DEVLET YÖNETİMİNDE VERGİ VE BÜTÇE

Devlet Yönetiminde, Hükümetlerin elinde iki önemli araç vardır. Bunlar¬dan biri Bütçe, diğeri Vergidir. Tarihî oluşumu dikkate alındığında Vergi Bütçeden çok daha eskidir. Gerçekten, ilk çağlarda olsun, orta çağlarda olsun, her Devlet hükümdarlığını, ülkesindeki veya idaresindeki halktan vergi alarak kabul ettir¬miştir. Bütçe müessesesi ise, ancak 13 üncü asırdan .sonra, halle mümessillerinin kendilerinden istenen vergilere karşı çıkmaları ve Devletin vergi koymak için halk temsilcilerinin rızasını alma usulünün belirlenmesi ile oluşmaya başlamış¬tır. 1215 tarihli Magna Carta ardından beş asır kadar süren ve bazen kanlı mü-cadelelerle geçen aşamalardan sonradır ki ancak 1689 da kabul edilen "Bili of Rights" Haklar kanunu Üe bütçe müessesesi İngiltere'de yerleşebilmiştir. Bütçe sisteminin Kontinantal Avrupa'da oluşup yerleşmesi ise 1789 Fran¬sız Büyük İhtilâli ve onu takip eden Restorasyon devrinde tamamlanmış, oradan tüm dünyaya yayılmış ve memleketimize de girmiştir.