You are here

İRAN NÜKLEER PROGRAMININ TÜRKİYE’NİN GÜVENLİĞİNE ETKİLERİ

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (2. Language): 
Although the disputes have been focusing on the surrounding of “nuclear power” in the problem of Iran, which occupy the world public opinion for a long time, it can be said that the essential problem is the struggle of profit between ABD and Iran. Iran’s arrival at a capacity with which it can produce nuclear weapons and the fact that this effort is supported by global actors such as China and Russia has been changing the understanding of safety of the countries in the area, with Turkey being first. For this reason, this study, the efforts of Iran for being a nuclear power and the attitude of other global actors with ABD being first, against these developments on the safety of Turkey have been tried to be determined. Arrival of Iran, which is a border neighbor with Turkey since “Kasr-ı Şirin” agreement at a technology with which it can be produce nuclear power has been changing the strategic balances in the area. Iran, which gains such a power, can desire spreading the policies of Islamic regimes in the Middle Asia and Caucasus. In such an atmosphere, it seems possible that in Turkey which hasn’t nuclear power, some discussions about the necessity for having such a power comes to the agenda; furthermore, the fact that other ways, with diplomacy being first, fail to solve the matter and remain unresponsive can provide a background for military intervention against Iran of ABD and this situation Turkey can be forced to take a side Turkey, because it is strategic companion of ABD can lose all good relationships with Iran, with energy factor being first. For this reason, it is crucial for the balance of Turkey and the other countries in the area that turkey foresee the strategies with which it can escape from this crisis environment with the least expense. Turkey must carefully analyze the dangers that can occur in all short, middle and long term and it must be already for these. For this reason, Turkey must play an active role in solving the problem with peaceful ways before the matter is further complicated.
Abstract (Original Language): 
Uzun süredir dünya gündemini meşgul eden İran nükleer sorununda, tartışmalar ”nükleer güç” çevresinde odaklaşsa da, asıl sorun ABD-İran arasındaki çıkar çatışması olduğu söylenebilir. İran’ın nükleer silah üretebilecek kapasiteye ulaşması ve bu çalışmaların, Rusya Federasyonu ve Çin gibi küresel aktörlerce desteklenmesi başta Türkiye olmak üzere, bölge ülkelerin güvenlik algılamalarını değiştirmektedir. Bu amaçla çalışmada, İran’ın nükleer güç olma yolundaki çabaları ve bu gelişmeler karşısında başta ABD olmak üzere diğer küresel aktörlerin tutumu incelenerek, Türkiye’nin güvenliğine olan etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Kasr-ı Şirin antlaşmasından bu yana Türkiye ile sınır komşusu olan İran’ın nükleer silah üretebilecek teknolojiye erişmesi, bölgedeki stratejik dengeleri değiştirebilecektir. Dolayısıyla böyle bir güce kavuşan İran, Orta Asya ve Kafkasya Bölgesinde, İslami rejim politikalarını yaymak isteyebilir. Böyle bir atmosferde, nükleer silaha sahip olmayan Türkiye’de, nükleer silah edinmesi gerektiği konusundaki tartışmaların gündeme gelmesi muhtemel görülmektedir. Ayrıca, başta diplomasi olmak üzere diğer araçların yanıtsız kalması ABD’nin İran’a yönelik askerî müdahalesine zemin oluşturabilir ve bu durumda Türkiye taraf tutmaya zorlanabilir. Türkiye, ABD’nin stratejik ortağı olması sebebiyle İran ile bugüne kadar geliştirdiği başta enerji olmak üzere tüm ilişkileri bozulabilecektir. Bu bağlamda, Türkiye’nin bu kriz ortamından en az maliyetle çıkabilecek stratejik öngörülerde bulunması, kendisi ve bölge ülkelerinin istikrarı için önemlidir. Türkiye, tüm orta ve uzun vadede gerçekleşmesi muhtemel tehlikeleri iyi analiz etmeli ve bu tehlikelere karşı hazırlıklı olmalıdır. Bu bağlamda, Türkiye, sorunun daha karmaşık bir hal almadan barışçıl yollarla çözülmesinde etkin bir rol oynamalıdır.
106-128

REFERENCES

References: 

1) ARI, Tayyar. IRAK, İRAN ve ABD Önleyici Savaş, Petrol ve
Hegomanya, Ankara, Alfa Yayınları,2004.
2) AYDUĞAN, Fatih. İran’ın Nükleer Güç Olma Politikası ve
Türkiye’ye Etkileri (Yüksek Lisans Bitirme Tezi), İstanbul, Harp
Akademileri Komutanlığı, Mayıs 2006
3) AYMAN, S.Gülden. “ABD’nin Yeni Orta Doğu Vizyonu ve İran”,
Boğaziçi Üniversitesi-TÜSİAD Dış Politika Forumu, Aralık 2003, 20
Aralık 2006, .
4) BOTAŞ, 16 Şubat 2007, .
5) BOTAŞ, 16 Şubat 2007, http://www.botas.gov.tr/faliyetler/dg_ttt.asp
6) CELALİFER, Arzu. “BM Güvenlik Konseyi’nin İran Nükleer
Faaliyetlerinin Durdurulmasına İlişkin Kararı”, USAK,15 Şubat 2007,
.
7) CELALİFER, Arzu. “Nükleer Programa Yönelik 5+1 Öneri Paketine
İran’ın Beklenen Yanıtı”, USAK, 15 Şubat 2007,
8) .
9) CELALİFER, Arzu. “İran Nükleer Krizi Değerlendirme Raporu”,
USAK, 8 Kasım 2006, .
10) CELALİFER, Arzu. “BM Güvenlik Konseyi’nin İran’a Yönelik 1737
sayılı Kararı”, USAK, 15 Şubat 2007,
11) http://www.usakgundem.com/yazarlar.php?id=535&type=17>.
12) CELALİFER, ARZU. “Erdoğan’ın İran Ziyareti”, USAK, 15 Şubat
2007
13) http://www.usakgundem.com/yazarlar.php?id=504&type=17>.
14) CNN Türk.com, 13 Nisan 2007, .
15) CNN Türk.com, 15 Şubat 2007,
16) http://www.cnnturk.com/DUNYA/haber_detay.asp?PID=319&HID=
1&haberID=208907>.
17) CNN Türk.com,15 Şubat 2007,
18) http://www.cnnturk.com/DUNYA/haber_detay.asp?PID=319&haber
ID=277074>.
19) CNN Türk.com, 21 Şubat 2007,
20) .
21) CNN Türk.com, 15 Şubat 2007,
22) http://www.cnnturk.com/TURKIYE/haber_detay.asp?PID=318&habe
rID=267221>.
23) DAVUTOĞLU, Ahmet. Stratejik Derinlik Türkiye’nin Uluslararası
Konumu (3.Baskı), İstanbul, Küre Yayınları, 2001.
24) ERTEM, Helin Sarı. “Neo-Avrasyacı Perspektiften “Sıcak Denizlere
Açılan Kapı
25) İran”, Akademik Araştırmalar Dergisi, 2004-2005,Sayı:23, 255-280.
26) Haber7.com, 21 Şubat 2007, .
27) Hürriyet, 12 Şubat 2006,.
28) İGEME, 21 Şubat 2007, .
29) İnternet Haber, 24 Mart 2007, .
30) İZZETİ, İzzetulla. İran ve Bölge Jeopolitiği, (Çev. Hakkı Uygur),
İstanbul, Küre Yayınları, 2005.
31) KANTARCI, ŞENOL. ” İran Türkiye’ye Doğal Gazı Neden Kesti?”,
15 Şubat 2007, TURKSAM, .
32) KARADAYI, Süleyman. Türkiye’nin Yakın İlgi Alanları, İstanbul,
Harp Akademileri Komutanlığı Basımevi, Şubat 1995.
33) KESKİN, Arif. “İran’ın Nükleer Çabaları: Hedefler, Tartışmalar ve
Sonuçlar”, TURKSAM , 8 Kasım 2006,
34) KESKİN, Arif. Ahmedinejad Dönemi İran Dış
Politikası:”Saldırganlığın Rasyonelleşmesi”, ASAM, 8 Kasım 2006,
http://www.asam.org.tr/temp/temp33.pdf
35) KİBAROĞLU, Mustafa. “Yeniden Yapılanan Ortadoğu ve Kitle İmha
Silahları”, Avrasya Dosyası, 2003, Cilt:9, Sayı:4,107-125.
36) KİBAROĞLU, Mustafa. İran’daki Gelişmelerin Türkiye’nin
Güvenliğine Etkileri,2005, 19.12.2006, .
37) KİBAROĞLU, Mustafa. “Nükleer Silahlar ve Türkiye”, Görüş,
Haziran 2004, 24-31, 20 Aralık 2006, .
38) KOÇ, Şanlı Bahadır. “Gurur ve Önyargı: İran-ABD Gerginliği ve
Türkiye”, AVSAM, 25 Kasım 2006, .
39) Maragheh Ghannadi, Atomic Energy Organizatation of Iran, 10
Aralık 2006 .
40) QUILLEN, Chris. “Iranian Nuclear Weapons Policy: Past, Present
and Possible Future”, MERIA, Volume:6, No.2, June 2002.
41) OLSON, Robert. TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ 1979-2004: Devrim,
İdeoloji, Savaş, Darbeler ve Jeopolitik, (Çev.Kezban ACAR), Ankara,
Babil Yayıncılık,2005.
42) Nihat, Ali ÖZCAN. “İran Sorununun Geleceği Senaryolar, Bölgesel
Etkiler ve Türkiye’ye Etkileri”, Tepav Ortadoğu Çalışmaları, 25 Aralık
2006, .
43) ÖZER, İbrahim.Türkiye İran İlişkilerini İnceleyerek Türkiye’nin
Bölgesel Güç Olabilmesi İçin İran’a Karşı İzlemesi Gereken Politika Ne
Olmalıdır? (Yüksek Lisans Bitirme Tezi), İstanbul, Harp Akademileri
Komutanlığı, 2003.
44) USLUBAŞ, Fevzi. “Ortadoğu Labirentinde Nükleer Bir İran”,
Jeopolitik, Mart 2006, Yıl:5, Sayı:26,41-46.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com