ANGLO SAKSON VE KARA AVRUPASI BİLANÇO HUKUKLARINDA GİZLİ YEDEKLER

Denetim veya danışmanlık faaliyetinde bulunan muhasebecilerin oluşturduğu örgütler, muhasebe terminolojisinde, ilkelerinde, denetim yöntemlerinde ve bağımsız dış denetim raporlarında uluslararası bir tekdüzeliği daima amaçlamıştır. Finansal raporların, diğer bir ülkenin lisanına çevrilmesiyle uluslararası bir uyumun sağlanamayacağı açıktır; çünkü farklı yasal kurallar, farklı bilanço çıkarma yöntemleri ve farklı tablolar kullanılabilmektedir. Bunların bir kısmı diğer ülkeler için hiç., bilinmiyor olabileceği gibi, bir kısmı da yanılmalara ve güvensizliğe neden olabilir. 1960'İı yıllarda çok uluslu işletmeler olgusu, bunu takiben uluslararası sermaye hareketlerinin önemli boyutlara ulaşması ve Avrupa Birliği gibi ekonomik alanlar oluşturulması, ulusal muhasebe sistemlerinin uyumlaştırılması gereğini doğurmuştur. Günümüzde ulusal muhasebelerin, daha doğru bir deyişle bilanço hukuklarının uyumlaştırılmasmda, ulaşılan düzey belirli sorunlara rağmen mükemmele yakın olarak nitelenebilir. Bir taraftan seksene yakın ülkeden ulusal muhasebe meslek örgütlerinin bir araya gelerek oluşturduğu IASC (International Accounting Standards Committee) ve IFAC (International Federation of Accountants), Uluslararası Muhasebe Standartlarım (IAS) tüm dünyada uygulamaktadır. Diğer taraftan, Avrupa Birliği, tek pazarın oluşumu için, üye ülkelerin ortaklıklar hukukunu ve özellikle bilanço hukukunu uyumlaştırmıştır. Topluluğun 1978 tarihli Dördüncü Yönergesi, ulusal muhasebe hukuklarında uyulması gerekli temel normları geliştirmiştir. Yönerge, tüm muhasebe sürecini içermektedir; muhasebe ilkeleri, değerleme esasları, finansal tablolar, denetim ve kamuya açıklama ile ilgili hükümler ayrıntılı olarak yer almaktadır. Her ne kadar bu iki uluslararası uyumlaştırma hareketi, en üst ilke sayılan kamuyu aydınlatmada, büyük bir paralellik sağlamış ise de, kültürel ve hukuki faktörlerin etkisi ile ülkelerin temel yaklaşım farklılıklarının hiçbir zaman ortadan kaldırılmayacağı da bir gerçektir. Çünkü, Avrupa bilanço hukukunun çeşitli yönergelerle biçimsel olarak uyumlaştırılmasına rağmen, anglo-sakson ve Kara Avrupası bilanço yaklaşımları halâ karşı karşıya durmaktadır. Kara Avrupası bilanço hukukunu temsil eden Almanya, halen anglo-sakson muhasebecilerin gözünde, gerçek gelir ve varlık durumunu çarpıtabilmekte yani manipüle edebilmektedir; çünkü gizli yedekler oluşturulmaktadır. Bunun en çarpıcı örneğini, Daimler, Siemens ve kimya konsernleri gibi büyük alman işletmelerinin New- York borsasına kabulünde, bilançolarının amerikanlaştırılmasınm istenmesi, gösterilebilir, işte bu yazımızın konusu, uluslararası muhasebenin temel sorununu oluşturan amerikan ve alman bilanço konseptlerinin farklılığı ve bu farklılığı somutlaştıran gizli yedekler oluşturmaktadır.