You are here

Home » Content

EL-HÂDÎ İLE’L-HAK VE USÛLÜ’D-DÎN ADLI RİSALESİ

Journal Name:

  • Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Publication Year:

  • 2007

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
al-Hâdî ila’l-Haq is the person who found the Zaydî State in Yemen. For this reason, because he has the possibility of transferring his intellectual accumulation on the Zaydî Sect into practise, his Works are important for the Zaydis. On the other hand, thoughts in his Works had been adopted later Zaydis -however there have been some differentations in following times. In this article we want to give knowledge about al-Hâdî ila’l-Haq’s epistle called Usûlü’d-Dîn in which he mentions the principles of Zaydî sect. This and other Works of al-Hâdî have played an important role in the formation of following Zaydî thought. In this epistle al-Hâdî classifies the principles of the sect as Tawhîd, adl, al-wa’d wa’l-Waîd, al-amru bi’l-ma’rûf wa’n-nahyu ani’l-munkar and al-ımâma. His this classification have been determinative for following Zaydis. al-Hâdî ila’l-Haq in the method of investigation and argümantation of the principles of the sect he give here was influenced by his grandfather al-Qâsim al-Rassî and his uncle Muhammad b. al-Qâsim. He also have influenced the Zaydis following him. Among Zaydî writers al-Hâdî’s this work, after al-Usûlü’s-samâniyya of Muhammad b. al-Qâsim, is the first work in which the principle of al-imâma is put inside into the principles of the sect.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
el-Hâdî ile’l-Hak (298/910), Yemen’de Zeydî Devleti kuran şahıstır. Dolayısıyla Zeydî mezhebine ilişkin fikrî birikimini pratiğe aktarabilme imkanına sahip olduğundan eserleri Zeydîler açısından önemlidir. Diğer taraftan yazdığı eserlerdeki fikirler kendinden sonraki –ileriki tarihlerde bazı farklılaşmalar olsa da- Zeydîler tarafından büyük oranda benimsenmiştir. Bu makalemizde, el-Hâdî ile’l- Hak’ın Zeydî mezhep esaslarından bahsettiği Usûlü’d-Dîn adlı risalesi hakkında bilgi vermek istiyoruz. el-Hâdî’nin bu ve diğer eserlerinin, sonraki Zeydî düşüncenin şekillenmesinde önemli yeri vardır. el-Hâdî, bu risalesinde mezhep esaslarını tevhid, adl, el-va’d ve’l-vaîd, el-Emru bi’l-Ma’rûf ve’n- Nehyu ani’l-Münker ve imâmet şeklinde tasnif eder. Onun bu tasnifi, sonraki Zeydîler için belirleyici olmuştur. el-Hâdî ile’l-Hak burada verdiği mezhep esaslarını ele alış tarzı ve onları delillendirmelerinde dedesi el-Kâsım Ressî ve amcası Muhammed b. el-Kâsım’dan etkilenmiştir. Kendisinden sonraki Zeydîleri de etkilemiştir. El-Hâdî’nin bu eseri, Zeydî yazarlar arasında, amcası Muhammed b. el-Kâsım’ın el-Usûlü’s-semâniye’sinden sonra imâmet bahsinin usûlüddîn içine konulduğu ilk eserdir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_36454_12_pp_119-141.pdf
  • 1
119-141
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Abdullah b. Hamza, Ebû Muhammed Abdullah b. Hamza b. Süleyman b. Hamza b. Ali b. Hamza
b. el-Hasan b. Abdirrahman b. Yahya b. Abdullah b. el-Hüseyin b. el-Kâsım b. İbrahim b. İsmail
b. İbrahim Tabâtabâ b. el-Hasan b. el-Hasan b. Ali b. Ebî Tâlib (614/1217), Kitâbu’ş-Şâfî, IIV
(iki ciltte), Mektebetü’l-Yemeni’l-Kübrâ, San’a 1986.
el-Alevî, Ali b. Muhammed b. Ubeydullah el-Abbâsî, Siretü’l-Hâdî ile’l-Hak Yahya b. el-Hüseyin,
tahk.: Süheyl Zekkâr, Beyrut 1972.
Dölek, Adem, “Sekaleyn Hadisi ve Değerlendirilmesi”, Ma’rife, Ehl-i Beyt Özel Sayısı, yıl:4 sayı:3
Konya 2004, ss. 149-173.
Ebû’l-Abbas el-Hasenî, Ahmed b. İbrahim b. el-Hasan b. İbrahim b. İbrahim b. Muhammed b.
Süleyman b. Davud b. el-Hasan b. el-Hasan b. Ali b. Ebî Tâlib (353/964), el-Mesâbîh, tahk.: Abdullah
b. Abdullah b. Ahmed el-Havsî, Müessesetü’l-İmâm Zeyd b. Ali es-Sekâfiyye, Ammân
1422/2002.Ebû Tâlib Nâtık bi’l-Hak, Yahya b. el-Hüseyin b. Hârun el-Hârûnî el-Hasenî (424/1033), el-İfâde fî
târîhi eimmeti’z-Zeydiyye, tahk.: Muhammed Yahya Salim İzân, Dâru’l-Hikmeti’l-Yemâniyye,
Sa’de 1417/1996.
Emîr Hüseyin b. Bedruddîn (663/1265), Yenâbiu’n-nasîha fi’l-akâidi’s-sahîha, tahk.: el-Murtazâ b. Zeyd
el-Mahatverî el-Hasenî, Mektebetü Bedr li’t-Tıbâa ve’n-Neşr ve’t-Tevzî’, San’a 1420/1999.
Fuad Seyyid, Eymen, Târihu’l-mezâhibi’d-Dîniyye fî bilâdi’l-Yemen, ed-Dâru’l-Mısriyyetu’l-Benâniyye,
Kâhire 1988.
Gökalp, Yusuf, Zeydîlik ve Yemen’de Yayılışı, (Basılmamış Doktora Tezi) AÜSBE, Ankara 2006.
Hâdî ile’l-Hak Yahya b. el-Hüseyin b. el-Kâsım b. İbrâhîm er-Ressî (298/910), Kitâb fîhi Ma’rifetullah,
(amlf, Mecmûatu resâil-i Hâdî ile’l-Hak Yahya b. el-Hüseyin, Menşûrâtu Ehli’l-Beyt li’d-Dirâseti’lİslamiyye,
Sa’de 2001, içinde) ss. 49-65.
amlf. , Kitâbu’l-Ahkâm fî beyâni helâl ve’l-harâm, I-II, Mektebetü’l-Yemeni’l-Kübrâ, San’a, 1410/1990.
amlf. , el-Hâdî ile’l-Hak el-Kavîm Yahyâ b. el-Hüseyin b. el-Kâsım b. İbrâhîm (298/910), Kitâbu
Usûli’d-Dîn akîdetü ehli’l-beyti’t-tâhirîn, Merkezu Ehli’l-Beyt li’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye, Sa’de
1422/2001.
amlf. , Kitâbu Usûli’d-Dîn akîdetü ehli’l-beyti’t-tâhirîn, (amlf, Mecmûatu resâil-i Hâdî ile’l-Hak
Yahya b. el-Hüseyin, Menşûrâtu Ehli’l-Beyt li’d-Dirâseti’l-İslamiyye, Sa’de 2001.
amlf. , Kitâbu’l-Müntehâb ve yelîhi eydan Kitâbu’l-Fünûn, Dâru’l-Hikmeti’l-Yemâniyye, San’a
1414/1993.
Hamîd el-Muhallî, el-Hasan Hüsâmuddîn Hamîd b. Ahmed el-Muhallî (652/1254), el-Hadâiku’lverdiyye
fî menâkıbı eimmeti’z-Zeydiyye, I-II, (Tıpkı Basım), Dâru Üsâme, Dımeşk 1985.
el-Hayyât, Ebû’l-Hüseyin Abdurrahim b. Muhammed b. Osman (300/913), Kitâbu’l-İntisâr ve’r-reddu
alâ ibni’r-Râvendî el-mulhid, Mektebetu’l-Külliyâti’l-Ezheriyye-Dâru’n-Nedveti’l-İslamiyye,
Beyrut-Kahire, 1987-1988.
İbn Bâbaveyh el-Kummî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Ali b. Bâbeveyh el-Kummî (381/991), Risâletü’li’tikadati’l-
İmâmiyye,çev. Ethem Ruhî Fığlalı, Ankara 1978.
İbnu’l-Murtazâ, Ahmed b. Yahya (840/1436), el-Bahru’z-zahhâr, c. I-V, Dâru’l-Hikmeti’l-Yemâniyye,
San’a 1988.
Kahraman, Hüseyin, “Şîa’da Bir Hidayet Rehberi Olarak Ehl-i Beyt ve ‘Nuh’un Gemisi’ Benzetmesi”,
Ma’rife, Ehl-i Beyt Özel Sayısı, yıl:4 sayı:3 Konya 2004, ss. 175-187.
el-Kâsım b. İbrâhîm er-Ressî (246/860), el-Usûlu’l-hamse, tahk.: Muhammed Imârâ, Dâru Hilâl 1971
(Resâilu’l-adl ve’t-tevhîd içerisinde), c. I, s. 142.
amlf. , el-Usûlu’l-hamse, thk. E. Griffini, (“Lista dei mss. Arabi n. F. Della Bibl. Ambrossiana di Milano”),
RSO, c. VIII (1917) içinde ss. 605-6.
amlf. , Tesbîtu’l-imâme, (amlf. Mecmûu kütüb ve resâili Kâsım b. İbRâhim er-Ressî, I-II, tahk.:
Abdulkerim Ahmed Cedbân, Dâru’l-Hikmeti’l-Yemâniyye, San’a 1422/2001, içinde ss. 131-
166.
el-Kâsım b. Muhammed ez-Zeydî (1029/1620), el-Esâs li’akâidi’l-ekyâs fî ma’rifeti rabbi’l-âlemîn, tahk.:
İsa Doğan, Samsun 1998.
Köse, Saffet, “el-Hâdî ile’l-Hak Yahya b. Hüseyin” mad., DİA., İstanbul 1997, c. XV, ss. 17-18.
Kummî/Nevbahtî, Şiî Fırkalar Kitâbu’l-Makâlât ve’l-Fırak Fıraku’ş-Şîa, Çev.: Hasan Onat, Sabri Hizmetli,
Sönmez Kutlu, Ramazan Şimşek, Ankara Okulu yay. , Ankara 2004.
Madelung, Wilferd, “al-Hâdî Ila’l-Hak” (EI(2), Leiden 1980, ss. 334-335.
Muhammed b. el-Kâsım, Muhammed b. el-Kâsım b. İbrâhîm b. İsmâil b. İbrâhîm b. el-Hasan b. el-
Hasan b. Ali b. Ebî Tâlib (200-284/816-897), el-Usûlu’s-semâniyye, tahk.: Abdullah b. Hammûd
el-Izzî, Müessesetu’l-İmâm Zeyd b. Ali es-Sekâfiyye, Amman-Sa’de 1421/2001.
el-Murtazâ li Dînilllâh, Muhammed b. el-Hâdî Yahya b. el-Hüseyin b. el-Kâsım b. İbrâhim er-Ressî
(310/922), Kitâbu’l-Usûl, tahk.: Abdullah b. Hammûd el-Izzî, Müessesetu’l-İmâm Zeyd b. Ali
es-Sekâfiyye, Amman-Sa’de 1421/2001.
Numân, Abdulfettah Şâyıf, el-İmâmu’l-Hâdî vâliyen ve fakîhan ve mücâhiden, yy. 1989.
Onat, Hasan, Emevîler Devri Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiîliği, TDV yay. , Ankara 1993.Şerefuddîn, Ali b. Abdulkerîm el-Fadîl, ez-Zeydiyye Nazariyye ve Tatbîk, Amman 1985.
el-Vecîh, Abdusselâm b. Abbas, A‘lâmu’l-müellifîni’z-Zeydiyye, Müessesetü’l-İmâm Zeyd b. Ali es-
Sekâfiyye, Ammân 1999.
ez-Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed (467-538/1075-1143),
Tefsîru’l-Keşşâf an hakâikı gavâmizi’t-tenzîl ve uyûni’l-ekâvîl fî vucûhi’t-te’vîl, c. I-IV, tertib ve tashih
Muhammed Abdusselâm Şâhîn, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1424/2002.
Zeyd b. Ali (122/740), Müsnedü’l-İmâm Zeyd, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut, ts.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com