İÇTÜZÜKLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE ANAYASA YARGISINDAKİ YERİ

Geniş anlamı ile Parlamento İçtüzüklerini parlamentonun çalışmasını tanzim eden kuralların meydana getirdiği metinler olarak tarif edebiliriz. Belirli bir görevi yerine getirmek için kurulmuş herhangi bir topluluk gibi, yasama organının da, önceden tesbit ve açıkça tarif edilmiş kurallar olmadan uzun müddet faaliyetini sürdürmesi imkânsızdır. Sözkonusu ettiğimiz kuralları topluluğun mevcudiyetini sağlayanlar ve görevini gerçekleştirmesinde yararlı olanlar şeklinde bir ayırıma tâbi tutmak yerinde olur. Yasama meclislerinin mevcudiyeti ile ilgili olan kurallar eşitliği ve düzeni sağlayanlardır. Yasama faaliyetinin en önemlisi kanun yapma usulüne ilişkin kaideler ise yukarıda bahsettiğimiz gibi meclislerin görevlerini gerçekleştirmesine yardımcı olan kurallardır. ingiliz parlamento hayatında demokrasinin ilk öğeleri ile birlikte ve onaltıncı yüzyıl içinde parlamento kuralları da saptanmıştır. Onaltıncı asır parlamento kayıtlarında yasama faaliyetlerine ilişkin kurallara rastlanmaktadır. Her iki meclisin bu çalışmaya eşit olarak katılması kuralı, bir meclis tarafından teklif edilen kanunun diğerince de kabul edilmesi, bir mecliste yapılan değişikliğin öbür meclise muvafakati alınmak üzere gönderilmesi ve kanun tekliflerinin her mecliste üç kez okunması kuralını örnek olarak gösterebiliriz. Meclis içtüzüklerinin tarihi başlangıcı olarak kabul edebileceğimiz bu kurallar o devirde ingiliz yasama sistemini meydana getiren Kral-Lordlar ve Avam Meclisi arasındaki ilişkileri düzenler nitelik göstermiştir.