You are here

Home » Content

TARİHSEL SÜREÇTE İSMAİLİLİK VE YAŞADIĞI FAKLILAŞMALAR

Ismailism in the Course of Time and the Changes It Underwent

Journal Name:

  • Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Publication Year:

  • 2012

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Despite their long history and cultural and political contributions to Islamic civilization, nevertheless, Ismailis were up to recently one of the least understood Muslim sects. Due to some denominational reasons, they were not given the deserved place in the scholarly works, and have been presented in an extremely distorted form, thus deforming the historical facts. And this does not allow the student of Ismailism to understand it properly in various aspects, primarily in historical and theoretical points. It is at least just because of this fact that Ismailism must be studied, particularly, by utilizing its original works. In this sense, due to lack of studies of this Shiite sect, there are still large gaps in our knowledge of it. Therefore, this article aims to make, even though a little bit, a contribution to fill up this lack of information.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Şiî batıni bir mezhep olarak İslam kültür ve siyasi tarihinde kayda değer bir rol oynamasına rağmen, dini/mezhebi veya siyasi birtakım mülahazalarla, tarihî ve nazari açıdan son derece çarpıtılarak takdim edilen İsmaililik, ilmi çalışmalarda hak ettiği yeri alamamıştır. Dahası çalışmalarda ortaya konan yaklaşım bu mezhebi, tarihsel gerçekliği çerçevesinde sağlıklı bir şekilde anlamak bir tarafa, büyük oranda tarihin tahrif edilmesi şeklinde tezahür etmiştir. Bu açıdan İsmailî tarihin ve anlayışın mümkün mertebe kendi orijinal kaynaklarına dayanılarak ortaya konması bir zorunluluktur. Ülkemizde son dönemde İsmaililiğe dair birtakım çalışmalar yapılmışsa da, bu hususta hâlâ büyük bir bilgi boşluğu mevcuttur. Bu makale söz konusu boşluğu doldurma anlamında, bir nebze de olsa, katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-tarihsel-surecte-ismaililik-yasadigi-faklilasmalar.pdf
  • 2
111-145
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Algar, Hamid, “The Revolt of Agha Khan Mahallatî and the Transference of the Ismâ‘îlî Imamate to India”, SI, 29 (1969), s.61-81;
Ali b. Muhammed el-Velîd (612/1215), ez-Zahîra fî’l-Hakîka, thk. Muhammed Hasan el-Azamî, Dâru’s-Sekâfe, Beyrut 1971.
Ali b. Muhammed el-Velîd, Tâcu’l-Akâid ve Madenu’l-Fevâîd, thk. Arif Tamir, Muessesetu İzzi’d-Din, Beyrut 1982.
Âmir bi-Ahkâmi’llâh (1130), Ebû-Alí Mansûr b. el-Mustalî (524/1130), el-Hidâye el-Âmiriyye, thk. Asaf Feyzi, Bombay 1938. Bağdâdî, Abdulkâhir Tâhir b. Muhammed (429/1037), el-Fark beyne'l-Fırak, thk. Muhammed Osman Huşt, Kahire 1988. Cafer b. Mansûr el-Yemen, Ebu’l-Kâsım (380/990), Kitâbu Serâir ve Esrâri’n-Nutakâ, thk. M. Ghalib, Beyrut, 1984. Cafer b. Mansûr el-Yemen, Ebû’l-Kâsım (380/990), Kitâbu’l-Keşf, thk. Mustafa Galib, Beyrut 1984.
Corbin, Henri, Cyclical Time and Ismaili Gnosis, s.187-193;
Cuveynî, Alâuddin Ata Melik b. Muhammed (681/1283), Târîh-i Cihangûşa, thk. M. Kazvînî, Leiden-Londra, 1912-1937.
Dumasia, N. M., The Aga Khan and his Ancestors, Bombay 1939. Eş’arî, Ebu'l-Hasan Ali b. İsmail (324/936), Makâlâtu’l-İslâmiyyîn ve’htilâfu’l-Musallîn, thk. Henri Ritter, İstanbul 1929-1930.
Farhad Daftary, İsmaililier: Tarih ve Kuram, Rastlantı Yayınları, Ankara 2001.
Gazâlî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed (505/1111), Bâtıniliğin İçyüzü (Fadâihu’l-Bâtıniyye), çev. Avni İlhan, Ankara 1993.
Gazâlî, el-Munkiz mine’d-Dalâl, Beyrut 1991.

Hamdâni, Abbas, F. de Blois, “A Re-Examination of Mahdi’s Letter to the Yemenites on Genealogy of the Fatimid Caliphs”, JRAS (1983), s. 173-207.
Hamdanî, Hüseyin, On the Genealogy of Fatimi Chalips, Kahire 1958.
Hâmidî, İbrahim b. el-Hüseyin (557/1162), Kenzu’l-Veled, thk. Mustafa Galib, Wiesbaden 1971.
Hodgson, Marshall G. S., The Order of Assassins: The Struggle of the Early Nizârî Ismâîlî against the Islamic World. The Hague, 1955.
Hollister, John N., The Shi‘a of India, Londra 1953.
Ivanow, Wladimir The Alleged Founder of Ismailism, Bombay 1946. Ivanow, Wladimir, Ismaili Tradition Concerning the Rise of the Fatimids, London 1942. Ivanow, Wladimir, Studies in Early Persian Ismailism, Leiden 1948. Ivanow, Wladimir, The Early Ismailî Treaties: Haft Bâbi Bâbâ Sayyid-nâ-Matlûbu’l-Muminin, Oxford University Press, 1933. İbn ‘İzârî el-Marrâkuşî (695/l295), Kitâbu’l-Beyâni’l-Muğrib fî Ahbâri’l-Endelus ve’l-Mağrib, nşr. ve thk. G.S. Colin-E.Levi-Provençal, Leiden 1948.
İbn Devâdârî, Ebû Bekr b. Abdillah (732/1332), Kenzu’d-Durer ve Câmiu’l-Ğurer, Cilt 6-8, thk. S. El-Muneccid, Kahire 1961-1972. İbn Havkal, Ebû’l-Kâsım en-Nâsıbî (IV/X. asrın üçüncü çeyreği), Kitâbu Sureti’l-Arz, ed. J. H. Kramers, Brill 1939.
İbn Havşeb, Mansûru’l-Yemen (302/914), Kitâbu’r-Rüşd ve’l-Hâdiye, Collectanea I, ed. M. Kamil Hüseyin, Leiden 1948 içinde, s. 185-213.
İbn Kalanisî, Ebû Yalâ Hamza b. Esed (555/1160), Zeylu Târîhi Dimeşk, Liden 1908.
İbn Müyesser, Tâcu’d-Dîn Muhammed b. Ali (676/1278), Ahbâru Mısr, thk. Eymen Fuad Seyyid, Kahire 1981.
İbn Tağriberdî, Ebü'l-Mehasin Cemaleddin Yusuf (874/1470), en-Nucûmu’z-Zâhira fî Mısr ve’l-Kahire, Beyrut 1992.
İbn Zâfir, Cemâluddîn Ebû’l-Hasan el-Ezdî (613-1216), Ahbâru’d-Duveli’l-Munkati‘a, Kahire 1972. İdris İmadüddin, b. el-Hasan el-Kureşî (872/1467), ‘Uyûnu’l-Ahbâr ve Funûnu’l-Âsâr, (IV-VI), thk. Mustafa Galib, Beyrut, 1978-1986. İdris İmadüddin, b. el-Hasan el-Kureşî (872/1467), Târîhu’l-Hulefâi’l-Fâtımiyyîn bi’l-Mağrib: el-Kısmu’l-Hâs min Kitâbi ‘Uyûni’l-Ahbâr, thk. Muhammed el-Ya‘lâvî, Beyrut 1985. Kadı Numan, İbn Muhammed b. Mansur Hayyun et-Temîmî (363/973), De‘âimu’l-İslâm, Kahire 1985. Kadı Numan, Esâsu’t-Te’vîl, thk Arif Tamir, Beyrut 1960. Kadı Numan, İftitâhu’d-Da‘ve, thk Vedâd el-Kâdî, Beyrut 1970. Kadı Numan, Kitâbu Mecâlis ve’l-Musâyerât, thk. H. el-Fakiy-İbrahim Şebbûh-M. el-Ya‘lâvî, Tunus 1978. Kadı Numan, Te’vîlu’d-De‘âim, II-III, thk. Muhammed el-A‘zamî, Kahire trz.
Kalkaşendî, Ebû'l-Abbas Şihabüddin Ahmed b. Ali b. Ahmed el-Fezari (820/1418), Subhu’l-A‘şâ fî Sınâati’l-İnşâ, Kahire 1331-1338.
Yrd. Doç. Dr. Muzaffer TAN

Kaşanî, Ebû’l-Kasım Abdullah b. Ali, Zübdetü’t-Tevârîh, Târîh-i İsmâ‘îliyye ve Nizâriyye ve Melâhide, ed. M. T. Danişpejuh, Revue de la Faculté des Letters, Universite dé Tabriz içinde, Supplement no: 9 (1343/1964), s.156-157;
Kirmanî, Ahmed Hamidüdin b. Abdillâh, Kitâbu’r-Riyâd, thk. Arif Tamir, Beyrut 1960.
Kirmanî, Ahmed Hamidüdin b. Abdillâh (411/1020), Râhatu’l-Akl, thk. Mustafa Galib, Beyrut 1983. Kummî, Sa’d b. Abdillah Ebû Halef (301/913), Kitâbu’l-Makâlât ve’l-Fırak, tsh. Cevâd Meşkûr, Tahran 1963. Madelung, Wilferd, “Cosmogony and Cosmology VI. in Isma‘ilism” EIR, California1993, VI/322-326. Madelung, Wilferd, “Das Imamat in der frühen ismailitischen Lehre”, Der Islam, XXXVII, (1961), s. 43-135. Madelung, Wilferd, “Hamdân Qarmat and the Dâ‘î Abû Alî”, Proceedings of the 17th Congress of the UEAI [Union Européenne des Arabisants et Islamisants], St. Petersburg 1997, s. 115-124. Madelung, Wilferd, Religious Trends in Early Islamic Iran, New York 1988. Makdisî, Mutahhar b. Tâhir, (387/997), el-Bed’ ve’t-Târîh, Tahran 1962. Makdisî, Şemsuddin Abdullah b. Muhammed b. Ahmed (388/998), Ahsenu’t-Tekâsim fi Ma‘rifeti’l-Ekâlîm, ed. M. J. De Goeje, Brill-Leiden 1906.
Makrizî, Takiyuddin, Ahmed b. Ali (845/1442), İtti‘âzu’l-Hunefâ’ bi-Ahbâri’l-Eimmeti’l-Fâtımiyyîn el-Hulefâ’, thk. Cemaleddin eş-Şeyyâl, Kahire 1948.;
Mesudî, Ebi'l-Hasan Ali b. el-Hüseyin b. Ali (345/956), et-Tenbîh ve’l-İşrâf, Leiden, 1894.
Mustansır Bi’llah, Ebû Temîm Meâd (487/1094), es-Sicillâtu’l-Mustansıriyye, thk. Abdülmünim Macid, Kahire 1954
Nâsır Hüsrev, Kubadiyânî Mervezî (481/1088), Câmiu’l-Hikmeteyn, thk. H. Corbin, M. Muin, Tahran 1953.
Nâsır Hüsrev, Kubadiyânî Mervezî, Vech-i Dîn, M. Ganizade, M. Kazvinî, erlin 1924. Nevbahtî, Ebû Muhammed Hasan b. Musa, (ö. 300/912), Fıraku’ş-Şî‘a, tsh. Seyyid Muhammed Sâdık, Necef 1936.
Nisaburî, Ahmed b. İbrahim (386/996), İstitâru’l-İmâm, ed. W. Ivanow, Bulletin the Faculty of Arts, University, 4. 2 (1936), s. 93-107
Nuveyrî, Ahmed b. Abdilvehhab(733/1333), Nihâyetu’l-Ereb, thk. M. Cabir Abdu’l-Alâ al-Hînî, Kahire 1984.
Ravendî, Muhammed b. Ali (604/1207), Râhatu’s-Sudûr, thk. M. İkbal, Londra 1921
Râzî, Ebû Hâtim Ahmed b. Hamdân (322/934), Kitabu’l-Islâh, thk. Hasan Minuçihr- Mehdi Muhakkik, McGill University, Institute of Ismaili Studies, Tahran 1998.
Reşidüddin, Fazlullah b. İmad (718/1318), Câmiu’t-Tevârîh, Paris 1836. Sicistanî, Ebu Yakub İshak b. Ahmed (361/961), İsbâtu’n-Nubuvvât, thk. Arif Tamir, Beyrut 1966. Sicistanî, Ebu Yakub İshak b. Ahmed, Kitâbu’l-İftihâr, thk. İsmail K. Poonawala, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, yrz 2000.

Sicistanî, Ebu Yakub İshak b. Ahmed, Kitâbu’l-Yenâbî‘, Ed. Henry Corbin, Trilogie Ismailienne içinde, Tahran-Paris, 1961, s. 1-97.
Stern, S:M., Studies in Early Ismailism, Leiden 1983.
Şehristânî, Ebû’l-Feth Muhammed b. Abdülkerim (548/1153), el-Milel ve’n-Nihal, thk. Ahmed Fehmî Muhammed, Beyrut 1992.
Tan, Muzaffer, İsmailiyye’nin Teşekkül Süreci, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2005.
Tan Muzaffer, “Erken Dönem İsmaililik ve Temel Görüşleri”, EKEV, 13/39 (2009), 73-86.
Walker, Paul, “Eternal Cosmos and Womb of History: Time in Early Ismâ‘îlî History”, IJMES, 9 (1978) s.355-366.
Zekkâr, Süheyl, Ahbâru’l-Karâmita, Riyad 1989.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com