BAZI İSLAM DÜŞÜNÜRLERİNE GÖRE ZAMANIN KIDEMİ MESELESİ.

İslam düşünce sisteminde önemli bir yeri bulunan "zaman" kavramı, İslam'dan önceki filozoflarda olduğu gibi müslüman düşünürler tarafından da ele alınmış olmasına rağmen, tam olarak açığa kavuşturulmamış birçok mes'eleden sadece birisidir. Bundan dolayı da hemen her dönemde yeniden ele alınan bu kavram, değişik düşünce sistemleri içerisinde incelenmek suretiyle hep bir yerlere oturtulmaya çalışılmıştır. İslam düşüncesinde de, zamanı ön plana çıkaran bir felsefî ekole, zamanın ezelî ve ebedî olduğunu savunduğu için "Dehrîyyûn" (Zamancılar) ismi verilmiştir. Diğer İslamî felsefe ekolleri de zaman kavramını kendi sistemleri içerisinde açıklamaya çalışmışlardır. İlkçağ düşüncesinde olduğu gibi İslam düşüncesinde de zamanın varlığını inkar edenler^, izafî ve itibarî olduğunu kabul edenler^) bulunmaktadır. Ancak asıl önemli tartışmalar zamanın "hâdis" olduğunu savunan kelamcılar ile "kadîm" (ezelî) olduğunu savunan filozoflar arasında meydana gelmiştir. Konuya iyi bir başlangıç yapabilmek için zamanın tarifini de gözönünde bulundurmak gerekmektedir. Zira bir şeyin mahiyetini iyi tesbit edebilmek için, o şeyin iyi tarif edilmesi lazımdır. Ancak şimdiye kadar zamanın tam olarak bir tarifi yapılamamıştır. Çünkü her felsefî sistem kendi içerisinde tutarlı olabilmek için, kendi anlayışına uygun olarak zaman tarifinde bulunmuşlardır.