You are here

Home » Content

Yasak Bir Hafızayla Yüzleşmek : Menemen Olayı İrtica mı, Komplo mu ?

To Confront with a Forbidden Memory : Is the Menemen Incident a Reaction or a Conspiracy ?

Journal Name:

  • FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi

Publication Year:

  • 2015
DOI: 
http://dx.doi.org/10.16947/fsmiad.74718

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
For several reasons, the year 1930 can be defined as a genuine turning point for the history of modern Turkey. The radical religious reforms under the Kemalist leadership and thegrowing social discontent due to the Economic Crisis forced the country to go through a transformation towards two essential directions: economic statism and pluralistic political system. Created on the personal order of Mustafa Kemal, the Liberal Republican Party took its place in the historical scene on August 12th, as a pure product of the political engineering which was envisaging the simultaneous implementing of this double orientation. Though the Liberal Party was unexpectedly dissolved, its electorate continued to exist for several more months. The disproportionate response to a singular messianic uprising did not succeed in the suppressing of social protests. Born in Magnesia and ended in Menemen on December 23rd, 1930, this insurrectionary wave has shaken the power profoundly, with the murder of a sub-lieutenant.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
1930 yılı Türkiye için birkaç nedenle gerçek dönüm noktalarından biri olarak tanımlanabilir. Kemalist iktidarın radikal dini reformları ve ekonomik krizin toplumsal hoşnutsuzluğu derinleştirmesi, ülkeyi iki temel noktada değişime zorlamıştır: Ekonomide devletçilik ve çoğulcu politik sistem. Bizzat Mustafa Kemal Atatürk’ün emriyle kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası, sözkonusu iki temel yönelimin bir arada yürütülmesini öngören siyaset mühendisliği ürünü olarak, 12 Ağustos’ta tarih sahnesindeki yerini aldı. Serbest Fırka 17 Kasım’da aniden feshedilmesine rağmen parti tabanı aylar boyunca varlığını sürdürecektir. Toplumsal muhalefetin sindirilmesi, sıradışı mehdici bir isyana verilen orantısız cevaba rağmen mümkün olmamıştır. Bu makalede, 23 Aralık 1930’da meydana gelen Menemen Olayı uhrevi kurtuluş hareketleri perspektifinde ele alınıyor.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-yasak-bir-hafizayla-yuzlesmek-menemen-olayi-irtica-mi-komplo-mu.pdf
  • 5
409
440
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Acar, Bahriye, “İzmir Basınında Menemen Olayı”, (Yayımlanmamış Yüksek
Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü,
İzmir, 1977.
Ahenk Gazetesi, 24 Aralık 1929.
Alexandre, Jevakhoff, Les chemins de l’Occident; Kemal Ataturk, Tallandier,
Paris, 1989.
Aksakal, Bedriye, Manisa ve Yöresi, 1987.
Akşam Gazetesi, 9 Şubat 2014.
Altay, Fahrettin, 10 Yıl Savaş ve Sonrası 1912-1922, Görüp Geçirdiklerim,
İstanbul, İnsel Yayınları, 1970.
Anadolu Gazetesi, 24 Aralık 1930.
Anıl, Yaşar Şahin, Mahkeme Tutanaklarına Göre Menemen İrtica Olayı Davası,
İstanbul, Kantaş Yayınları, 2007.
Arıkan, Zeki, İzmir Basınından Seçmeler (1923-1938), İzmir, İzmir Büyük
Şehir Belediyesi Yayınları, cilt I, 2003.
Arşiv Belgeleriyle Menemen Olayı, Genel Kurmay Başkanlığı, ATAŞE Arşivi
Başkanlığı, [http://www.tsk.tr/8_ faydali_bilgiler/tarihtenkesitler.html]
Balkaya, İhsan Sabri, Ali Fethi Okyar, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları,
2005.
Baydar, Mustafa, Kubilay, İstanbul, İstanbul Yayınevi, t.y.
Büyük Torbalı Gazetesi, 4 Şubat 2010.
Cevizoğlu, Hulki, Şeyhler Müritler ve Yalancı Peygamberler, İstanbul, Tekin
Yayınları, 1997.
Cumhuriyet Gazetesi, 21 Ocak 1931.
Cumhuriyet Halk Partisi Kataloğu (1923-1950).
Çakmak, A. Nedim, İşgal Günlerindeki İşbirlikçiler, Hüsnüyadis Hortladı,
İstanbul, Kumsaati Yayınları, 2007.
Çetinkaya, Hikmet, Kubilay Olayı ve Tarikat Kampları, İstanbul, Çağdaş Yayınları,
1997.
Bozarslan, Hamit, Le phénomène milicien : une composante de la violence
politique en Turquie des années 1970, Turcica, revue d’études turques, Sayı 31,
1999.
______, “Le mahdisme en Turquie : ‛l’Incident de Menemen’ en 1930”, Re438
FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 5 (2015) Bahar
vue des mondes musulmans et de la Méditerranée, Sayı 91-92-93-94, 2000.
______, Cent mots pour dire la violence dans le monde musulman, Maisonneuve
et Larose, Paris, 2005.
______, Türkiye’nin Modern Tarihi, İstanbul, Avesta Yayınları, 2004.
Cohn, Norman, Les fanatiques de l’apocalyps, millenaristes révolutionnaires
et anarchistes mystiques au moyen âge, Paris, Payot, 1983.
Coşkun, Ali, Mehdilik Fenomeni, İstanbul, İz Yayıncılık, 2004.
Coşkun, Avni, “Osmanlı Dönemi Dini Kurtuluş Hareketlerinin Sosyolojisi”,
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 20, 2001.
Demir, Kan, Şehit Kubilay, İstanbul, İleri Yayınları, 2005.
Dost-Niyego, Pınar, Le bon dictateur, l’image de Mustafa Kemal Atatürk en
France (1919-1938), İstanbul, Libra Kitap Yayınları, 2014.
Elbalı, Emin, Kubilay’ın Mezarında ve Yanmayan Şehrin Hikayesi, İzmir,
Meşher Basımevi, 1937.
Emrence, Cem, 99 Günlük Muhalefet Serbest Cumhuriyet Fırkası, İstanbul,
İletişim Yayınları, 2006.
Garcia-Arenal, Mercedes, “Introduction”, Revue des mondes musulmans et
de la Méditerranée, Sayı 91-92-93-94.
Esengin, Kenan, Orgeneral Muğlalı Olayı, 33 Kişinin Ölümü, İstanbul, Yenilik
Basımevi, 1974.
Gonca, Nihal, “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Menemen Kazası (1923-1933)”,
(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Manisa, 2005.
Göksu, Emel, 1929 Ekonomik Buhran Yıllarında İzmir ve Suç Coğrafyası,
İzmir, İzmir Büyük Şehir Belediyesi Yayınları, 2003.
Haddad, Mouloud, “Les Maîtres de l’heure: moments eschatologiques en
Islam méditerranéen (1847-1908)”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ecole des
Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris, 2008.
Hizmet Gazetesi, 29 Ekim 1929.
Hizmet Gazetesi, 5 Eylül 1930.
Hizmet Gazetesi, 18 Eylül 1930.
Hizmet Gazetesi, 21 Ekim 1930.
Hizmet Gazetesi, 30 Aralık 1930.
İlhan, Avni, Mehdilik, Beyan Yayınları, İstanbul, 1993.
Yasak Bir Hafızayla Yüzleşmek : Menemen Olayı İrtica mı, Komplo mu? / Eyüp Öz 439
Karahan, Abdullah Neyzar, Şehit Edilişinin 50. Yılında Kubilay, Spor Toto
Kültür Yayınları, Ankara, 1980.
Kırhan, Celal, Öğretmen Kubilay ve Uydurma Mehdi, İstanbul, Sıralar Matbaası,
1963.
Kısakürek, Necip Fazıl, Son Devrin Din Mazlumları, İstanbul, Büyük Doğu
Yayınları, 2004.
Kömür, Recai, “Menemen İstismarı Artık Bitmeli”, Köprü Dergisi, Sayı 4,
1994.
Kurtoğlu, İsmail, “Menemen Olayı”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2000.
Mazıcı, Nurşen, “Menemen Olayı’nın Sosyo-Kültürel Analizi”, Toplum ve
Bilim Dergisi, Sayı 90, 2001.
Müftüoğlu, Mustafa, Yakın Tarihimizden Bir Olay, Menemen Vak’ası, İstanbul,
Risale Yayınları, 1991.
Öz, Dilek, “19. Yüzyıl Ortalarında Menemen Köylerinin Sosyal ve Ekonomik
Yapısı”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, İzmir, 2005.
Özengin, Oktay, Kubilay Olayı Tarihi, 40 Gün, İzmir, Ata Matbaacılık, 2013.
Popoviç, Alexandre ve Veinstein, Gilles (dir.), İslam Dünyasında Tarikatlar,
İstanbul, Suf Yayınları, 2004.
Sağlam, Vedat, Ne Menem Menemen, Kubilay Olayı, İstanbul, Nesil Yayınları,
2007.
Sarıkçıoğlu, Ekrem, “Mehdi”, İslam Ansiklopedisi, cilt 28.
Serbest Cumhuriyet Gazetesi, 1 Ocak 1931.
Serbest Cumhuriyet Gazetesi, 19 Kasım 1930.
Son Posta, 26 Aralık 1930.
Tatas, Mehmet, “Menemen [Kubilay] Olayı”, (Yayımlanmamış Lisans Tezi),
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara, 1974.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Ankara, cilt 21-25, 3. Devre, 4.
İçtima, 1930-1931.
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Cumhuriyet
Arşivi Daire Başkanlığı:
Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü Kataloğu (1924-1951).
Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Araştırma,
Planlama ve Koordinasyon Daire Başkanlığı, Cumhuriyet’in 75. Yıldönü440
FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 5 (2015) Bahar
münde Polis Arşiv Belgeleriyle Gerçekler, Ankara, Emniyet Genel Müdürlüğü
Polis Dergisi, Sayı 129, 1998.
Weiker, W. F., Political Tutelage and Democracy in Turkey, ‛The Free Party
and Its Aftermath’, Lieden, E. J. Brill, 1973.
Vakit Gazetesi, 27 Aralık 1930.
Varol, Muharrem, Islahat, Siyaset, Tarikat, Bektaşiliğin İlgası Sonrasında
Osmanlı Devleti’nin Tarikat Politikaları, İstanbul, Dergah Yayınları, 2013.
Vett, Carl, Tekke Günlüğü, İstanbul, Elest Yayınları, 2004.
Yeni Asır Gazetesi, 16 Ocak 1931.
Yıldız, Zekeriya, Gül Ateş, Sine Ateş, Menemen, İstanbul, Nesil Yayınları,
2013.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com