MUSTAFA KEMAL VE ANAYASAL GELİŞME DİNAMİKLERİMİZ

Mustafa Kemal Atatürk yalnız bir eylem adamı değil, aynı zamanda önemli bir düşünce adamıdır. Onun, siyasi ve hukuki konulardaki görüşleri ilginç bir anayasal tez niteliğindedir. Burada yalnız, Atatürk'ün, anayasal gelişmelerimizin dinamikleri, itici güçleri konusundaki görüşleri ele alınacak. Atatürk'ün anayasal gelişme tezinin bütünüyle ortaya çıkarılması için elbette bununla yetinilemez. Başka kilit sorunların daha ele alınması zorunludur. Örneğin, anayasal gelişmelerimizin ana yönü konusundaki görüşleri nelerdir? Siyasal - anayasal gelişmelerin yönlendirilmesinde ne gibi araçlara başvurulmuştur, başvurulabilir? Hukukun ve özellikle yasama siyasetinin bu alandaki rolü nedir? Bütün bu sorular, hiç şüphe yok, ayrı incelemeleri gerektirecek niteliktedirler. Mustafa Kemal, yalnız Osmanlı-Türk toplumlarının anayasal gelişme dinamikleriyle ilgilenmiş değildir. Bundan da önce, genel olarak toplumların siyasal-anayasal evrimlerini belirleyen etkenler üzerinde durmuş ve bunlardan kendine göre birtakım sonuçlar çıkarmıştır. Deyim yerindeyse bunlar bir tür «anayasal tarih tezi» niteliğindedirler. Mustafa Kemal'in bu genel bakışı, Osmanlı ve Türk toplumlarıyla ilgili görüşlerinin daha iyi kavranması için öncelikle ele alınması gereken bir konudur.