You are here

TUNCELİ ALEVİLERİNDE SÜNNET ve KİRVELİK GELENEĞİ UYGULAMALARI

Applications of Tradition of Circumcision and Kirveness Among Alevis of Tunceli

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
One of the most important traditions about child in Anatolia is circumcision. Among the religious and traditional processes the strictest and most widespread is the tradition of circumcision, which is known among Muslim as sünnet as result of the prophet Mohammed‟s recommending it. At the same time it is a surgery method that is used in modern medicine due to its therapeutic and immunity-enhancing sides against some diseases. Alevis of Tunceli joined it with the institution of kriveness that they see as more important than relations based on blood ties and accepted it as a holly tie. Since kirveness has both religious and traditional sides, it becomes one of the institutions bearing highest moral value. Therefore this study aims to analyze the sociological dimension of kirveness that is named for the familial relations that is built between two families as a result of meeting the expenditures of the circumcision rituals of the child by another family rather than his parents. In this context the main aim of this research is to find and analysis the main approach and application of this tradition, which is one of the widespread traditions in Turkish society, by Alevis and to see the importance and meaning of it for them in a case of TunceliAlevis. In this study that is a field research the interview method is used.
Abstract (Original Language): 
Anadolu‟da çocukla ilgili geleneksel işlemlerin en önemlilerinden birisi de sünnet geleneğidir. Dinsel ve töresel işlemler içerisinde en katısı ve en yaygın olanı sünnet geleneğidir. Sünnet geleneği, Müslümanlarda Hz. Peygamberin yapılmasını istediği için sünnet olarak adlandırılan, çeşitli toplumlarda yaygın olarak uygulanan dini-kültürel bir ritüel biçiminde uygulanmış, aynı zamanda tedavi edici ve hastalık önleyici yönüyle modern tıpta yerini almış cerrahi bir girişimdir. Tunceli Alevileri bu geleneğin yanına kirvelik kurumunu ekleyerek, kirveliği kan bağına dayalı aile akrabalığından daha önemli olarak görmüş, onu kutsal bir bağ kabul etmiştir. Kirveliğin hem dinsel, hem geleneksel yönünün olması, onu ahlaksal değeri en üst yapılardan biri haline getirmiştir. Dolayısıyla da araştırmanın konusu, Tunceli yöresinde bir erkek çocuğun sünnet töreninin masraflarını, anne ve babasının dışında başka bir ailenin üzerine alması ile iki aile arasında kurulan akrabalığa verilen ad olan kirvelik geleneğinin sosyolojik yönden tahlilidir. Bu bağlamda araştırmanın temel amacı, Türk toplumunda yaygın olarak görülen kirvelik geleneğinin Tunceli Alevileri örneğinden yola çıkılarak, bu geleneğin onlar için anlam ve öneminin ortaya konulması, onların bu geleneğe olan temel yaklaşımlarını ve uygulamalarını incelemek ve analiz etmektir. Bir alan araştırması olan bu çalışmada araştırma tekniklerinden mülakat tekniği seçilmiştir.
83-99

REFERENCES

References: 

Aksoy, Mustafa, Sosyal Bilimler ve Sosyoloji, Alfa Yayınları, İstanbul 2000 Ana Britannica Ansiklopedisi, „„Sünnet Maddesi‟‟, Anayayıncılık, İstanbul 1994 Bayat, Ali Haydar, „„ Osmanlı İmparatorluğu Türkiyesi‟nde Saray Dışı Sünnet Merasimleri‟‟, II. Milletlerarası Türk Folklor Bildirileri, C. IV, Ankara 1982. Bozkurt, Nebi, İslam’da İnanç, İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi (Ed. İbrahim Kafi Dönmez), Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul 2006. Çem, Munzur, Dersim’de Alevilik, Peri Yayınları, İstanbul 1999. Demir, Ramazan, Feodalizmin Devlete İsyanı ve Dersim Olayları, Palme Yayıncılık, Ankara 2011.
Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 2010.
Doğanç, Ayhan,„„Gelenek Sözcüğünün Düşündürdükleri‟‟,Türk Folkloru Araştırmaları Yıllığı 1975, Kültür Bak. Milli Folklor Araştırma Dairesi Yay., Ankara 1976.
Dikici, Abdullah, Geleneklerin Toplumdaki Yeri ve Önemi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 11, S. 2, Elazığ 2001.
Erkal, E. Mustafa, Sosyoloji, Der Yayınları, İstanbul 2000.
Fırat, M. Şerif, Doğu İlleri ve Varto Tarihi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2007
Gökalp, Ziya, Türk Medeniyeti Tarihi ( Haz. İsmail Aka, Kazım Yaşar Kopraman), Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1976.
Gözaydın, Nevzat, „„Kirvelik‟‟, Türk Folkloru Araştırmaları Yıllığı 1975, Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları.
Güven, Sami, Toplumbilim, Ezgi Kitabevi, Bursa 1999.
Kaya, Ali, Tunceli (Dersim) Kültürü, Can Yayınları, İstanbul 2004.
Kırzıoğlu, Fahrettin, Kars Tarihi, Cilt I, İstanbul 1953.
Koenig, Samuel, Sosyoloji-Toplum Bilimine Giriş ( Çevirmenler: S. Sucu- O. Aykaç), Utopya Kitabevi, İstanbul 2000
Kudat, Ayşe, Kirvelik-Sanal Akrabalığın Dünü ve Bügünü, Ütopya Yayınevi, İstanbul 2004
Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü ( Çev. Osman Akınbay-Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 1999.
Meydan Larousse, „„Kirve Maddesi‟, Sabah Yayınları, C.11, İstanbul 1992
Türkdoğan, Orhan, „„ Türklerde Kirvelik ve Sünnet Geleneği‟‟ Türk Kültürü Araştırmaları Yıllığı, III-VI, Ankara 1966-1969, s. 199-200
……………, Güneydoğu Kimliği-Aşiret Kültür İnsan, Alfa Yayınları, İstanbul 1998
Özlem, Doğan, Anlamdan Geleneğe, Kimlikten Özgürlüğe (Kavramlar ve Tarihleri III), İnkılap Kitabevi, İstanbul 2009.
Özmen, İsmail Simgeler ve Rıza Kenti: Alevilik/Bektaşilik, C.2, Parşömen Yayıncılık, İstanbul 2010.
Öztürk, Sezai, Tunceli’de Alevilik Üzerine Sosyolojik Bir Deneme, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Yayımlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul 1972.
Sevgen, Nazmi, Zazalar ve Kızılbaşlar, Kalan Yayınları, Ankara 1999.
Sunguroğlu, İshak, Harput Yollarında, Elazığ Kültür ve Tanıtma Vakfı Yayınları, C. 4, İstanbul 1968
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 38, İstanbul 2010.
Türkçe Sözlük, T.D.K. Yayınları, Ankara 2009.
Yardım, Ali, Hadis I, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir 1992.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com