ADİ KİRADA KİRACININ YAPTIĞI GİDER VE ONARIMLARIN SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNDE HUKUKİ DURUMU

Kira sözleşmeleri, kullanmanın ve eşyadan yararlanmanın bir ivaz karşılığında devrini konu edinen sözleşmelerdendir. Zaten BK. m. 248'in âdi kiranın tanımı hakkındaki hükmünde bu özellikler açıkça görülmektedir: Adi kira, öyle bir sözleşmedir ki kiralayan, bununla bir bedel karşılığında bir şeyin kullanılmasını kiracıya bırakmak borcu altına girer. Borçlar Kanunumuzun düzenlemesi içinde kira sözleşmeleri âdi kira ve hasılat kirası diye iki grupta mütalâa olunmaktadır. Fakat adi kira olarak nitelendirilmesi gereken mesken (ev) ve işyeri kiraları, 6570 sayılı Gayrimenkul kiralan hakkında Kanun hükümlerine tabidir. Gerçekten sözkonusu Kanunun 1. maddesine göre "Belediye teşkilatı olan yerlerle iskele, liman ve istasyonlardaki gayrımenkullerin musakkaf olmayanları hariç kiralanmalarında bu kanun ile Borçlar Kanununun bu kanuna aykırı olmayan hükümleri tatbik olunur". BK. m. 249 f. l'e göre kiralayan, kiralananı, sözleşmede kararlaştırılan kullanmaya uygun bir durumda kiracıya teslim etmek ve kira süresi boyunca bu durumda bulundurmak ile yükümlüdür. Kira sözleşmesinin kiralayanı yükümlendirdiği bu borca karşılık kiracı da, BK. m. 266 f. 1 hükmüne göre, "kiralananı ne suretle tesellüm etmiş ise kiranın hitamında o halde ve mahalli âdete tevfikan geri vermekle mükelleftir". Ancak f. 3'e göre kiracının, "kiralananı iyi bir halde tesellüm etmiş olduğu asıldır". Diğer taraftan kiracı, "akit mucibince etmiş olduğu intifa sebebiyle husule gelen eksiklik yahut değişiklikten mes'ul değildir" (f. 2). BK. m. 258 f. 2'ye göre kira süresi esnasında kiralananın olağan kullanılması için gerekli olan ufak tefek temizlik ve onarım giderleri kiracıya ait bulunmaktadır. İmdi kiracı, kiralanan üzerinde BK. m. 258 f. 2'nin kapsamına girmeyen gider ve onarımlar yaptığında; BK. m. 266 f. 1 hükmünün kendisini yükümlendirdiği borca uyabilmek için kiralananı eski haline getirmek zorunda olacaktır. Bütün bu durumlar dışında kiralanan üzerindeki her türlü bakım, onarım ve iyileştirme giderleri kiralayana ait olmaktadır.