You are here

Home » Content

19. YÜZYIL SURİYESİNDE HIRİSTİYAN-MÜSLÜMAN İLİŞKİLERİNDE DEĞİŞİM 1860 ŞAM OLAYLARI

Journal Name:

  • İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası

Publication Year:

  • 2008

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The events that outbroke and resulted in the massacre of many Christians by Muslims in I860 in Damascus has started a new era in Christian-Muslim relations. State-notables relations changed and the Otoman Empire finally started imposing Tanzimat reforms strongly. Eventhough tensions between the two communities remained, in reality the nature of inter-communal relations was transformed. A reflection of this transformation were the attempts to create a common Syrian identity, h is very interesting to observe the support and encouragement of the Otoman Empire to construct this Syrian identity.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
1860 yılında Cebeli Lübnan 'da Martinilerle Dürziler arasında ortaya çıkıp sonradan bütün cemaatleri içine alan bir iç savaş yaşandı. Lübnan 'daki olayların birkaç hafta sonrasında bu sefer Şam'da olaylar patlak verdi ve çok sayıda Hıristiyan öldürüldü. Osmanlı Devleti olaylarda sorumluluğu olanları çok sert bir şekilde cezalandırdı. Osmanlı Devleti bu olay sonrasında Tanzimat reformlarının Suriye 'de uygulanmasına hız verdi. 1860 olayları ve takip eden dönemde Osmanlı Devleti'nin nihayet empoze edebildiği reform politikaları, bölgenin -Suriye'de Mısır yönetiminin kuruluşundan beri gittikçe İstikrarsızlaşmakta olan- Hıristiyan ve Müslüman cemaatleri arasındaki ilişkilerde bir değişime yo! açtı. Bu çalışmada, ağırlıklı olarak bölgedeki İngiliz diplomatlarının raporlarından yararlanılarak Hıristiyan ve Müslüman cemaatlerin 1860'ın öncesi ve sonrasındaki ilişkilerinden yola çıkılmakta, cemaatler arasındaki gerilim hep varlığını siirdürse de, ¡860 sonrasında niteliksel bir farklılığın ortaya çdctığı ve ilişkilerde belirgin bir yumuşama olduğu ortaya konmaya çalışılmaktadır. Bu değişikliğin pek çok göstergesi arasında belki de en önemlisi Hıristiyan ve Müslümanları tek bir şemsiye allında bir araya getirmeyi amaçlayan "Suriyelilik" gibi yeni bir kimliğin inşa edilmesine çalışılmasıdır. Osmanlı Devleti'nin bu süreci desteklemiş olması hayli ilginçtir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-19.yuzyil-suriyesinde-hiristiyan-musluman-iliskilerinde-degisim-1860-sam-olaylari.pdf
  • 2
23-44
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Arşiv belgeleri:
Public Record Office: FO 78/1586; 424/91; 424/122; 195/1113; 195/1154; 195/1368; 195/1586. Kitap ve makaleler.
Abu Manneh, B. "Christians Between Ottoman i s m and Syrian Nationalism: The Ideas of Butrus al-Bustani", international Journal of Middle East Studies, Cilt 11, s. 287-304.

1860 olaylarının nedenleri konusunda aynı fikirde olan Bustani ile Fuad Paşa'nın olaylardan çıkarılacak dersler konusunda bazı noktalarda farklılaştığı görülmektedir. Fuad Paşa 1860 olaylarını Osmanlı reformunun disiplin altına alması gereken bir mezhep çatışması olarak görmekte ve modern reformcu bir devlet olarak ancak Osmanlı Devleti'nin kendi uçlarındaki cahil halka -Cebel-i Lübnan ve daha genel olarak Suriye'ye- medeniyet görürebileceği iddiasına meşruiyet sağlayan bir fırsat olarak değerlendirmektedir. Buna karşın Bustani için modernleşme merkezin inatçı bir topluma zorla dayatacağı bir birlikte yaşama programı değil, birlikte yaşamaya dair yüzlerce yıllık yerel gelenekleri 1860 benzeri felaketlerden kurtaracak bir gelişme olarak görmektedir. Özetle Fuad Paşa için 1860 birlikte yaşamanın imkansızlığını gösterirken Bustani içüı 1860 yüzlerce yıllık bir tarihe sahip ve halen sürdürülebilir olan birlikte yaşama deneyimine yapılmış bir saldırıyı temsil etmektedir. Konuyla ilgili geniş bir tartışma için bkz. Makdisi, 2002: 601-617.
Alımcd Gassan el-Sabanu (haz.) Müzekkirât Tarifııyya 'ân Hamlet İbrahim Başa 'eiâ Suıiyya, (t.y), Dar Kuteybu, Dimaşk.
Anderson, M. S. (200!): Doğu Sonum (¡774-1923): Uluslararası İlişkiler Üzerine Bir İnceleme, Çev. İdil Eser, Yapı Kredi Y., İstanbul.
Antonius, G. (1955): Arab Awakening: The Story of the Arab National Movement, Hamish Hamilton, London.
Cevdet Paşa (1980): Ma 'rtızât, Dr. Yusuf Halaçoğiu (haz.), Çağrı Y., İstanbul.
(1991) Tezâkir (1-12), Cavid Baysun (yay. haz.), 3. Bs., TTK, Ankara.
Commîns, D.D. (1993): Osmanlı Suriyesi 'ncle Islahat Hareketleri, Çev. Selahaddin Ayaz, Yöneliş Y., İstanbul.
Douwes, D. (2000): The Ottomans in Syria: a History of Justice and Oppression, I.B. Tauris, London.
Engclhardt (1999): Tanzimat ve Türkiye, çev.: Ali Reşad, Kaknüs Y., İstanbul.
Favvaz, L.(İ994): "Social Change in Countryside: Mount Lebanon İn the Nineteenth Century", CIEPO: Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Araştırmaları Uluslararası Komitesi VIf. Sempozyumu Bildiri/eri, Jean-Louis Bacque-Grammont, İlber Ortaylı vd. (haz.), TTK, Ankara, s. 59-64.
Gibb, H.A.R. (1991): İslam Medeniyeti Üzerine Araştırmalar, çev. K. Durak, A. Özkök vd., Endülüs Y., İstanbul.
Gökbilgin, M. T. (1946): "I840'tan 1861 'e Kadar Cebel-i Lübnan Meselesi ve Dürziler", Belleten, c. X, sayı 40, ss. 641-703.
Gülsoy U. (2000): Osmanlı Gayrimüslimlerinin Askerlik Serüveni, Simurg Y., İstanbul.
Hourani, A. (1962): Arabic Thought in the Liberal Age: ¡798-1939, Oxford University Press, London, 1962. Krş. Albert Hourani (1994), Çağdaş Arap Düşüncesi, çev: Latif Boyacı-Hüseyin Yılmaz, İnsan Y., İstanbul.
(1966) "Lebanon from Feudalism to Modern State", Middle Eastern Studies, Cilt 2, Nisan, Sayı 3, s. 256.
(1997) Arap Halkları Tarihi, Çev.Yavuz Alogan, İletişim Y., İstanbul.
(1968) "Ottoman Reform and the Politics of Notables", Beginnings of Modernization in the Middle East: The Nineteenth Century, William R. Polk ve Richard L. Chambers (ed.), The University of Chicago Press, Chicago, s. 41-68. Türkçesi ile krş.: Hourani, A. (1997) "Osmanlı Islahatı ve Seçkinlerin Politikaları", İslam Dünyası ve Batılılaşma İçinde, A.Hourani, U. Heyd vd., Çev. Bahattin Aydın, Yöneliş Y., İstanbul, s. 87-124. ve Albert Hourani "Osmanlı Reformu ve Eşraf Politikaları", Ortadoğu'da Modernleşme içinde, W.R Polk ve R.L. Chambers (ed.), İnsan Y., İstanbul, 1995, s. 61-100.
Jcssup, H. H. (1910): Fifty Three Years in Syria, Cilt I ve II, Fleming H. Revell Company, London and Edinburgh.
Khoury, P. S. (1983): Urban Notables and Arab Nationalism: The Politics of Damascus: ¡860­1920, Cambridge Universtiy Press, Cambridge.
Makdisi, Ussama (2000): The Culture of Sectarianism: Community, History, and Violence in Nineteenth-Century Ottoman Lebanon, University of California Press, Berkeley and Los Angles.
(2002) "After 1860: Debating Religion, Reform, and Nationalism in the Late Ottoman Empire", International Journal of Middle Eastern Studies, Vo! 34, s. 601-617.
Maoz, M. (1968): Ottoman Reform in Syria and Palestine (1840-1861), Oxford University Press, London.
(1977) "Intercommunal Relations in Ottoman Syria During The Tanzimat Era: Social end Economic Factors", Halil İnalcık-Osman Okyar (éd.), Türkiye'nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920): Social and Economie History of Turkey (1071-1920), Hacettepe Üniversitesi, Ankara, s. 205-210.
Bruce Masters (2004): Christians and Jews in the Ottoman Arab World: The Root of Sectarianism, Cambridge University Press, Cambridge.
Ortaylı, İ. (1985): Tanzimattan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, Hil Y., İstanbul.
Owen, R. (1993): The Middle East in the World Economy: 1800-19/4, l.B.Tauris & Co Ltd, London.
Rafeq A., (1994): "Registers of Succession (Mukhallafat) and their Importance for Socio­Economic History: Two Samples from Damascus and Aleppo: 1277/1861", CIÈPO: Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Araştırmaları Uluslararası Komitesi VIL Sempozyumu Bildirileri, Jean-Louis Bacqué-Grammont, İlber Ortaylı vd. (haz.), TTK, Ankara, s. 479­491.
Salibi, K. S. (1968): "The 1860 Upheaval in Damascus as Seen by al-Sayyid Muhammad Abu'l-Su'ud al-Hasİbi, Notable and Later Naqib al-Ashraf of the City", Beginnings of Modernization, içinde, s. 185-202. Krş. Kemal S. Salibi, "Es-Seyyid Muhammed Ebu's-Suud el-Hasibî'nin Tanık Olduğu 1860 Şam İsyanı, Eşraf ve Daha Sonrası, Şehrin NakibuM-Eşrafı", William R. Polk ve Richard L. Chambers (éd.), Ortadoğu'da Modernleşme içinde, İnsan Y., İstanbul, 1995, s. 257-279.
Schilcher, L. (1998): "Geç Osmanlı Suriye'sinde Tahıl Ekonomisi ve Büyük Ölçekli Ticarileşme Sorunu", Osmanlılarda Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım içinde, Çağlar Keyder ve Faruk Tabak (ed.), Çev. Zeynep Altok, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul, s. 180-205.
Sheehi, S.P. (2000): "Inscribing the Arab Self: Butrus a)-Bustaoi and Paradigms of Subjective Reform", British Journal of Middle Eastern Studies, Cilt 27, Sayı 1, s. 7-24.
Tauber, E. (1993): The Emergence of The Arab Movements, Frank Cass, London.
Üİman, H. (1966): 1860-61 Suriye Bunalımı: Osmanlı Diplomasisinden Bir Örnek Olay, AÜ SBF Y., Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com