You are here

Home » Content

AHP VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE İŞLETME KREDİBİLETİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: BORSA İSTANBUL ENDEKSİNDE KAYITLI İŞLETMELER ÜZERİNDE BİR ÇALIŞMA

Evaluation of Company Credibility Using AHP and TOPSIS Methods: A Study on the Listed Companies on Istanbul Stock Exchange

Journal Name:

  • International Journal of Academic Value Studies

Publication Year:

  • 2017
DOI: 
http://dx.doi.org/10.23929/javs.166

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Credit rating issue is viewed as an important both fund demandants and the creditors that supply the excessive funds to market. In this study, it was aimed at measuring the credibility of food, drink and tobacco companies which are continously traded in Istanbul Stock Exchange. For this purpose, 18 financial ratios under 5 categories were utilized in current study. The financial ratios used in the determination of credibility were determined by making use of relevant studies, the questionnaire filled out by academic and expert opinions. Financial ratios obtained from the five year conglomerate financial statements were used to measure the credibility of companies (2011-2015). In this study, Analytic Hierarchy Process (AHP) method was used to determine the importance weights of financial ratios. Moreover, TOPSIS was used to obtain a credit score for each company. Due to the analyses held; among the financial ratios, it was determined that net profit margin and leverage ratio are the most effective variables. The credibility of the companies were ranked in accordance with the obtained scores. Accordingly, Konfrut Food, Turkish Tuborg and Ülker Biscuit were respectively determined as having the highest credibility. It can be said that this study will lead to banks and credit institutions to understand which financial ratios to focus on and in order to carry out more successful decisions in the stage of valuing customer’s credibility.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Kredi derecelendirme konusu hem fona ihtiyaç olanlar açısından hem de piyasaya fon fazlasını arz eden tasarruf sahipleri açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul endeksinde işlem gören gıda, içki ve tütün sektöründe sürekli olarak faaliyet gösteren işletmelerin kredibiliteleri ölçülmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada 5 kategori altında 18 finansal oran kullanılmıştır. Kredibilite belirlemede kullanılan finansal oranlar, kredibilite ile ilgili yapılan çalışmalardan, akademik ve banka personelinin görüşleri ile yapılan anket sonucunda elde edilen verilerden yararlanarak belirlenmiştir. Sektördeki işletmelerin kredibilitelerini ölçme işleminde, işletmelerin (2011-2015) 5 yıllık konsolide finansal tablolarından elde edilen finansal oranlardan yararlanılmıştır. Çalışmada, finansal oranların önem ağırlıklarının belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Proses (AHP) yöntemi kullanılmıştır. TOPSIS yöntemi ile de her bir işletme için kredi skoru elde edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler neticesinde finansal oranlar içerisinde, kredibilite sonucunu en çok etkileyenin net kâr marjı ve kaldıraç oranı olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen skorlara göre sektördeki işletmelerin kredibilite sıralaması yapılmıştır. Buna göre, sektördeki kredibilitesi en yüksek işletmeler sırasıyla Konfrut Gıda, Türk Tuborg ve Ülker Bisküvi olarak tespit edilmiştir. Bu çalışma banka ve kredi kurumlarının hangi finansal oranlara odaklanılması ve müşterilerin kredibilite değerlemesi aşamasının daha başarılı yapılması konusunda yol göstereceği söylenebilir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-ahp-topsis-yontemleri-ile-isletme-kredibiletisinin-degerlendirilmesi-borsa-istanbul-endeksinde-kayitli-isletmeler-uzerinde-bir-calisma.pdf
  • 9
411
432
  • Turkish

JEL Codes:

REFERENCES

References: 

Akdeniz, H. A. & Turgutlu, T. (2007). “Türkiye’de Perakende Sektöründe Analitik Hiyerarşi Süreç Yaklaşımıyla Tedarikçi Performans Değerlendirmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1): 1-17.
Akkaya, G. C. & Demireli, E. (2010). “Analitik Hiyerarşi Süreci İle Kredi Derecelendirme Analizi Bir Model Önerisi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1): 319-335.
Akyüz, Y.; Bozdoğan, T. & Hantekin E. (2011), “TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi Ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi X III(I): 73-92.
Alp, S. & Engin, T. (2011). “Trafik Kazalarının Nedenleri Ve Sonuçları Arasındaki İlişkinin TOPSIS Ve AHP Yöntemleri Kullanılarak Analizi Ve Değerlendirilmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(19): 65-87.
Alpay, M. (2010). “Kredi Değerliliğinin Ölçülmesinde TOPSIS Yöntemi Ve Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Javstudies.com Javstudies@gmail.com International Journal of Academic Value Studies
Javstudies.com Javstudies@gmail.com International Journal of Academic Value Studies
International Journal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 9 pp. 411-432
429
Arıbaş, M. (2015). “Akademik Araştırma Projelerinin AHP Ve TOPSIS Yöntemleri Kullanılarak Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü, Ankara.
Arıkan, V. S. (2008). “Fasoncu Seçimi İçin AHP Modelinin Bir Tekstil İşletmesine Uygulanması”, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Atan, M. & Maden, U. (2005). “Bireysel Ve Kurumsal Kredibilitenin Analitik Hiyerarşi Süreci İle Çözümlenmesi”, 4. İstatistik Kongresi, İstatistik Mezunları Derneği ve Türk İstatistik Derneği, 8-12 Mayıs 2016, Antalya.
Aydın, G. (2008). “Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) Ve Bir Sanayi İşletmesinde Uygulanması”, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler, Kocaeli.
Bayat, B. (2014). “Uygulamalı Sosyal Bilim Araştırmalarında Ölçme, Ölçekler ve “Likert” Ölçek Kurma Tekniği”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3): 1-24.
Bodur, Ç. & Teker, S. (2005). “Ticari Firmaların Kredi Derecelendirmesi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Firmalarına Uygulanması”, İTÜ Dergisi/B Sosyal Bilimler, 2(1): 25-36.
Bülbül, C. (2011). “Kredi Verme Sürecinde Mali Tablolar Analiz Tekniklerinin Kullanılması Ve Önemi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Chen, S. J. & Hwang, C. L. (1992). Fuzzy Multiple Atrribute Decision Making: Methods And Applications, Springer, Verlag-Berlin.
Çavuşoğlu, A. (2012). “İMKB’de İşlem Gören Dokuma Sanayi Şirketlerinin Finansal Performanslarının AHP Ve TOPSIS Yöntemleri İle Karşılaştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Çonkar, K. & Vurur, N. S. (2008). “Türkiye’de KOBİ’ler Derecelendirilme Notu Almalı Mı?”, 1. Uluslararası Sempozyum: KOBİ’ler ve Basel II, 2-4 Mayıs 2008, 135-147, İzmir.
Dağdeviren, M. & Eren, T. (2001). “Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi Ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, 16(2): 41-52.
Dağdeviren, M.; Akay, D. & Kurt, M. (2004). “İş Değerlendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi Ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(2): 131-138.
Demirci, T. (2013). “Analitik Hiyerarşi Sürecine Dayalı Kredi Derecelendirme Modeli”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Dinçer, H. & Görener, A. (2011). “Performance Evaluations Using AHP-VIKOR And AHP-TOPSIS Aproaches: The Case of Service Sector”, Sigma: Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 29(3): 244- 260.
Durdudiler, M. (2006). “Perakende Sektöründe Tedarikçi Performans Değerlemesinde AHP Ve Bulanık AHP Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Dündar, İ. (2005). “Otomotiv Sektöründe Kurumsal Karne Uygulamasına Dayalı Performans Yönetim Sistemi Kurulması Ve Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Dündar, S. (2008). “Ders Seçiminde Analitik Hiyerarşi Proses Uygulaması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2): 217-226.
Eraslan, E. & Algün, O. (2005). “İdeal Performans Değerlendirme Formu Tasarımında Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yaklaşımı”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi, 20(1): 95-106.
Ertuğ, B. (2009). “Bir Akaryakıt İstasyonunun Fizibilite Etüdünde TOPSIS Ve Electre Yöntemlerinin Karşılaştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
Eryalçın, S. A. (2014). “Performans Değerlendirme Yöntemlerinin Eleştirisel Gözden Geçirilmesi Ve En Uygun Yöntemin Tespiti İçin AHP-TOPSIS Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Javstudies.com Javstudies@gmail.com International Journal of Academic Value Studies
Javstudies.com Javstudies@gmail.com International Journal of Academic Value Studies
International Journal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 9 pp. 411-432
430
Felek, S.; Yuluğkural, Y. & Aladağ, Z. (2007). “Mobil İletişim Sektöründe Pazar Paylaşımının Tahmininde AHP VE ANP Yöntemlerinin Kıyaslanması”, Makine Mühendisleri Odası Endüstri Mühendisliği Dergisi, 18(1): 6-22.
Forman, E. & Selly, M. A. (2001). Decisions By Objectives, World Scientific, Expert Choice Inc., Pittsburgh.
Geyikçi, U. B. (2013). “Basel Kriterleri Çerçevesinde Kredi Derecelendirme Model Önerisi”, Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
Güner, M. & Yücel, Ö. (2007), “Konfeksiyon Üretiminde Temel Kriterlerin Hiyerarşik Modellenmesi İle Üretilecek En Uygun Ürünün Belirlenmesi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(1): 73-79.
Güngör, S. (2007). “Kredi Taleplerinin Değerlendirilmesinde Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi Ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Hwang, C. L. & Yoon, L. (1981). Multiple Attribute Decision Making In: Lecture Notes In Economics And Mathematical Systems, Springer, Verlag-Berlin.
İç, Y. T. & Yurdakul M. (2000). “Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Yöntemini Kullanan Bir Kredi Değerlendirme Sistemi”, Gazi Üniv. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 15(1): 1-14.
İlter, O. C. (2006). “Analitik Ağ Süreci Ile Ticari Kredi Taleplerinin Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri, Ankara.
İşman, K. (2009). “Basel II Çerçevesinde Kredi Derecelendirme Ve İMKB’de Işlem Gören Otomotiv Sektöründeki Bazı Firmalara Uygulanması”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
Joshi, R.; Banwet, D. K. & Shankar, R. (2011). “A Delphi-AHP-TOPSIS Based Benchmarking Framework For Performance Improvement Of A Cold Chain”, Expert Systems With Applications, 38 (8): 10170-10182.
Ju, Y. & Wang, A. (2012). “Emergency Altemative Evaluation Under Group Decision Makers: A Method Of Incorporating DS/AHP With Extended TOPSIS”, Expert Systems With Applications, 39(1), 1315-1323.
Kara, Z. G. (2015). “Kredi Derecelendirme Üzerine Bir Model Belirleme”, Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek, Ankara.
Karabacak, G. (2012). “Analitik Hiyerarşi Yöntemi Ve Analitik Ağ Süreci İle Mühimmat Seçimi”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Kasapoğlu, Ö. A. & Şimşek, U. T. (2006). “Pnömatik Valf Tedarikçisi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi”, Yönetim, 17(53): 40-51.
Keçek, G. & Yıldırım, E. (2010). “Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) Sisteminin Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) İle Seçimi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1): 193-211.
Kent, S. (2014). “İnşaat Sektöründe AHP (Analytic Hierarchy Process) Yöntemiyle Malzeme Tedarik Zinciri Yönetimi”, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Kır, İ. & Çetik, M.O. (2012). “360 Derece Performans Değerlendirme Sisteminde AHP Kullanımı Ve Bir Uygulama”, Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 27(2): 153-162.
Kısakürek, M. M., Bircan, H. & Aydın, Y. (2013). “Analitik Hiyerarşi Yönetimi İle Şirket Kredibilite Değerlendirilmesi, Metal Eşya Makine Ve Gereç Yapım Sektöründe Bir Uygulama”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6(2): 204-219.
Koh, H. C.; Wei, C. T. & Chwee, P. G. (2006). “A Two Method To Construct Credit Scoring Models With Data Mining Techniques”, International Journal of Business and Information, 1(1): 96-118.
Javstudies.com Javstudies@gmail.com International Journal of Academic Value Studies
Javstudies.com Javstudies@gmail.com International Journal of Academic Value Studies
International Journal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 9 pp. 411-432
431
Kutlu, B. S.; Abalı, Y. A. & Eren, T. (2012). “Çok Ölçütlü Karar Verme İle Seçmeli Ders Seçimi”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler, 2(2): 5-25.
Lin, M. C.; Wang, C. C.; Chen, M. S. & Chang, C. A. (2008). “Using AHP And TOPSIS Approaches In Customer-Driven Product Design Process”, Computers in Industry, 59 (1): 17-31.
Opricovic, S. & Tzeng, G.H. (2004). “Compromise solution By MCDM Methods: A Comparative Analysis Of VIKOR And TOPSIS”, European Journal of Operational Research 156(2): 445–455.
Öker, A. (2007). “Ticari Bankalarda Kredi Ve Kredi Riski Yönetimi: Bir Uygulama”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Ömürbek, N.; Makas, Y. & Ömürbek, V. (2015), “AHP Ve TOPSIS Yöntemleri İle Kurumsal Proje Yönetim Yazılım Seçimi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1): 59-83.
Özgüven, N. (2011). “Kriz Döneminde Küresel Perakendeci Aktörlerin Performanslarının TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Dergisi, 25(2): 151-162.
Özkan, Ö. (2007). “Personel Seçiminde Karar Verme Yöntemlerinin İncelenmesi: AHP, Electre Ve TOPSIS Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Rao R. V. (2006). “Machinability Evaluation Of Work Materials Using A Combined Multiple Attribute Decision-Making Method”, The International Journal Of Advanced Manufacturing Technology, 28(2): 221-227.
Rao, R. V. & Davim, J. P. (2008). “A Decision-Making Framework Model For Material Selection Using A Combined Multiple Attribute Decision-Making Method”, The International Journal Of Advanced Manufacturing Technology, 35(7): 751-760.
Saaty, T. L. (1990). “How To Make A Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research 48: 9-26.
Saaty, T. L. (2008). “Decision Making With The Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Services Sciences, 1(1): 83-98.
Saaty, T. L. & Vargas, L. G. (2012). Models, Methods, Concepts & Applications Of The Analytic Hierarchy Process. International Series in Operations Research & Management Science, Second Edition, Volume 175, New York.
Samut, P. K. (2014). “İki Aşamalı Çok Kriterli Karar Verme İle Performans Değerlendirilmesi: AHP VE TOPSIS Yöntemlerinin Entegresyonu”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4): 57-68.
Satapathy, B. K.; Majumdar, A. & Tomar, B. S. (2010). “Optimal Design Of Flyash Filled Composite Friction Materials Using Combined Analytical Hierarchy Process And Technique For Order Preference By Similarity To Ideal Solutions Approach”, Materials & Design, 31(4): 1937-1944.
Sekreter, M. S.; Akyüz, G. & Çetin, E. İ. (2004). “Şirketlerin Derecelendirmesine İlişkin Bir Model Önerisi: Gıda Sektörüne Yönelik Bir Uygulama”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8: 139-155.
Shyur, H. J. (2006). “COTS Evaluation Using Modified TOPSIS And ANP”, Applied Mathematics And Computation 177(1): 251–259.
Soba, M. (2012). “Sequence Analysis Of The University Students Choice Of Province In The Aegean Region Using Analytic Hierarchy Process Method”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2): 101-115.
Supçiller, A. A. & Çapraz, O. (2011). “AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13: 1-22
Ünal, G. (2008). “Lojistikte Hizmet Sağlayıcısı Seçiminde AHP ve TOPSIS Yöntemlerinin Uygulanması”, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
Tavana, M. & Marbini, A. H. (2011). “A Group AHP-TOPSIS Framework For Human Spaceflight Mission Planning At NASA”, Expert Systems With Applications, 38 (11): 13588-13603.
Javstudies.com Javstudies@gmail.com International Journal of Academic Value Studies
Javstudies.com Javstudies@gmail.com International Journal of Academic Value Studies
International Journal of Academic Value Studies ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 9 pp. 411-432
432
Tayyar, N. & Arslan, P. (2013), “Hazır Giyim Sektöründe En İyi Fason İşletme Seçimi İçin AHP Ve VIKOR Yöntemlerinin Kullanılması”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1): 340-358.
Vatansever, K. & Oncel, M. (2014), “An Implementation Of Integrated Multi-Criteria Decision Making Techniques For Academic Staff Recruitment”, Journal Of Management, Marketing and Logistics 1(2): 111-126.
Yaralıoğlu, K. (2001). “Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Proses’’, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1): 129-142.
Yetim, S. (2008),.“ Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği Programı Seçmelerinde Etkili Olan Öncelikli Faktörlerin Analitik Hiyerarşi Prosesi İle Analizi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2): 589-606.
Zolfani, S. H. & Antucheviciene, J. (2012). “Team Member Selecting Based On AHP And TOPSIS Grey”, Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 23(4): 425-434.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com