You are here

HİTİTLERDE ÖLÇÜ BİRİMLERİ VE BUNLARIN HİTİT METİNLERİNDE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

A Review on the Units of Measurement in Hittites and Their Usage in Laws, Records and Other Texts

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The Hittite Kingdom was established in north-central Anatolia, called as "the Hatti Land" in cuneiform tablets in the first half of 17th century BC. The Hittites developed Hittite a great kingdom, centered at Hattusa (Boğazköy in Çorum) including the most part of Anatolian territory and Northern Syria, in a period of 1650-1200 BC. The information about the pecuniary cases regarding persons and the foundations of the Hittite kingdom were given systematically in the Hittite cuneiform texts (a period between 17th-13th centuries BC.). It also seems that the pecuniary transactions in the establishments of the Hittite Kingdom were inspected by professional auditors, and so the data regarding the pecuniary management were recorded at the same time by them. According to the texts, almost everything, which the human-beings needed in daily-life, was priced, and silver was used as an exchange instrument. A number of units of measurement appear in different kinds of Hittite texts. It seems that most of those texts belonged to the Hittite Great Kingdom era (1450-1200 BC). The hiring prices of domestic animals and artifacts were recorded systematically in the Hittite cuneiform documents. It also seems that some punishments could be recompensed with money in the Hittite laws. In some cases, the censuses were carried out living in villages and towns perhaps to know capacity of the people who would work in farms and the lists were recorded on the cuneiform tablets. Both pricing and recording of the pricing system, and also designation of the measures in those records shows that a regulating and controlling mechanism was active in the Hittite administrative system.
Abstract (Original Language): 
Hitit Devleti, M.Ö.1650-1200 yılları arasında bugünkü Orta Anadolu platosunda belgelerde "Hatti Ülkesi" olarak anılan yerde doğup gelişmiştir. Hititler, bugünkü Çorum sınırları içinde bulunan Hattusas (Boğazköy) başkent olmak üzere Anadolu'nun büyük bir kısmıyla Kuzey Suriye'yi de içine alan bölgede büyük bir imparatorluk kurmuşlardır. Hititçe çivi yazılı belgelerde kişi ya da Hitit Devletine bağlı çeşitli kurumlarla ilgili para ile ifade edilebilecek bilgilerin sistematik bir şekilde sunulduğunu görmekteyiz. Hitit Devletine bağlı çeşitli kurumlarda yine para ile ilgili konuların bir uzman denetiminde incelendikten ve gözetimden geçtikten hemen sonra kaydedildiğine tanık olmaktayız. Belgelerde bir insanın o dönem itibarıyla gündelik yaşamında ihtiyacı olan hemen her şey fyatlandırılmış değişim aracı olarak da gümüş kullanılmıştır. Hitit metinlerinde değişik kayıtlarda birçok ölçü birimi geçmektedir. Bu kayıtların pek çoğu imparatorluk devrine (M.Ö. 1450-1200) tarihlendirilmektedir. Hititçe çivi yazılı belgelerde ayrıca hayvan ve eşyaların kira fiyatları sistematik bir şekilde kaydedilmiştir. Hitit yasalarında, bazı cezaların para ile tazmini söz konusudur. Bazı durumlarda, herhalde çiftliklerde çalıştırılacak insan sayısının kapasitesini ölçmek için, kent veya köylerde oturan insanların nüfus sayımlarına benzeyen sayımları yapılmış ve bunlar listeler halinde tabletlere geçirilmiştir. Gerek fiyatlandırma gerekse bu fiyatlandırmanın kayıt altına alınması ve ölçümlerin bu kayıtlarda açıkça belirtilmesi; Hitit idari sistemi içinde düzenleyici ve denetleyici bir yapının oldukça etkin olduğunu göstermektedir.
73-90

REFERENCES

References: 

ALP; Sedat. (1949), "Sosyal Sınıf NAM.RA'lar ve İdeogram'ın Hititçe Karşılığı" Belleten, C.
XXIII, S. 50, (ss. 245-270). ALP Sedat. (1991), Maşathöyük'de Bulunan Çivi Yazılı Hitit Tabletleri (Hethitische Keilschrifttafeln
aus Maşat-Höyük), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Hititlerde Ölçü Birimleri ve Bunların Hitit Metinlerinde Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme
85
ALPARSLAN, Metin. (2006), "Hititler'de Ticaret: Hitit Yazılı Kaynakları'nın Bir Yorumu",
Uluburun Gemisi : 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti, (ed. Ünsal Yalçın ve diğ.), Bochum, (ss. 383-385).
BRYCE, Trevor. (2002), Life and Society in the Hittite World, Oxford.
DADDI, F. P, (1982), Mestieri, Professioni e Dignitâ nell'Anatolia ittita, Roma.
DARGA, Muhibbe. (1973), Karahna Şehri Kült-Envanteri (Keilschrifturkunden aus Boghazköi XXXVIII12), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
MONTE, Giuseppe F. del. (1995), "I testi amministrativi da Maşat Höyük/Tapika", Orientis Antiqui Miscellanea 2, Roma, (ss. 89-138).
DIETRICH,
M
. ve LORETZ, O. (1984), "Dokumente aus Alalach und Ugarit", Texte aus der Umwelt des Alten Testaments (TUAT), 1 (3), (ss. 210-219).
EĞİLMEZ, Mahfi. (2005), Hitit Ekonomisi, Türkiye Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü, Ege Yayın¬ları, İstanbul.
HAASE, Richard. (1983), "Die lândliche Gemeinschaft im Hethiterreich", Receuils de la Societe
Jean Bodin 41, (ss. 187-205). HEILBRONER, R.L. (1964), The Making of Economic Society, Prentice Hall. Inc, USA
HOFFNER H.A. (2002), "Some Thougts on Merchants and Trade in the Hittite Kingdom",
Festschrift Haas, (ss. 179-189). IMPARATI, Fiorella. (1983), "Aspects de l'organisation de l'etat Hittite dans les documents
juridiques et administratifs", Journal of Economic and Social History of the Orient, No. 25,
(ss. 225-267). IMPARATI, Fiorella. (1992): Hitit Yasaları, Ankara
JACOB-ROST, Liane. (1961), "Zu den hethitischen Bildbeschreibungen (I.Teil), Mitteilun-
gen des Instituts für Orientforschung, No. 8, (ss. 161-217). JACOB-ROST, Liane. (1963), "Zu den hethitischen Bildbeschreibungen (II.Teil), Mitteilun-
gen des Instituts für Orientforschung 9, 175-239 KLENGEL, Horst. (1975a), "Zur okonomischen Funktion der Hethitischen Tempel", Studi
Micenei ed Egeo-Anatolici, No. 16, (ss. 181-200). KLENGEL, Horst. (1975b), "Neue Quellen zur Geschichte Nordsyriens im 2. Jahrtausend
v.u.Z.", Altorientalische Forschungen, No. 2, (ss. 47-64). KLENGEL, Horst. (1979), "Handel und Kaufleute im hethitischen Reich. Altorientalische
Forschungen, No. 6, (ss. 69-80). KLENGEL, Horst. (1986), "The Economy of the Hittite Household (E)", Oikumene, No. 5,
(ss. 28-31).
KÜHNE,
C
. ve OTTEN, H. (1971), Der Sausgamuwa-Vertrag (Eine Untersuchung zu Sprache und Graphik), Studien zu den Boğazköy-Texten, No.16, Wiesbaden.
NOUGAYROL, Jean. (1956): Le Palais Royal DUgarit IV. Textes accadiens des archives sud. Mission de Ras Shamra IX, Paris.
OTTEN, Heinrich. (1988), Die Bronzetafel aus Boğazköy. Ein Staatsvertrag Tuthalijas IV., Studien zu den Boğazköy-Texten Beiheft 1, Wiesbaden.
OTTEN, Heinrich ve SOUCEK, Viladimir. (1965), Das Gelübde der Königin Puduhepa an die Göttin Lelwani, Studien zu den Boğazköy-Texten 1, Wiesbaden.
ÖZKAN, Süleyman. (1995), "Önasya'da Geç Tunç Çağı Ticaret Hayatında Hitit Devleti'nin Yeri", Tarih İncelemeleri Dergisi, S. 10, (ss. 211-218).
PAROUSSIS, Michel. (1985),
Les
listes de champs de Pylos et Hattusa et le regime foncier mycenien et hittite. Paris.
RIEMSCHNEIDER, Kaspar K. (1956), "Die Hethitischen Landschenkungsurkunden", Mit-teilungen des instituts für Orientforschung, No. 6, (ss. 344-376).
RÜSTER, Christel ve NEU, Erich. (1989), HethitischesZeichenlexikon. inventar und interpretati¬on der Keilschriftzeichen aus den Boğazköy-Texten. Studien zu den Boğazköy-Texten 2.
86
SCHAEFFER, C.F.A. ve diğ. (1956), Ugaritica iii. Sceaux et cylindres hittites, epee gravee du car¬
touche de Mineptah, tablettes chypro-minoennes et autres decouvertes nouvelles de Ras Shamra,
Paris.
SCHAEFFER, C.F.A. ve diğ. (1968), Ugaritica V. Nouveaux textes accadiens, hourrities et ugaritiques de Archives et Bibliotheques privees d'Ugarit. Commentaires des textes historiques. Paris.
SIEGELOVA, Jana. (1986), Hethitische Verwaltungpraxis im Lichte der Wirtschafts und inventardo-kumente I-III, Prag.
SIEGELOVA, Jana. (2002), "Blendung als Strafe für den Eidbruch", Anatolia Antica. Studi in Memoria di Fiorella imparati ii, (ss. 735-737).
SINGER, Itamar. (1999), 'A Political History of Ugarit", Handbook of Ugaritic Studies. WG.E. Watson ve N. Wyatt (ed.), Handbuch der Orientalistik, Abt. 1, Der Nahe und Mittle-re Osten. Band 39, Leiden, Boston, Köln, (ss. 603-733).
SOUCEK, Viladimir. (1959), "Hethitische Feldertexte", Archiv Orientâlni 27, 5-43
SÜEL, Aygül. (1990), "Hitit Kaynaklarında Direktif (Enstrüksiyon) Metinleri", Erdem Dergi¬si, C. 6, S. 16, (ss. 265-271).
TAŞ-ŞEYHOĞLU, İlknur. (2007), IV.Tudhaliya'nın Asur Devleti ve Suriye'deki Vassal Krallıklara Yönelik Politikası, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TAŞ-ŞEYHOĞLU, İilknur. (2008), "M.Ö.13.yüzyılda Hitit Kralı IV Tudhaliya'nın Uygulamaya Koyduğu Ticari Ambargo", İCANAS 38 Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalış¬maları Kongresi Bildirileri Kitabı (Basım aşamasında).
ÜNAL, Ahmet. (2007), Hititçe Çok Dilli El Sözlüğü, Hamburg.
ÜNAL, Ahmet. (2005), Hititler Devri'nde Anadolu ili, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul. van den HOUT (1987-1990), "MaBe und Gewichte bei den Hethitern", Reallexikon der Ass-
yriologie und Vorderasiatischen Archdologie, No. 7, (ss. 517-530). von BRANDENSTEIN, C.G. (1943), Hethitische Götter nach Bilbeschreibungen in Keilschrifttex-
ten, Mitteilungen der Vorderasiatisch-Aegyptischen Gesellschaft, 46(2). von SCHULER E. (1957), Hethitische Dienstanweisungen für hohere Hof- und Staatsbeamte. Ein
Beitrag zum antiken Recht Kleinasiens. Archiv für Orientforschung. internationale Zeitschrift
für die Wissenschaft vom Vorderen Orient Beiheft 10, Graz. http://wwwtdk.govtr/ TR/SozBul.aspx

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com