset, René (2005). Başlangıcından 1071’e Ermenilerin Tarihi, Çev. Sosi Dolanoğlu,
İstanbul: Aras Yay.
İbn Havkal (t.y.). Kitâbu Sureti’l-Arz. Beyrut.
Handmîr, Gıyaseddin b. Hüsameddin el-Hüseynî (1333). Tarîhu Habîbu’s-Siyer fî Ahbari
Efradi’l-Beşer. Tahran.
İbn A’sem el-Kûfî (1986). Kitâbu’l-Fütûh. Beyrut.
İbn Hurdâdbih (l889). el-Mesâlik ve’l- Memâlik. Nşr. M. J. De Goeje, E. J. Brill.
İbn Rusteh (1891). Kitâb el-A’lâk en-Nefîse. Leiden.
İbn Miskeveyh (1332/1914). Kitâbu Tecârubi’l-Ümem. Mısır.
İbnü’l-Esîr (1982 ). el-Kâmil fi’t-Târîh. Nşr. C. J. Tornberg, Beyrut.
İbnü’l-Fakîh (1885 ). Kitâbu’l-Buldân. Nşr. M. J. De Goeje, E. J. Brill.
İpek, A. (2004). Azerbaycan’da Hüküm Sürmüş Bir Türk Hânedânı Sâcoğulları. Ekev
Akademi Dergisi, 21, 203-214.
İskender, Fayiz Necîb (1983). Ermîniyye Beyne’l-Bızantiyyîn ve’l- Etrak es-Selacika fî
Musannefi Aristakeés Lastivert, İskenderiye.
İskender, Fayiz Necîb (1988). el-Fütûhâtu’l-İslâmiyye li Bilâdi’l-Kürc, İskenderiye.
İskender, Fayiz Necîb (1988). el-Hayat el-Iktisadiyye fî Ermîniyye İbâne’l-Fethi’l-İslâmî,
İskenderiye.
İstahrî, Ebû İshak İbrahim b. Muhammed (1961). el-Mesâlik ve’l-Memâlik. Nşr. M. Cabir,
Kahire.
Kazivinî, Zekeriyya b. Muhammed (1969). Âsâru’l-Bilâd ve Ahbâru’l-İbâd. Beyrut.
A. Kesrevi-i Tebrizî (1335). Şhriyârân-ı Gumnâm. Tahran.
KARS’TA İLK MÜSLÜMAN TÜRK HÂKİMİYETİ 173
Kırzıoğlu, M. F. (1982). Anı Şehri Tarihi. Ankara.
Kırzıoğlu, M. F. (1953). Kars Tarihi I. İstanbul.
Kırzıoğlu, M. F. (1983). Selçuklulardan Sempozyumu-Tebliğler ve Panel Konuşmaları,
Dokuz Eylül Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü,
İzmir, 129-197.
Lynch, H. F. B. (1969). Armenia Travels and Studies. Beyrut.
Macler, F. (1927). “Armenia”, The Cambridge Medieval History. Cambridge,153-182.
Makdisî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ebî Bekir, Ahsenü’t-Tekasım fî Ma’rifeti’l-Ekâlim.
Nşr. M. J. De Goeje, Leiden 1906.
Madelung, W. (1989). “ Banû Sâj”, Encyclopedia Iranica, London, C. III, s. 718-721.
Madelung, W. (1993). “ The Sâjids, Sallarids and Rawwadis”, The Cambridge History of
Iran, Ed. R.N. Frye, Cabridge, IV, s. 239-243.
Manandian, H. A. (1965). The Trade And Cities of Armenia in Relation to Ancient World
Trade, ed. N. G. Garsoian. Lisbon.
Mes’udî, Ali b. Hüseyin (1938). et-Tenbîh ve’l-İşraf. Nşr. A. İsmail es-Savî. Kahire.
Pasdermaciyan, H. (1369). Tarih-i Ermenistan. Farsçaya Çev. Muhammed Kadî. Tharan.
Streck (1993 ). “Ermeniye”, İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: MEB. Yay. IV, 317-326.
Şakir Mustafa (1993). Mevsuâtu Düveli’l-Âlem el-İslâmî ve Ricaliha. Beyrut.
Mahmud Şît Hattâb (1974). Kadetu Fethi Bilâdi Fars. Beyrut.
Şükrî Faysal (1952). Hareketü’l-Fethi’l-İslâmî fi’l-Karni’l-Evvel. Mısır.
et-Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr (1407/1987). Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk.
Beyrut.
Müverrih Vardan (1937). “Türk Fütuhâtı Tarihi”. Tarih Semineri Dergisi I-II, Çev. Hrant
D. Andreasyan. İstanbul.
Yıldız, H. D. (1978). “Azerbaycan’da Hüküm Sürmüş Bir Türk Hânedânı Sâc Oğulları
II”. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi (TED), Sayı: 9, İstanbul,
ss. 107-128.
Yıldız, H. D. (1979). “Azerbaycan’da Hüküm Sürmüş Bir Türk Hânedânı Sâc Oğulları
III”. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi (TD), Sayı: 32, İstanbul, ss. 29-
70
Ya’kubî, Ahmed b. Ebî Ya’kub b. El-Vazıh (1358). Târîhu’l-Ya’kubî. Necef.
Yakut el-Hamevî (1955). Mu’cemu’l-Buldân. Beyrut.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com