HİLMİ ZİYA ÜLKEN'İN ROMAN DÜNYASI «İNSAN MEDDÜCEZRİ»

Önce iki uzak gençlik anısından yola çıkayım. Boğaziçi'nin beton yığmlarıyla dolmadığı, Emirgân'm Çınarlı gölgesinde yalnızca bir iki küme edebiyatçının toplandığı, «Kahveci ebanced, asil, efendi» diye arkadaş (M. Kaya Bilgegil) dizelerinin yazıldığı İkinci Dünya Savaşı yıllarını... Sanatlarına duyduğumuz doğal saygıyla kişiliklerini yakından tanımak, söyleşilerini eğitilerek dinlemek, bize hocalık etmiş kişilerin hoşgörülü kabullerine sığınarak masalarında yer bulmak hakkıyla o edebiyatçılar topluluğuna kıyısından, köşesinden sokulurduk. Hilmi Ziya Ülken'in romanlarının yayın yıllarında, o yokken ondan söz açan rahmetli Faruk Nafiz Çamlıbel'in sözlerini hiç unutmamışım: «Bir süre aynı evde kalmıştık. Hilmi Ziya uzun uyumazdı. Biz yatar, kalkar, onu hep masa başında çalışırken bulurduk. İnanın, sandığını karıştırsanız en az on, onbeş romanı çıkar...»